Borsada kafalar karışık

Birol BOZKURT

Borsa İstanbul’da 2022 yılında yüzü gülen küçük yatırımcı yıl başından bu yana yaşanan düşüşle panik olmuş durumda. Peki bu düşüşün asıl sebebi ne? Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) hamleleri borsada yaşanan panik havasını dağıtmaya yetecek mi? Borsada yeniden yükseliş başlayacak mı?

SPK, 27-28 Aralık tarihinde yayımladığı iki yazı ile Para piyasası fonları ve kısa vadeli borçlanma araçları fonlarının portföylerinde yer alan ters repo sözleşmelerinin vade bitiminde tekrar portföye dahil edilmesine kısıtlama getirmişti.

Kararın uygulama tarihi ilk etapta 29 Aralık olarak belirlenirken, sektörden gelen talep sonrası bu tarih 30 Ocak 2023’e ötelenmişti. Son düzenleme ile bu süre 28 Nisan 2023’e uzatıldı.

Fonlar ne yapıyor?

Normal koşullarda fonlar portföyüne aldığı hisse senedini repo ile verip, karşılığında para alıp, aynı işlemi bir daha yapabiliyor. Dolayısıyla zımni bir kaldıraç oluşuyor. Söz konusu kısıtlama ile bu işlemlerin yapılma imkanı ortadan kaldırılmak istendi. Sert düşüşlerin sebebi ne? Yıl başından itibaren sert hareketlerin yaşandığı Borsa İstanbul’da düşüşün ilk sebebi olarak Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın seçimleri daha erken bir tarihte yapabiliriz açıklaması sonrası seçim takviminde yaşanan belirsizlik gösterilebilir.

Bu haberin düzeltme için bir bahane olarak görülmesi ve açığa satış yapan algoritmik robotların devreye girmesiyle satışlar hız kazandı. Ayrıca son dönemde yüksek hacimli halka arzlara gösterilen yoğun ilgi de düşüşlerde etkili oldu. Analistlere göre, halka arzlardaki fırsatı kaçırmak istemeyen borsa yatırımcısı mevcut hisselerini satması da düşüşe bir başka neden olarak gösterildi. Son olarak pozisyon kapatmaya çalışan fonların da satış dalgasına katılması ve küçük yatırımcının panik satışları borsada sert bir satış dalgasına sebep oldu. Dün de gün içinde yüzde 4’ten fazla yükseliş yaşayan Borsa endeksi tekrar yüzde 3’e yakın düşüşe geçti. Fakat öğleden sonra gelen alımlarla tekrar pozitif tarafa döndü. Gün boyunca dalga boyu oldukça arttı.

Fonlara getirilen kısıtlama kararının uzatılması ile birlikte borsada panik havası dağıldı. Uzmanlar kalıcı bir düzenleme yapılması gerektiği konusunda görüş birliğine sahip. Düşüş yaşanması için önemli bir gerekçe olmadığını söyleyen uzmanlar, önümüzdeki süreçte bu düşüşlere karşılık olarak tepki yükselişlerinin yaşanma olasılığının yüksek olduğunu yine de küçük yatırımcının kredili işlem yapmaması gerektiği konusunda uyarıyor.

İş Portföy Genel Müdür Yardımcısı Nilüfer Sezgin: Ters repo kararı piyasaya olumlu yansır

Pay senedi repo işlemlerin yapılmaya devam etmesiyle elindeki pay senetlerini teminat göstererek bu piyasadan borçlanan fonlar ve kurumların fonlama bulması kolaylaşacaktır. Piyasa açısından bakıldığında, bu yolla likidite yaratan ve yatırıma dönüştüren aktörler aracılığıyla yatırım ortamı açısından destekleyici bir rolü olabilir. Bunun yanında bu işlemler DİBS teminat gösterilerek yapılan ters repo işlemlerinden daha yüksek getiri ile yapıldığı için bu işlemi yapan para piyasası ve kısa vadeli fonların getirilerini olsa olumlu etkileyecektir.

Perform Portföy Fon Yöneticisi Altan Aydın: BIST 30 hisselerinde yükseliş bekliyorum

Kısıtlamanın tarihinin ötelenmesi aslında piyasa fiyatlaması açısından çok fazla bir etki yaratmayacak, ancak en azından arbitraj fonlarının elini biraz daha rahatlatacak ki vade geçişlerinde daha rahat hareket edilebilsin. Bu sayede son 10 gündür ciddi şekilde kuruyan likidite için de can simidi olabilecek. Aslında gereken bir düzeltme yaşandı. Bu seviyelerde 2023 ve hatta 2024 yılları için hisse senetlerinin özellikle BIST30 şirketlerinin iyi performans göstermesini bekliyoruz. Hisse senetlerinin gecen seneki kadar olmasa da cazip buluyoruz.