Yatırımcı sayısı 5 senede 5 kat arttı, güçlü trend halka arzlarla sürecek

Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR

Sermaye piya­salarında ya­tırımcı sayı­sındaki artış 2024 yılında da sürdü. Pandeminin başla­dığı 2020 Nisan so­nunda, pay senedi doğrudan yatırımcı sayısı 1,5 milyonun altındayken Mayıs 2024’te 8 milyon 682 bin 998 yatırımcı sa­yısıyla rekor seviye­lere ulaşıldı. 2024 sonlarına doğru bir miktar düşüşle yılı 6,9 milyon se­viyelerinde kapattı. 33 şirket hal­ka açılırken, halka arzlardan 57,31 milyar TL toplandı. Halka arzla­ra 59 milyon 161 bin 692 yatırım­cı katıldı.

Merkezi Kayıt Kuruluşu Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi & Avrasya Merkezi Saklama Ku­ruluşları Birliği (AECSD) Başka­nı Dr. Ekrem Arıkan, 2020’den bu yana pay senedi yatırımcı sayısı­nın neredeyse beş kata yakın artış kaydettiğini belirterek, “Bu güç­lü artış trendinin 2025 yılında da yeni halka arzlarla devam etme­si muhtemel gözüküyor.

Öte yan­dan kadın ve genç yatırımcı ora­nının da istikrarlı bir şekilde art­tığını görüyoruz. Kadın yatırımcı oranı 2022 sonunda toplam yatı­rımcıların %27’sine tekabül eder­ken, 2024 sonunda bu oran %35’e yükseldi. Aynı şekilde 18-30 yaş arası yatırımcılar 2022 sene so­nunda yaklaşık 794 bin kişiyken, 2024 yıl sonunda yaklaşık 1,9 mil­yona ulaştı. Bu rakamların ilerle­yen dönemde de artarak devam edeceğini umuyoruz” dedi. DÜN­YA’ya özel açıklamalarda bulunan Ekrem Arıkan, piyasalardaki ve­riler ve MKK’nın projeleri ile ilgi­li sorularımızı yanıtladı.

Yatırım fonları 5.5 milyon yatırımcı ile rekor kırdı

Yatırım fonu bakiyeli yatırım­cı sayısı sadece 2024 yılı içerisin­de yılbaşından yıl sonuna yakla­şık %24 oranında artış gösterdi ve geçtiğimiz günlerde toplam 5,5 milyon yatırımcı sayısını aşarak en yüksek seviyelerine ulaştı. Ocak 2025 itibarıyla da 4,84 Trilyon TL fon büyüklüğü ve 5.537.350 yatı­rımcı sayısı seviyesinde. 2025 yılı için net bir artış oranı öngörmek zor ancak yatırım kültürünün ve finansal okuryazarlık seviyesinin artışı ile doğrudan hisse senedine yatırım yapmanın ötesinde, pro­fesyonel portföy yöneticileri tara­fından yönetilen yatırım fonlarına ilginin daha da arttığını görüyoruz. Yatırım fonlarında yatırımcı sayısı özellikle para piyasası fonlarında yoğunlaşıyor. Piyasa değeri açısın­dan bakıldığında ise ağırlık serbest şemsiye fonlarında.

Yeni veri desenleri üzerinde çalışıyoruz

Veri hizmetlerimiz yeni endeks­ler üzerinde düzenli olarak çalış­malar yürütüyor ve ilgili paydaşla­rımızla koordineli hareket ediyor. Önümüzdeki dönemlerde kurulu­şumuza verilecek yeni görevlerle beraber yeni veri desenleri ile ça­lışma ve analiz etme imkanına sa­hip olacağımızı düşünüyoruz. Bu çerçevede kuruluşumuz bünyesin­de toplanan veriler üzerinden bü­tünsel bir bakış açısı ile veri analiz çalışmalarımıza devam edeceğiz.

