Dolarda tansiyon düşmüyor

ABD Başkanı Donald Trump'ın Suriye'yi füze ile vuracağını ima eden dünkü açıklamasının ardından sert yükselişle tarihi zirvesini gören, Başbakan Binali Yıldırım'ın açıklamaları ardından gevşeyen dolar/TL güne 4.15 civarında, tarihi zirve seviyesinin hemen altında başladı.

TL dün dolar karşısında bir ara yüzde 2 değer kaybederken euro ve sepet karşısında da tarihi düşük seviyeleri görmüş, kurdaki yükselişle birlikte tahvil faizleri de yükselmişti.

ABD Başkanı Trump, Twitter'daki dünkü mesajında hafta sonunda Suriye'de kimyasal olduğu düşünülen saldırıya ABD'nin vereceği tepki hakkında Rusya'yı uyararak füzelerin "geliyor olacağını" belirtti. Trump bir sonraki mesajında ise ülkesinin Rusya'nın ekonomisine destek vermesini teklif etti ve "silah yarışı" olarak nitelediği durumun sona ermesini istedi.

Öte yandan Başbakan Yıldırım dün yaptığı açıklamada kurdaki hareketin konjonktürel gelişmelerden kaynaklandığını, faiz ve kurda geçici dalgalanmalar olduğunu etkilerinin de hem geçici hem sınırlı olacağını söyleyerek, "Kur konusunda tedbirler tabi ki alınacak, para politikasından TCMB sorumlu, TCMB gündemine hakimdir, gerektiği zaman gerekli tedbirleri almıştır, bundan sonra da alır" dedi.

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ise "Ekonomimize saldıranlara sesleniyorum, başaramayacaksınız; daha önceki oyunlarda nasıl başaramadıysanız şimdi de başaramayacaksınız" dedi.

Dün güne 4.1150/4.1169 seviyesinde başlayan ve gün içinde 4.1944'e kadar yükselen dolar/TL, açıklamaların ardından 4.14 seviyelere geriledi.

Hem Trump'ın ilk açıklamasının etkisini yavaş yavaş azaltan farklı açıklamaların gelmesi hem de Yıldırım'ın açıklamaları piyasada bir miktar toparlamaya yol açtı.

Dolar/TL bu sabah güne 4.1555/4.1560 seviyesinde tarihi zirvelerinin altında başladı.

Dün 4.6920 ile tarihi seviyesini test eden sepet bazında TL bu sabah ilk işlemlerde 4.6422/4.6467 seviyesinde yer alırken 5.1941 ile tarihi zirveyi gören euro/TL ise aynı 5.1342/5.1397 seviyesinde açıldı.

Bir bankanın döviz masası işlemcisi, "Jeopolitik risklerin çok ciddi arttığı bir dönemden geçiyoruz. Yanlış bir hareketle başlayan bir süreci Suriye'de ABD ile Rusya ve İran arasında askeri karşılaşmaya götürebilecek bir dönem. Dolayısıyla piyasa hareketleri de buna göre çok yüksek" dedi ve ekledi:
"Henüz riskler tam olarak ortadan kalkmış değil. Ancak bir miktar iyileşme de görüyoruz. Beyaz Saray'ın henüz saldırı kararı alınmadığı yönündeki açıklamaları önemli. Bunun yanında TL'deki değer kaybına siyasi nedenlerden dolayı önlem alınamayacağı endişesi de kayıpları daha çok artıran bir etken. Başbakan Yıldırım'ın açıklamaları bu riskleri azalttı ve etki piyasada net bir şekilde hissedildi. Ancak küresel riskten kaçış devam ederse TCMB'nin 25 Nisan'daki kararı öncesi TL'deki değer kaybının kuvvetlendiğini görebiliriz."

Gelişmekte olan ülke para birimleri arasında ruble ve TL en çok satış baskısına maruz kalıyor. Bankacılar lokallerin TL'de çok daha fazla değer kaybı olmayacağı beklentisinin kuvvetlenmesi halinde yeniden kuvvetli döviz satışı olabileceği belirtiyor. Bu kapsamda bugün açıklanacak geçen hafta yapılan döviz satışına ilişkin veri de takip edilecek.

Faizler sert yükseldi

TL'deki değer kaybı ile birlikte tahvil bono piyasasında da verim eğrisi genelinde getirilerde yükseliş söz konusu.

