KKM’de tüm sınırlar kalktı faizler yükselişe geçti

Birol BOZKURT

Resmi Gazete’de yer alan karara göre bankaların KKM’lere uygulayacağı fa­iz oranı, Merkez bankasının belirle­diği politika faizinden düşük olma­yacak. Ayrıca daha önce belirlenen faiz üst sınırı da kaldırılacak. Kara­rın ardından harekete geçen banka­lar faiz oranlarını iki kat yükseltti. KKM hesaplarında vadelerde de dü­zenlemeye gidildi. Düzenlemeye gö­re, daha önce ilgili tebliğde yer alan, “Banka tarafından yurt içi yerleşik gerçek kişiler ve yurt içi yerleşik tü­zel kişiler için 3 ay, 6 ay veya 1 yıl va­deli Türk Lirası mevduat veya katıl­ma hesabı açılır” ifadesi değiştirildi.

Bankalar yarışa hızlı girdi

Kur Korumalı Mevduata (KKM) uygulanan faiz üst sınırının kaldı­rılmasının ardından hem kur koru­ması hem faiz almak isteyenler için faiz yüzde 11.5'ten yüzde 25'e kadar fırladı. Kur Korumalı Mevduat he­sapları Aralık 2021’de dövizde ya­şanan rekor yükselişi durdurmak için uygulamaya başlandı. Bu uygu­lamada bankalar politika faizinin en fazla 3 puan üzerinde faiz vere­biliyorlardı. Bankalar ayrıca döviz mevduatlarını tarihte görülmemiş düzey olan yüzde 14'e normal Türk Lirası faiz oranlarını yüzde 31'e ka­dar çıkardı. Merkez Bankası'nın bir yandan faiz indirimine devam etmesi, diğer yandan da bankalara uyguladığı üst sınırı kaldırması di­ğer yandan arka kapıdan faiz artışı anlamına da geliyor. KKM hesapla­rında eğer vade sonunda kur fiyatı artmış olursa aradaki farkı Hazine ödüyor. 2022’de kurda yükseliş ol­du ama öyle yüksek oynaklık halin­de değil Merkez Bankasının kontro­lünde bir artış gerçekleşti ve Hazi­ne Ve Merkez Bankası'nın KKM’ye ödediği kur farkı da 181.5 milyar TL oldu.

“Borsa yatırımcısı KKM’ye kaçabilir”

KKM’de daha önce atılan adımla­rın döviz kurunu 18 TL seviyesinde tutmaya yetmediğini belirten Mar­baş Menkul Genel Müdür Yardım­cısı Soner Kuru, alınan son kararın KKM’ye olan ilgiyi artıracağını söy­ledi. Kuru, “Bu durumun borsaya etkisi ise negatif olacaktır. Seçim öncesinde bu belirsizlik dönemin­de güvenli liman tercih edecek ta­sarruf sahiplerinin borsadan satış yaparak KKM’ye dönmesini bekle­yebiliriz” diye konuştu.

“KKM’de faiz yüzde 25-30’a yükselebilir”

Eski düzenlemede KKM faizi en fazla Merkez Bankası’nın politi­ka faizinden 3 puan daha fazla ola­biliyordu. Daha ocak ayında önce döviz dönüşümlü hesaplar için fa­iz tavanı kaldırıldıktan sonra faiz­lerin bazı bankalarda yüzde 20’ye kadar çıktığı görülmüştü. KKM’de üst sınırın tamamen kalkmasıyla faiz oranının yüzde 25-30 civarına çıkmasını bekleyen Trive Yatırım Araştırma Direktörü Serdar Pazı, “Kur korumalı mevduatın daha ca­zip hale getirilmesi ve seçimlerden önce bir döviz talebi oluşmama­sı adına TL ile yapılan KKM mev­duatında da üst sınır kaldırıldı. Bu hamlenin sonucu olarak bankala­rın kaynak maliyetinin yükselme­si ve aylık mevduat faizlerinin yer­leştiği bant olan %25-%30 düzeyi­ne yakınsaması beklenebilir” diye konuştu.

Halka arzlarda eşit dağıtım dönemi başladı

KKM tarafında sınırlar kalkarken Sermaye Piyasası Kurulu da halka arzlarda bireysel yatırımcıya eşit dağıtım kararı alındığını duyurdu. Buna göre SPK, aldığı kararla halka arz edilen payların piyasa değeri 750 milyon lira ve altı olan halka arzlarda borsada satış yönteminin uygulanacağını duyurdu. Önceki uygulamada bu sınır 250 milyon TL seviyesindeydi. Karara göre daha önce kurumsal yatırımcı olarak değerlendirilen bazı kurum ve kuruluşlar bireysel yatırımcı kapsamında alındı. Konuyu DÜNYA’ya değerlendiren uzmanlar KKM kararının nispeten borsayı negatif etkileyeceğini söylerken halka arz kararının bireysel yatırımcıyı borsaya çekme konusunda pozitif etki yapabileceğini düşünüyor.

Alınan kararda bireysel yatırımcı tarafından gelen ilginin gözetildiğini ve yatırımcıların menfaatlerinin korunmasının amaçlandığını yönelik bir adım olduğunu düşündüklerini söyleyen Soner Kuru, “Oransal dağıtıma sınırlama getirilmiş olmasını, seviye itibariyle piyasayı korumaya yönelik bir adım olarak değerlendiriyoruz.

Özellikle oransal halka arzlara daha yüksek tutarda talep göndermek isteyen yatırımcı, hisse satışı yoluna gittiği için piyasa fiyatlamaları üzerinde baskı oluşuyordu, alınan kararla bu etki de sınırlanmış olacak” ifadelerini kullandı. Halka arz konusunda da yapılan değişiklikler olumlu olduğunu söyleyen Serdar Pazı, kurumsal yatırımcının ilgisinin seçim atmosferi dolayısıyla sınırlı kalma ihtimalinin de akılda bulundurulması gerektiğini söyledi. Pazı, “Borsada geçtiğimiz yıl enflasyon rallisi yaşadık, 1 milyondan fazla yeni yatırımcı geldiğini gördük. Bunların çoğunluğu halka arzlarla geldi.

Şimdi mevduat faizleri yukarı geliyor, KKM faizinde limit kaldırılıyor, enflasyon geçtiğimiz yıl kadar yüksek değil. Bu durum hisseleri daha az cazip hale getiriyor. Yeni düzenlemeler olumlu, ancak halka arzlara olan talep seçim öncesi dönemde sınırlı kalacaktır. Dolayısıyla yatırımcıların arasında eşitliğin sağlanması pozitif ancak buradan sonra katkısı sınırlı kalacaktır.” ifadelerini kullandı.

Borsa ilk çeyrekte kaybettirdi

BIST 100 endeksi, Ocak-Mart döneminde yüzde 12’nin üzerinde düşüşle 4 bin 900 puanın altına gerileyerek pandemiden bu yana en kötü ilk çeyrek performansı kaydetti. Uzmanlar yaşanan düşüşte seçim belirsizliği ve KKM, TL mevduat ve altın gibi alternatif yatırım araçlarının ön plana çıkmaya başlamasının etkili olduğu görüşünde. Aylık bazda bakıldığında 2023 yılının ilk ayını yüzde 9,7 kayıpla tamamlayan Borsa İstanbul, Şubat ayını yüzde 5,2 primle tamamladı.