İç kaynaklarımızla geliştirdiği­miz Elektronik Genel Kurul Sis­temimiz (e-GKS) genel kurullara elektronik ortamda katılma ve oy kullanma imkânı tanıyor.

Borsa­ya kote olan şirketler için zorun­lu olan bu hizmetimiz genel kurul düzenleyen tüm kurumlar için de önemli avantajlar sağlıyor. Hizme­te alındığı 1 Ekim 2012’den 31 Ara­lık 2024’e kadar toplamda 195.760 kişi e-GKS kullanarak bir genel kurula katıldı. Düzenlenen genel kurul sayısı ise 5.613 oldu. 2020 yı­lından bu yana Endonezya serma­ye piyasalarına da bu ürünümüzü ihraç ettik ve bu süre zarfında En­donezya borsasında işlem gören 900’ü aşkın şirket 5.000’in üzerin­de genel kurul toplantısını e-GKS üzerinden başarıyla gerçekleştir­di. Öte yandan farklı ülkelerden e-GKS altyapımızı kullanmak için gelen talepler de oluyor ve görüş­melerimiz sürüyor.

Tabi bu tarz sistemlerin ihracı, hedef ülkenin yerel mevzuatlarına göre biraz za­man alsa da olumlu sonuçlar elde edeceğimize inanıyoruz. Tama­men iç kaynaklarımızla geliştirdi­ğimiz böylesi bir finansal teknoloji ürünümüzü ihraç eder konumda olmaktan dolayı hem kuruluşu­muz hem de ülkemiz adına onur duyuyoruz. e-GKS, OECD (Eko­nomik İşbirliği ve Kalkınma Ör­gütü) tarafından da dünya çapında en iyi uygulama örneklerinden biri olarak gösterilmiştir.

MKK olarak KAP ve VAP plat­formlarımızdan yaptığımız ya­yınlarla finansal okuryazarlığın artmasını destekliyoruz. VAP’ta yayınladığımız yedi ayrı endeks ve çok sayıda istatistikle piyasa­larımızdaki verilerin tüm piyasa katılımcılarına ulaşmasını sağ­lıyoruz. Gayrimenkule Dayalı ve Gelişen Finansal Araçlar Bilgi Sis­temimizde (GEFAS) 2025 itiba­rıyla yine oldukça ilgi çeken ve ge­lişen Kitle Fonlaması Sistemi ve Sürdürülebilir Sermaye Piyasa­sı Araçları verilerini kamuoyu ile paylaşıyoruz. Sanayi ve Teknoloji Bakanlığımızın himayesinde ger­çekleştirilen “Sektör Kampüste” programı kapsamında beş farklı üniversitede dört ayrı ders verdik ve 2025 yılında da bu eğitimleri­mizi sürdürmeyi planlıyoruz.

Veri çağımızın en büyük gücü: ölçmediğini yönetemezsiniz

Veri çağımızın en büyük gü­cü. Her zaman vurguladığımız bir bakış açımız var: “ölçmediği­nizi yönetemezsiniz.” Bu doğrul­tuda veri depolama ve raporlama altyapımızı piyasa verilerini da­ha ölçülebilir, analiz edilebilir ve böylece daha iyi yönetilebilir kıl­mak için güçlendiriyoruz. Siste­mik riskin takibi ve finansal istik­rarın korunmasında analiz edi­lebilir veri önem arz ediyor. Veri Depolama Kuruluşu olarak sun­duğumuz veri hizmetleri ile dü­zenleyici ve denetleyici kurumla­rın karar alma mekanizmalarında kullanılmak üzere hazırladığımız verileri analiz edilebilir format­larda ve güvenli kanallarla ilgili otoritelere sağlıyoruz.

