İki ayda 1 milyon kişi borsada hesap kapattı
Geçen yıl yatırımcı sayısının 8,6 milyonla rekor kırdığı Borsa İstanbul’da yılın son aylarında yaklaşık 1 milyon kişi hesabını kapattı. Uzmanlar buna en önemli neden olarak mevduat faizlerindeki yükselişi ve son yapılan halka arzlardaki zayıf seyri gösteriyor.
Birol BOZKURT
2023 yılının ikinci yarısından itibaren başladığı ralliye yılın son aylarında ara veren Borsa İstanbul'da BIST 100 endeksi yılın son çeyreğinde satış ağırlıklı bir seyir izledi. Yıllık bazda yüzde 35,6 yükselerek 7.470 puana çıktı.
Ekim ayının başlarında 8.562 puanla tüm zamanlarının rekorunu kıran Endeksin yılsonu itibarıyla dolar bazlı incelendiğinde yatırımcısına yüzde 14,1 kaybettirdiği görüldü. Borsada İstanbul’da 8,6 milyonla rekor seviyelere ulaşan yatırımcı sayısı, yılın son aylarında azalışa geçti. 31 Ocak 2023 tarihinde yatırımcı sayısı 4 milyon toplam piyasa değeri ise 5,5 trilyon TL düzeyindeydi. Merkezi Kayıt Kuruluşu verilerine göre borsada Aralık sonu itibariyle yatırımcı sayısı 7 milyon 643 bin 867 olarak kaydedildi. Borsada yatırımcı sayısının 8,6 milyon ile rekor kırdığı Ekim ayına kıyasla bakıldığında ise 912 bin yatırımcının borsadan vazgeçtiği izlendi. Kasım ayına göre ise aralık ayında borsadan 562 bin 115 yatırımcının çıktığı görüldü. Bu aylık bazda rekor yatırımcı çıkışına işaret etti.
Piyasa değeri ise yılı 10,03 trilyon TL düzeyinde kapattı. Uzmanlar yatırımcı sayısında yaşanan azalmanın mevduat faizlerindeki yükseliş ivmesinin devam etmesine bağlıyor. Bakiyeli yatırımcı sayısının da yılın son aylarında azaldığı görülüyor. 2023 başında 6 milyon 890 bin kişi civarında olan bakiyeli yatırımcı sayısı yılı 10 milyon 660 bin kişi düzeyinde tamamladı. Halka arzların hızlandığı 2023 yılında ise yatırımcı sayısında her ay hızlı artışlar yaşanmıştı. Özellikle haziran ayından sonra yatırımcı sayısının hızla arttığı görülüyor.
Borsanın yüzde 80’ini 15 bin 317 kişi kontrol ediyor
Yatırımcı sayısının hızla artmasındaki en önemli etken olan halka arzlar yılı rekorla tamamladı. 2023 yılında 54 şirketin halka arzı tamamlandı. Ancak yılın son aylarında yapılan halka arzlara ilginin düştüğü ve yapılan halka arzlarda hisse fiyatlarında yaşanan yükselişin durması, hatta bazı şirketlerin halka arz fiyatının da altına düşmesi eleştirilere neden olmuştu.
Cari dönem portföy değeri 4 trilyon 156 milyon TL olarak ölçülürken bu rakamın yaklaşık yüzde 80’ini oluşturan 3 trilyon 317 milyon liralık kısmı 15 bin 317 kişinin elinde bulunuyor. Yani bir diğer ifadeyle 7,6 milyon kişinin yatırım yaptığı Borsa İstanbul’da toplam bakiyenin yüzde 80’ini 15 bin 317 kişi kontrol ediyor. Yaklaşık 3 milyon 700 bin kişinin yani borsadaki yatırımcıların yarısının portföy değeri 100 TL ile 10 bin TL arasında bulunuyor. Uzmanlar bu grubun sadece halka arzlar için borsada para bulunduran kişilerden oluştuğunu düşünüyor.
Portföyün çoğu İstanbul’da
Türkiye’de 7,6,milyon borsa yatırımcısının yaklaşık yarısı yani 3 milyon 651 bin 879 kişi İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Antalya’dan oluşan ilk 5 ilde bulunuyor. Yatırımcı sayısı en fazla olan il 1 milyon 798 bin yatırımcı ile İstanbul olurken bu veriye paralel olarak en çok portföy değeri de 1 trilyon 789 milyon TL İstanbul’da yer aldı. İstanbul’u 788 bin 980 yatırımcı sayısı ve 250 milyon 759 bin portföy değeri ile Ankara, 494 bin 629 yatırımcı ve 90 milyon 938 milyon TL portföy değeri ile İzmir takip etti.
Yatrırımcının yarısı 25-45 yaş aralığında
MKK verilerine göre, tüm yaş gruplarında yatırımcı sayısında artış görüldü. Veriler, yatırımcı sayısının yarısından fazlası 25-45 yaş aralığında olduğunu gösteriyor. Portföy değerine göre yaş gruplarına bakıldığında, portföy değerinin yüzde 70’ten fazlasının 35-65 yaş aralığında yoğunlaştığı dikkat çekerken 0-24 yaş aralığındaki genç borsa yatırımcılarının portföyden yalnızca yüzde 1 pay alması da diğer dikkat çeken husus.