İlk hisse senedi işleminin üstünden 38 yıl geçti

Eski adıyla "İstanbul Menkul Kıymetler Borsası",1986'da 19 hisse senedi ile işleme başlamasının üzerinden geçen yıllarda, toplamda 512 hisse senedinin yanı sıra vadeli işlem sözleşmeleri, opsiyonlar ve varantların işlem gördüğü dev bir pazara dönüştü.

İstanbul Menkul Kıymetler Borsası (İMKB) olarak işleme başlayan borsa, 2013 yılında değişen Sermaye Piyasası Kanunu ile farklı bir yapıya büründü ve son yıllarda gelişen teknolojisi ve birçok yeni enstrümanla gelişimini sürdürdü. Resmi olarak Aralık 1985'te açılan İMKB, 3 Ocak 1986'da 19 hisse senedi ile Cağaloğlu'ndaki binasında işleme başladı. 1987'de daha önce haftalık olarak hesaplanan borsa endeksleri günlük hesaplanmaya başlandı. 1993'te ise 50 şirketle bilgisayarlı alım-satım işlemine geçildi. İMKB, 1993 yılının sonlarında ABD Menkul Kıymetler ve Borsalar Federasyonu tarafından "kabul görmüş menkul kıymetler borsası" olarak tanımlandı.

Bu unvanı alan gelişmekte olan borsalar arasında İMKB üçüncü oldu. 1996'da Uluslararası Pazar bünyesinde Uluslararası Tahvil ve Bono Piyasası'nın kurulmasının ardından 1997'de bu piyasada Hazine tarafından yurt dışında satılmak üzere çıkarılan 40 adet uluslararası tahvilin kota alınmasıyla işlemlere başlandı. Böylece Hazine'nin yurt dışı finansmana erişimi için farklı bir kanal açılmış oldu.

İMKB, 2000 yılında, Kırgız Borsası'nın sermayesine yüzde 27,4 iştirak oranı ile, Bakü Borsası'na da yüzde 5,26 iştirak ile ortak oldu. 2004'te katılma belgelerinin organize ve şeffaf bir piyasada işlem görmesini sağlamak amacıyla Borsa Yatırım Fonu Pazarı kuruldu ve takip eden yıl Hisse Senetleri Piyasası Fon Pazarı'nda Borsa Yatırım Fonları işlem görmeye başladı. 2007'de Hisse Senetleri Piyasası'nda açılış seansı uygulamasına başlanırken, yıl sonuna doğru seans kapanış saati 17.00'ye uzatıldı.

Mayıs 2009'da Kamuyu Aydınlatma Platformu (KAP) devreye alınarak piyasanın şeffaf ve zamanında aydınlatılması için önemli bir adım atıldı. Yapılandırılmış ürünler sınıfında yer alan ve menkul kıymetleştirilmiş opsiyon özelliklerini taşıyan ürün anlamına gelen varantlar, 2010'da borsada işlem görmeye başladı. 2011'de Bankalararası Repo-Ters Repo Pazarı'nın kurulmasıyla bankaların kendi aralarında likidite problemlerini halledebilmesinin önü açıldı. 2012'de İMKB bünyesinde faaliyete geçen Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası'nda (VİOP), 2019'da işlem hacmi ortalama 5 milyar lirayı, 2023'te ise 90 milyar lirayı aştı.

Borsa İstanbul'da geçen yıl halka arzlar hızla devam etti

Borsa İstanbul'da 2023'te 54 şirket halka arz edilerek borsada işlem gören şirket sayısı yıldız pazarda 259, ana pazarda 221 ve alt pazarda 32 olmak üzere toplamda 512'ye çıktı. Borsa İstanbul’un 150. Kuruluş Yıl Dönümünün kutlandığı 22 Aralık'ta, 1 Kasım 2023 tarihinden itibaren Borsa İstanbul'da işlem gören 500 payın "BIST 500 Endeksi" kapsamında hesaplanmaya başlamasına karar verildiği duyuruldu.

Varlık fiyatlamada TLREF kullanılıyor

İMKB, 5 Nisan 2013'te özel hukuk hükümlerine göre çalışan bir işletme olan Borsa İstanbul AŞ'ye dönüştü. Endeks adlarında yer alan "İMKB" kısaltması, "BIST" olarak değiştirildi. Aynı yıl pay piyasası birinci seansı başlangıcı 15 dakika öne çekilerek saat 09.15'e alındı. VİOP'ta 2014'te Dolar/TL Opsiyon Sözleşmeleri işleme açıldı. 30 Kasım 2015'te Borsa İstanbul ile Nasdaq arasındaki ortaklık kapsamında geliştirilen BISTECH'in ilk fazı devreye alındı. BISTECH olarak adlandırılan iki aşamadan oluşan Teknoloji ile Dönüşüm Programı'nın ilk aşamasında Borsa İstanbul, 22 yıldır uyguladığı iki seans uygulamasından tek seans uygulamasına geçti. Borsa İstanbul, 17 Haziran 2019'da finansal türev ürünlerde, borçlanma araçlarında ve çeşitli finansal sözleşmelerde değişken faiz göstergesi olarak TLREF Türk Lirası Gecelik Referans Faiz Oranı'nı hesaplamaya ve yayımlamaya başladı.