Önceki gün spot kapanışta ortalama yüzde 13.12, valörde son işlemde yüzde 13.41 olan 10 yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi dün yüzde 13.56'ya kadar yükseldikten sonra spot kapanışta yüzde 13.43, valörde son işlemde yüzde 13.26 seviyesindeydi.

İki yıllık gösterge olan 13 Kasım 2019 itfalı tahvilin bileşik faizi ise önceki gün spot kapanışta ortalama yüzde 14.44, valörde son işlemde yüzde 14.55 oldu. Dün ise spot kapanışta ortalama yüzde 14.56, valörde son işlemde yüzde 14.55 seviyesindeydi.

Suriye restleşmesi piyasaları ürküttü

Dünyanın iki süper gücünü karşı karşıya getiren Suriye gerilimi piyasaları ürküttü. ABD Başkanı Donald Trump’ın hafta sonunda Suriye’de kimyasal olduğu düşünülen saldırıya yanıt olarak, ”Hazırlanın, Suriye’ye füzeler geliyor” şeklinde attığı tweet dünya piyasalarını karıştırdı.

Yatırımcı Suriye’ye askeri müdahalenin ABD ve Rusya’yı karşı karşıya getireceği korkusuyla güvenli limanlara sığındı. Borsalara sert satış gelirken, dünyanın her yerinde yatırımcı altına ve gelişmiş ülkelerin tahviline koştu. Ortadoğu’da gerilimin yükselmesi petrol fiyatlarını da yükseltti.

Akşam saatlerinde Rusya Devlet Başkanı Putin ise “Dünyanın durumu endişe verici. Sağduyunun galip gelmesini umuyoruz. Rusya, yabancı ortaklarıyla yapıcı ilişkiler geliştirecek. Rusya uluslararası hukuktan doğan tüm yükümlülüklerine saygı duyuyor” ifadelerini kullandı.

ABD ve Çin arasındaki ticaret savaşında kalkanların inmek üzere olduğunu düşünerek rahat bir nefes almaya çalışan piyasaları bu kez Trump’ın açıklamaları vurdu. Trump Twitter’daki mesajında, “Rusya Suriye’ye atılan tüm füzeleri düşüreceğini söyledi. Hazırlan Rusya, çünkü geliyorlar” dedi.

Açıklamanın ardından özellikle Avrupa borsalarında turizm ve havacılık hisselerinin öncülüğünde sert satışlar yaşandı. ABD borsaları da açılışta yoğun satışla karşılaştı. Gelişmekte olan ülkelerde de hissedilen baskı Rus borsasını ve parası rubleye büyük darbe indirdi. Yüzde 2.5 değer kaybeden ruble, dolar karşısında 65.6 ile Kasım 2016’dan bu yana en düşük seviyeye inerken, ABD yaptırımlarının açıklandığı geçtiğimiz haftadan bu yana rublenin kaybı yüzde 11’i aştı.

Yatırımcı altına koştu ons fiyatı 1.350’yi aştı

Jeopolitik gerilimler tırmandığında en gözde yatırım araçlarından biri olan altına talep dün yine güçlendi. Doların zayıf seyretmesiyle zaten yatırımcının radarında olan altın fiyatları, Amerikan füzelerinin Suriye’ye çevrildiği yolundaki haberlerle sıçrama gösterdi. Londra’da spot altın art arda 4’üncü gün yükselerek 1.352 dolara, vadeli işlemlerde de 1.353 dolara çıktı. Yurt içinde İstanbul Kapalıçarşı da 24 ayar külçe altının gram satış fiyatı 179,50 lira, Cumhuriyet altınının satış fiyatı ise 1.201,00 lira oldu. Yatırımcının bir diğer sığınağı devlet tahvilleri oldu. ABD’nin 10 yıllık kağıtlarının getirisi yüzde 2.80 civarına geriledi. İngiltere ve Euro Bölgesi devlet tahvillerinin faizi de düştü.

