Borsa İstanbul'un swap hamlesi Londra'daki işlemleri İstanbul'a çekecek

JÜLİDE YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR

Borsa İstanbul, ‘swap pazarı’ kurulması için kolları sıvadı. BIST, finansal piyasalarda kurumların tezgah üstü (OTC) piyasalarda birbirleriyle yaptıkları işlemlerin organize bir piyasada yapılması için düğmeye bastı. Likidite yönetimini kolaylaştırmak ve şeffaflığı artırmak için atılan bu adım ile Londra piyasalarında yapılan tezgah üstü işlemlerin BIST’deki bu merkezi pazara çekilmesi ve finansal piyasaların çok daha yakından izlenmesi amaçlanıyor. Söz konusu piyasa ile kur, faiz gibi dayanak varlıklarda açılan pozisyonlar sonucu oluşan risklerin daha etkin yönetilebileceği ve risklerin takasının yapıldığı likit bir piyasa yaratılacağı düşünülüyor.

Yatırımcılar açısından da Takasbank’ın merkezi karşı taraf olması nedeniyle daha güvenilir bir ortam yaratılarak, borsaya erişimi olan kurumların risklerini daha etkin yönetebilmeleri sağlanacak. Finansal piyasalardaki borsaya erişimi olan kurumlar, vade, kur, faiz tipi farklılaşmaları gibi uyumsuzlukların yol açtığı risklerini daha etkin yönetebilecek.

İlk olarak döviz piyasaları için hayata geçirilecek

Borsa İstanbul'dan yapılan yazılı açıklamada, "...Global finansal piyasalarındaki en aktif pazarlardan biri olan swap pazarının, başta bankalarımız olmak üzere tüm finans sektörü katılımcılarına hizmet edecek şekilde borsamızda kurulması çalışmalarına başlanmıştır" denildi. Buna göre, Takasbank, Merkezi Karşı Taraf olarak bu pazardaki işlemlerin takasını gerçekleştirecek; risk ve teminat yönetimi hizmeti verecek. Açıklamada şu ifadelere yer verildi: "Swap pazarının borsamızda faaliyete geçmesi ile birlikte çoğunlukla tezgahüstü piyasalarda gerçekleştirilen bu tür işlemlerin, ülkemizde organize bir piyasa güvencesinde de yapılabilmesinin önü açılmış olacaktır."

İlk etapta döviz piyasaları için hayata geçirilmesi planlanan swap pazarı ile birlikte, Borsa İstanbul'un yeni ürün ve pazarlar konusunda çalışmalara devam edeceği belirtilen açıklamada, "Mevcut türev pazarlarımızın derinliğini ve ülke ekonomisine katma değerini artıracak çalışmalara hız verilecektir" denildi. Açıklamada, pazar işleyişinde piyasa yapıcılığı ve likidite sağlayıcılığı gibi temel hususların tüm paydaşlar ile istişare edilerek kamuoyuna açıklanacağı ifade edildi.

Merkez, daha hızlı aksiyon alabilecek

Geçtiğimiz günlerde BDDK, Türkiye’de bulunan bankaların yurtdışında yerleşik kişilerle yaptıkları Swap ve benzeri işlemlerin toplamının bankanın son hesaplanan özkaynaklarının yüzde 25’ine kadar olması için sınırlama getirmişti. “Bu sınırlamanın BIST’te yapılan işlemler için gevşetilmesi durumunda bankaların rahatlaması söz konusu olabilir” diyen piyasa uzmanları, kurumların kendi aralarında yaptığı işlemlerin bu organize piyasada anlık olarak görülebilmesi açısından şeffaflık yaratacağını ifade ettiler. Böylece Borsa İstanbul ve BDDK gibi kurumların Merkez Bankası’na bilgi akışını çok hızlı bir şekilde yapabileceğine değinen analistlere göre, böylece Merkez Bankası piyasaya daha hakim olacak ve daha hızlı aksiyon alabilecek.

Konuştuğumuz bir bankacı, piyasanın işleyişi ile ilgili bir takım tereddütlerin de olduğunu belirterek, “OTC piyasalarda yaptığımız işlemlerde karşılıklı olarak kredi hatları devreye giriyor ve aracılık maliyeti ödemiyorduk. Yeni organize piyasada takas süresinin uzaması ve işlem ücreti alınması söz konusu olabilir. Bu da maliyeti artırabilir. Öte yandan, yabancı kurumların işlemlerin yakından izlenecek olması nedeniyle bir takım tedirginlikleri olabilir, BIST yerine OTC işlemleri tercih edebilirler” dedi.

Tezgahüstü türev işlemlerin MKK'ya raporlanması sağlanacak

Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tezgahüstü türev işlemlerin şeffaflaştırılması ve risklerin izlenmesi amacıyla bu işlemler hakkında verilerin Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından toplanacağını ve gerekli düzenlemelerin hızla yapılacağını belirtti. Kurul, Veri Depolama Kuruluşu’nun çalışma esaslarının hazırlandığını, verilerin raporlanması konusundaki çalışmaların SPK koordinasyonunda büyük ölçüde tamamlandığını duyurdu. SPK'nın internet sitesinde yer alan açıklamada Sermaye Piyasası Kanunu kapsamında MKK'da toplanacak olan tezgahüstü türev işlemlere ilişkin veriler hakkında SPK eşgüdümünde yürütülen çalışmaların "büyük ölçüde" tamamlandığı ifade edilerek, verilerin tüm düzenleyici ve denetleyici kurumların ortak erişimine açılacağı belirtildi. Açıklamada şu ifadeler kullanıldı: "Söz konusu çalışmalar kapsamında gerekli bilgi işlem alt yapısı tamamlanana kadar tezgahüstü piyasalardaki işlemlerin raporlanmasının, T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığımız ve ilgili kurumların da görüşleri alınarak oluşturulacak format çerçevesinde Merkezi Kayıt Kuruluşu’na yapılması ivedilikle sağlanacaktır."