Borsalara 'dikkat' uyarısı

EVRİM KÜÇÜK

DIŞ HABERLER - Merkez bankalarının ucuz para politikalarının etkisiyle dünyada endeksler 2013'teki kazançlarını bu yıl da sürdürdü. ABD ve Avrupa’da hisse senedi piyasaları rekor seviyelere çıkarken, korku endeksi tüm zamanların en düşük seviyelerine geldi. Şu an herkes şu soruyu soruyor; Varlık fiyatlarında balon mu oluşuyor yoksa yükseliş küresel ekonomide canlanmaya mı işaret ediyor? Bazı uzmanlara ve ekonomistlere göre cevap bir varlık balonu oluştuğu ve bunun yakında patlayacağı şeklinde. İki yıldır hisse senedi piyasaları yükseliş trendinde ancak yakın bir zamanda boğa eğiliminin son bulacağı uyarıları yapılıyor. Uzmanlara göre 2014 yazı, ‘borsaların psikolojik sınırların üzerine çıktığı, sonrasında birden tepe taklak olduğu 2011 yazını’ hatırlatıyor. Şu an ABD’de S&P 500 yukarıda 2.000 puan ile fl ört ederken, Nasdaq nisan ayından bu yana 4.000 puanın üzerinde tutunuyor, Dow Jones da 17 bin puanı aşmış durumda. Fakat iki hafta içinde borsalarda bir düzeltme başlayabileceğini söyleyenler var. Son olarak Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz, Doktor Kıyamet lakaplı yatırım danışmanı Marc Faber ve Yardeni Research’ün yatırım stratejisti Ed Yardeni, piyasalarda gelinen noktanın endişe verici olduğuna dair açıklamalarda bulundu.

‘Açığa satışlar’daki azalma yatırımcının korkmadığını gösteriyor
Piyasalarda yankılanan ‘düzeltme zamanı yaklaşıyor’ uyarılarına karşın piyasa oyuncuları henüz rallinin son bulacağına inanmıyor gibi gözüküyor. Financial Times gazetesinin haberine göre piyasalarda açığa satış, finans krizinden bu yana en düşük seviyeye indi. Bir şirketin hisselerindeki düşüşten para kazanmaya çalışan yatırımcıların borçlanarak aldığı hisse oranı ABD, İngiltere ve Avrupa’nın geri kalanında, Lehman Brothers’ın çökmesinden önceki yıllardan bu yana en düşük seviyeye geldi. S&P 500 içinde açığa satılan hisse miktarının toplam içindeki payı yüzde 2 civarına geldi. Bu, Markit’in 2006 yılında veri toplamaya başlamasından bu yana en küçük oran. 2007’de açığa satılan hisse oranı yüzde 5.5 ile rekor düzeye çıkmıştı. Borsaların rekor seviyeye yakın seyrettiği dönemde açığa satışlarda kaydedilen gerileme, bazı hedge fonların rallinin sona ereceğine dair pozisyon almadığının göstergesi olarak yorumlanıyor. Menkul kıymet borsalarında kullanılan açıa satış, sahip olunmayan menkul kıymetlerin ödünç alınarak satılmasını ifade ediyor. Pratikte bu işlem, genellikle piyasa oyuncularının portföylerinde bulunmayan ve fiyatları düşme eğiliminde olan hisseleri satmasıyla gerçekleşir. Satış yapan oyuncular hisseyi daha alt fiyat seviyelerinden alarak alıcıya teslim ediyorlar. Yani borsadaki düşüşten kazanç sağlıyorlar. 

Faber: Yeni bir ayı piyasasına gireceğiz
Doktor Kıyamet lakaplı yatırım danışmanı Marc Faber, küresel piyasalarda varlık balonun patlamaya başladığını söyledi. Faber, CNBC yayında, “Şu anda varlık fiyatlarında dev bir balon olduğunu düşünüyorum ve bu eninde sonunda patlayacak belki de patlamaya başladı” dedi. Varlık balonun patlamakta olduğunu söyleyen Faber, yaşanacak yüzde 30’luk bir düşüşün yeni bir ayı piyasasının başlangıcı olacağını ifade etti. Faber, piyasalarda fiyatları aşağı çekebilecek üç nedeni şöyle sıraladı: “Piyasalarda fiyatları aşağı çekecek üç neden var. Bunlardan ilki Beyaz Saray. Çok zayıf bir başkanımız var ve ABD’de iç sıkıntı yaratacak bazı siyasi sorunlar yaratabilir. İkincisi, düşünmemiz gereken gerçekten önemli siyasi sıkıntılar var. Ve de petrol fiyatının yükselmesini ciddiye almalıyız.”

Stiglitz: Mevcut seviyeden rahatsızım 
Amerikalı Nobelli ekonomist Joseph Stiglitz, hisse senedi piyasalarının yüksek seviyenin kendini rahatsız ettiğini söyledi. Bu seviyelerin ekonomik toparlanma hakkında gösterge olmadığını da belirtti. ABD’de istihdam piyasasının beklenenden fazla artması borsada rekoru desteklemişti. “Hisse senedi piyasalarının rekor kırmasının nedeni, faizlerin düşük olması, çalışanların maaşlarının azlığı ve gelişen piyasaların ABD ile Avrupa’dan hızlı büyümesi” diyen Stiglitz ülkedeki şirketlerin gelirlerinin hala önemli bir kısmının gelişen piyasalardan geldiğine dikkat çekti. Stiglitz, faiz artırmak için henüz çok erken olduğunu düşündüğünü ve her ay 300 bin yeni istihdam yaratılırsa ancak o zaman ekonomide gerçek bir toparlanmadan bahsedilebileceğini sözlerine ekledi. 

Yardeni: Boğa piyasası son evresinde
“Eğer boğa piyasası dört aşamaya bölünseydi, yatırımcılar şu an bunların son aşamasına bakıyor olurdu” diyen Ed Yardeni, piyasalarda yaşanmakta olan boğa eğiliminde sona gelindiğini söyledi. Yardeni boğa piyasasının ‘kötümserlik, şüphecilik, iyimserlik ve coşku' olarak dörde bölündüğünü belitti. CNBC’de Halftime Report’a konuk olan Yardeni, piyasalarda şu an son evrenin yaşanmakta olduğunu kaydetti. Yarden'in sözleri efsanefi yatırımcı John Templeton’un 1994’teki söylemlerini yeniden canlandırdı. Templeton, “Boğa piyasaları kötümserlikle doğar, şüphecilikle büyür, iyimserlikle olgunlaşır, coşkuyla ölür” demişti. Templeton’a göre iyimserlik dönemi en iyi satış fırsatını sunar.