Korku, petrolü 70 doların üzerine çıkardı

Suriye’nin Doğu Guta kentinde hafta sonunda 60 kişinin ölümüne yol açan ve kimyasal silah kullanıldığı düşünülen saldırıya karşı bir askeri operasyon düzenlenlenebileceği endişesiyle petrol fiyatları son 3 yılın en yüksek seviyesine çıktı. ABD ve Suudi Arabistan’ın koordineli bir saldırı düzenlemesinin sevkiyatı etkileyebileceği ve fiyatların daha da yükselmesine neden olabileceği belirtiliyor. Dünya genelinde en yaygın olarak kullanılan Brent türü ham petrolün fiyatı Aralık 2014’ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Brent türü petrolün varil fiyatı dün 72 dolara yaklaştı ve Aralık 2014’ten bu yana en yüksek seviyesine tırmandı. ABD’nin Batı Teksas (WTI) tipi ham petrolün varil fiyatı da 66 doları aştı. Brent petrolünün fiyatında hafta başından bu yana artış yüzde 6’yı geçti.

Uzmanlar, Ortadoğu da artan güvenlik endişesine dikkati çekerek, bu bölgeden dünyanın geri kalanına yapılan petrol arzıyla ilgili oluşabilecek riskler nedeniyle yatırımcıların alış pozisyonu aldığını belirtiyor. ABD ve Suudi Arabistan’ın Suriye ye koordineli bir saldırı düzenlemesi halinde dünyanın en büyük ham petrol ihracatçısı konumunda bulunan Suudi Arabistan’dan diğer ülkelere yapılan petrol ihracatının sekteye uğrayabileceğini vurgulayan uzmanlar, bunun fiyatlarda yukarı yönlü baskı oluşturmaya devam edebileceğine dikkati çekiyor.

Trump: Rusya ile ilişkilerimiz her zamankinden daha kötü durumda

Rusya cephesinde ABD’nin Suriye’yi vurması durumunda bu füzelerin engelleneceğine yönelik açıklamalar geldi. ABD Başkanı Donald Trump ise Rusya cephesinden bu açıklamalara çok sert bir cevap verdi. ABD Başkanı Donald Trump, Suriye’ye askeri müdahale seçenekleriyle ilgili çarpıcı açıklamalarda bulundu. Trump, kişisel Twitter hesabından paylaştığı mesajda, “Rusya, Suriye’ye atılacak her füzeyi vuracağını söylemiş. O zaman hazır ol Rusya çünkü füzeler geliyor, hem de iyi, yeni ve akıllısından. Kendi halkını öldüren ve bundan zevk alan gaz katili hayvanla ortak olmayacaktınız.” ifadeleri yer aldı. ABD Savunma Bakanı Jim Mattisise ise kimyasal saldırıya ilişkin istihbaratı analiz etmeyi sürdürdüklerini ve saldırıya cevap vermek üzere askeri seçeneklerin hazır olduğunu belirtti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan Trump'la Suriye'yi görüştü

Rusya: Akıllı füzeler teröristleri vurmalı

Rusya’dan Trump’a cevap ise Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Maria Zakharova’dan geldi. Maria Zakharova, akıllı füzelerin “son birkaç yıldır toprakları üzerinde uluslararası terör örgütleriyle mücadele eden meşru bir hükümeti değil, teröristleri hedef alması gerektiğini söyledi.

Rusya’nın Lübnan Büyükelçisi Aleksander Zasypkin, daha erken saatlerde Hizbullah’a ait El Manar Televizyonu’na verdiği mülakatta, Suriye’ye atılacak füzeleri havada vuracaklarını ve atıldığı noktaları hedef alacaklarını belirtmişti.

ABD Başkanı Trump, ilk tweetinden yaklaşık kırk dakika sonra ikinci tweetinde ise silahlanmayı durdurma çağrısı yaptı. Trump’ın ikinci tweetinde şu ifadeler yer aldı: “Rusya ile ilişkilerimiz Soğuk Savaş dönemi de dahil hiç olmadığı kadar kötü. Buna hiç gerek yok. Rusya’nın ekonomik olarak desteğe ihtiyacı var ki biz de bunu kolaylıkla sağlayabiliriz. Birlikte çalışmalıyız. Silah yarışını bırakalım.” ifadelerini kullandı.