2024’te yayına aldığımız Risk Eğilim Endeksi (REKS) ile yatı­rımcıların risk alma eğilimlerini dinamik ve güncel bir hesaplama yöntemi ile değişen ve gelişen pi­yasa özelliklerini yansıtarak öl­çüyor ve haftalık olarak VAP’ta ve sosyal medya hesaplarımız­da paylaşıyoruz. Kamuya açık paylaştığımız REKS’in finansal okuryazarlığın artırılmasına kat­kı sağlamasının yanı sıra yatı­rımcı gruplarının risk alma eği­limlerinin de güncel olarak takip edilebilmesine olanak sağlıyor. Yatırımcı grupları arasında ve dönemsel karşılaştırma yapma imkânı sunan REKS verilerine, 2010 yılından günümüze kadar haftalık frekansta VAP üzerinden ulaşılabilmektedir.

Kripto varlık işlemlerinin raporlamasını MKK yapacak

Ekrem Arıkan, ülkemizde de oldukça ilgiyle takip edilen kripto varlık işlemlerine ilişkin raporlamaların MKK bünyesinde gerçekleştirileceğini söyledi. Arıkan, “Kripto Varlıklar Merkezi Kayıt Sistemi hizmetimizi iç kaynaklarımızla geliştiriyor ve gerekli çalışmaları SPK ile birlikte yürütüyoruz. Güvenli bir kayıt ve raporlama altyapısını oluşturuyor ve sistemin kısa sürede hayata geçmesi için çalışıyoruz. SPK, TSPB ve Kripto Varlık Hizmet Sağlayıcıları ile koordineli bir şekilde, başarılı çalışmaları paydaşlarımızla yaptığımız istişarelerde değerlendirerek inceliyoruz. Gereken altyapıyı tamamen yerli ve milli kaynaklarımızla oluşturuyoruz” diye konuştu.

KAP ve e-GKS’nin altyapısını dönüştüreceğiz

“MKK olarak sermaye piyasalarının dijitalleşmesinin ana aktörü konumundayız” diyen Ekrem Arıkan, 2025 projelerine ilişkin bilgi verdi: “Dijital altyapımız güçlendikçe bunu tüm piyasa aktörleriyle de koordineli geliştiriyoruz. 2025 yılına yönelik birçok projemiz bulunuyor. KAP ve e-GKS altyapı dönüşümleri öne çıkan projelerimiz arasında yer alıyor.

Bunların yanı sıra kripto varlıkların güvenli kayıt ve raporlama altyapısının kurulumunu gerçekleştireceğiz. Sürdürülebilirlik konusunda yeni uygulamaya geçecek raporlamalar konusunda Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu (KGK) ile iletişim halindeyiz. Öte yandan özellikle Türk Devletleri Teşkilatı bünyesinde ve gelişmekte olan yakın coğrafyamızdaki ülkelerde entegrasyon ve altyapı geliştirme çalışmalarımız bulunuyor. Global saklamacı kurumlara entegrasyon süreçlerimiz devam ediyor."

KAP internet sitesi ilk çeyrekte açılacak

KAP, MKK’nın toplumda en çok bilinen hizmeti ve tüm piyasa katılımcılarının yakından takip ettiği en önemli bilgi kaynağı. KAP sistemine bildirim gönderen üye sayısı 3.800’e ulaşırken internet sitesini günlük olarak yaklaşık 25 bin kişi ziyaret ediyor. KAP mobil uygulamasının kullanıcı sayısı ise 140 bine ulaştı. “2025 yılının ilk çeyreğinin sonunda yeni KAP internet sitesini kullanıma açmayı hedefliyoruz” diyen Ekrem Arıkan, “Kullanıcılarımızdan gelen talepleri de göz önüne alarak yürüttüğümüz bu projemiz kapsamında, KAP internet sitesi hem daha kullanıcı dostu bir tasarıma kavuşacak, hem de altyapı güncellemesi gerçekleştirilmiş olacak. 2025 yılında yeni başlayacak olan sürdürülebilirlik raporlamalarının KAP sisteminde analiz edilebilmesini sağlamaya yönelik çalışma hedefimiz bulunuyor" bilgisini verdi.