Dolar yeniden vites yükseltti
Ticaret savaşı endişeleri ve Güney Afrika'nın resesyona sürüklenmesinin yarattığı endişeler TL, Rus Rublesi, Hint Rupisi Endonezya Rupisi gibi gelişen ülke paralarını dolar karşısında baskı altında bırakıyor.
Evrim KÜÇÜK
ABD ile Çin arasındaki ticaret anlaşmazlığının bu hafta tırmanma işareti vermesi, Güney Afrika ekonomisinin resesyona girmesi ve Arjantin'de acil durum kemer sıkma tedbirlerinin gelişmekte olan piyasalardaki dalgalanmaya işaret etmesi birçok para üzerindeki baskıyı artırırken, dolar vites yükseltti. Dolar endeksi 95.236 ile son 10 günün en yüksek seviyesine yaklaştı. TL dolar karşısında 6.73 düzeyine geriledi. Hint rupisi ve Endonezya rupisi yeni tarihi dip seviyelere indi.
Gelişmekte olan ülkelerin para birimleri dün yeniden düşüşe geçti. Düşüş borsaları da aşağı çekti. Ticarette yaşanan gerginlikler ve güçlü dolar bu baskıyı desteklerken, Arjantin'in aldığı acil durum önlemleri de yatırımcıların kaygılarının yatışmasını zorlaştırıyor. Hali hazırda Çin'den ithal 50 milyar dolar tutarında ürüne ek gümrük vergisi getiren ABD, 200 milyar dolar tutarında ürüne daha gümrük vergisi getirmeye hazırlanıyor. ABD Başkanı Donald Trump, yeni gümrük vergisi tasarısı hakkında kamuoyu görüş bildirme süresinin Perşembe günü dolmasının hemen ardından vergileri devreye almaya hazır olduğunu söylemişti. Trump Cumartesi günü Kanada'nın, Kuzey Amerika Serbest Ticaret Anlaşması'na (NAFTA) katılmasına gerek olmadığını söyleyerek Kongre'yi bu konuya katılmaması için uyarırken, aksi halde üçlü anlaşmaya tümüyle son verebileceği tehdidini getirmişti.
Gelişen ülke paralarında düşüş sürecek
Bu arada Afrika'nın en fazla endüstrileşmiş ekonomisi Güney Afrika'da GSYH yılın ikinci çeyreğinde yüzde 0.7 daraldı. Art arda iki çeyrektir küçülen ekonomi son 10 yıldır ilk kez resesyona girdi. Güney Afrika Randı dün iki yılın en düşük seviyesine indi. Türk Lirası, Rus Rublesi ve Meksika Pesosu gibi diğer önde gelen para birimleri de dolar karşısında kayıp yaşadı. Hint Rupisi ve Endonezya rupisi yeni tarihi dip seviyelere geriledi. Gelişen ülkelerin paralarının değer kaybında petrol fiyatlarındaki artış nedeniyle enerji faturalarının artacağı endişesi de etkili oldu. Rabobank'tan Michael Every müşterilerine ilettiği notta, "Gelişmekte olan para birimleri ne yaparlarsa yapsınlar zarar görecekler; sorun bu zararın ne kadar olacağı" dedi. Every, "ABD faiz oranlarını artırmaya devam ettikçe, kurumlar vergisini görece düşük tuttukça, mali açığı artırmaya devam ettikçe, doları ABD'ye çekmeyi sürdürdükçe ve ticaret savaşı korkusunu canlı tuttukça, dolar gelişmekte olan piyasaların önünde kalacak."
Euro, dolar karşısında yüzde 0.5 gerileyerek 1.1558 düzeyine inerken, Japon Yeni dolar karşısında 111.525 düzeyinden işlem gördü.
Altın ve bakır düşüyor
Güçlü dolar ve ekonomik görünümün bozulması altın ve bakır fiyatlarını geriletiyor. Spot piyasada altın, doların artan küresel ticaret gerilimlerinin ve gelişmekte olan piyasalardaki ekonomik endişelerin etkisiyle yüzde 0.4 gerileyerek 1.995.20 dolara geriledi. Gümüş fiyatları da yüzde 1.5'in üzerinde kayıpla 2.5 yılın en düşük seviyesi olan 14.18 dolara indi. Endüstriyel metaller de ticaret gerilimini sert bir şekilde hissediyor. Londra'da bakırın fiyatı dün yüzde 1.6 düşüşle 5.873 dolara inerken, nikel de yüzde 1.6 kayıpla ocak ayından bu yana en düşük seviyeye geldi. 3 ay vadeli nikelin tonu 12.580 dolara indi. Alüminyum fiyatında yüzde 0.5, çinkoda yüzde 1.1, kurşunda yüzde 0.6 ve kalay da yüzde 0.4 gerileme yaşandı.
Petrol, Körfez'e yaklaşan kasırgayla uçtu
Brent petrolün varil fiyatı, uluslararası piyasalarda 80 dolara dayandı. Önceki gün 77.66 dolardan güne başlayan Brent petrolün varil fiyatı dün sabah 78.16 dolardan açıldı. Ancak ABD'de Meksika Körfezi'nde yaklaşan Gordon kasırgası ve Nijerya’daki bazı petrol sahalarında çalışanların gerçekleştirdiği eylemler nedeniyle ülkenin petrol üretiminin azalacağı endişeleri petrol fiyatlarını tetikledi. Körfez'de iki platformun boşaltıldığı haberleriyle Brent'in varili 79.72 ile mayıstan bu yana ve Amerikan petrolünün varili 71.40 ile temmuz ortasından bu yana en yüksek seviyeye yükseldi.İngiliz Barclays bankasının analistleri petrol arzına ilişkin endişelerin daha fazla olduğu 2017 yılından bu yana petrol piyasalarında değişimler yaşandığına dikkat çekiyor ve 2019'de Brent petrolünde ortalama fiyatın 79 dolar olacağını öngörüyor.