Zaharova, Trump’ın silah yarışına sona erdirmeye yönelik çağrısını açıkladığı ikinci tweete yönelik ise “İyi fikir, buna ABD’nin kimyasal silahlarıyla başlayabiliriz” açıklamasıyla yanıt verdi. Zaharova açıklamasında Suriye’ye yönelik olası bir füze saldırısının, Doğu Guta’nın Duma ilçesinde kimyasal saldırı düzenlenmediğini doğrulayan kanıtları ortadan kaldırma girişimi olabileceğini de ima etti.

Rus sözcü “Sahiden, bu arada OPCW (Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü) denetçilerini, bu akıllı füzelerin karada kimyasal silah kullanıldığını gösterecek kanıtların her birini yok edeceği konusunda önceden uyaran oldu mu? Ya da yapılmak istenen şey, provokasyonun izlerini akıllı füzelerle hızlıca ortadan kaldırıp uluslararası denetçilere kanıt olarak bulabilecekleri bir şey bırakmamak mı?” ifadelerini kullandı.

Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov da, "Biz Twitter diplomasinin katılımcısı değiliz. Ciddi yaklaşımların destekçileriyiz" dedi.

Öte yandan ABD Savunma Bakanlığı’nın (Pentagon) yaptığı açıklamada Trump’ın attığı tweet’ler hakkında “Bize değil Beyaz Saray’a sorun” ifadesi yer aldı.

Esad askeri üsleri ve havaalanlarını boşaltıyor

Suriye İnsan Hakları Gözlemevi, Esad rejiminin başlıca havaalanları ve askeri üsleri ABD saldırısı tehlikesi nedeniyle boşalttığını aktardı. Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nden yapılan açıklamaya göre Esad güçleri havalimanları ve askeri hava üslerini boşaltıyor.

Öte yandan, İngiltere Başbakanı Theresa May de, Suriye'ye askeri müdahaleye onaya hazır olduklarını belrtirken, İran'dan ise, Suriye'ye karşı olası bir saldırıda Şam'ın yanında yeralacağı açıklaması geldi.

Merkel: Almanya’nın desteği konusunda spekülasyon yapmam
Almanya Başbakanı Angela Merkel, ABD ve Fransa’nın Suriye’ye yönelik olası bir operasyonuna Almanya’nın desteği konusunda spekülasyon yapmak istemediğini söyledi. Merkel, bir gazetecinin, ABD ve Fransa’nın Esad rejimine yönelik saldırı hazırlığı içinde olduğunu söylemesi ve böyle bir durumda Almanya’nın destek olup olmayacağı şeklinde bir soru yöneltmesi üzerine Merkel, tüm bulguların Suriye de kimyasal silah kullanıldığını gösterdiğini kaydetti. Merkel, “Bir BM mekanizması kurularak olayın yerinde araştırılması konusunda ABD nin yaptığı öneri ile ilgili dün BM Güvenlik Konseyinde (BMGK) bir anlaşma sağlanamamasını büyük üzüntüyle karşıladık. Diğer konular hakkında şu an spekülasyon yapmak istemiyorum.” dedi.

Suudi Arabistan karşı bir operasyona katılabilir

Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Salman, Suriye’nin Doğu Guta kentinde hafta sonunda 78 kişinin ölümüne yol açan ve kimyasal silah kullanıldığı düşünülen saldırıya karşı yapılacak bir askeri operasyona ülkesinin de katılabileceğini söyledi. Fransa’ya yaptığı üç günlük ziyaretin son gününde önceki gün Paris’te Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron ile düzenlediği ortak basın toplantısında Prens Muhammed, “Eğer ortaklarımızla aramızdaki ittifak gerektirirse, biz de orada oluruz” dedi.

Suudi Arabistan Dışişleri Bakanı Adil el Jubair daha önce gazetecilere, bazı ülkelerin Suriye’deki kimyasal silah saldırısına nasıl karşılık verileceğini aralarında görüşmekte olduklarını söylemiş ve sorumluların hesap vermesi gerektiğini belirtmişti. Jubair, “Bizim görüşümüze göre sorumlular hesap vermeli ve adalet önüne çıkarılmalı” dedi. Ancak ülkesinin böyle bir mukabeleye katılıp katılmayacağı sorusuna Jubair yanıt vermedi. “Ne olabilir, ne olamaz diye bir spekülasyona girmeyeceğim ama şunu söyleyebilirim ki, bu durumla ilgili olarak eldeki seçenekler konusunda temaslar sürüyor” dedi.