Borsa İstanbul'un ‘brüt takas’ listesi kabarıyor

Uğur YILMAZ

İSTANBUL - Borsada olağandışı fiyat hareketleri görülen hisselerin alım satımını sınırlayan brüt takas listesine nisan ayında 4 şirket daha girdi. 3 şirketin hissesi 8 aydır listeden çıkamazken, bir şirket de SPK ile davalık oldu.

Borsa İstanbul’da nisan ayı hareketli geçerken, brüt takasa alınan şirket sayısı ikiye katlandı. Bank Asya, Anel Telekomünikasyon, Ar Tarım ve Kervansaray Yatırım Holding’in dahil edilmesiyle brüt işleme tabi şirket sayısı 8’e çıktı. Nisan ayının ilk haftasında hisseleri en çok yükselen ikinci şirket yüzde 29,82 ile Anel Telekom olmuş, onu yüzde 27,78’lik kazançla Kervansaray Yatırım Holding hisseleri izlemişti. 19 Ağustos 2013’ten bu yana brüt takasta bulunan Beyaz Filo Oto Kiralama ise yüzde 14,22’lik düşüşle haftanın en çok kaybeden ikinci hissesi olmuştu.

Brüt takasa alınan şirket hisselerinin el değiştirebilmesi için alım ve satım emirlerinin fiziki olarak da gerçekleştirilmesi gerekiyor. Borsadaki alım satım emirleri ise Takasbank’ta 2 iş günü içinde gerçekleştiriliyor. Bu nedenle brüt takasa tabi şirketlerin hisseleri diğer hisseler gibi gün içinde sınırsız olarak alınıp satılamıyor. Kredili alım ve açığa satış da yapılamadığı için fiyat dalgalanmalarının önüne geçiliyor.

Piyasa gözetim faaliyeti olarak Sermaye Piyasası Kurulu’nun (SPK) kararıyla gerçekleştirilen işlem nedeniyle şirket hisselerinde sert düşüşler yaşanabiliyor. Nisanda dört yeni şirkete ek olarak geçtiğimiz yıl Ağustos ayından bu yana MMC Sanayi, Beyaz Filo Oto Kiralama, Bakanlar Medya, şubat ayından beri ise Yayla Enerji brüt takas listesinde bulunuyor. Beyaz Filo, Bakanlar ve Yayla hisseleri Gelişen İşletmeler Piyasası’nda (GİP) işlem görüyor.

SPK dışında Borsa İstanbul yönetimi de hisselerinde olağandışı hareket görülen şirketleri brüt takasa alabiliyor. Otomatik olarak gerçekleştirilen bu işlem sonrasında hisseler 15 gün içinde yeniden alım satıma açılıyor. Ancak SPK’nın kararıyla listeye giren şirketler için önceden belirlenmiş bir çıkış süresi bulunmuyor. MMC Sanayi, Beyaz Filo ve Bakanlar Medya 8 aydır listede yer alıyor.

‘Katar’la başlayan uçuş SPK kararıyla son buldu

17 Aralık operasyonunda ismi geçen Bank Asya hisselerinde sert düşüş yaşanmıştı. Banka ilk olarak elindeki A101 market zincirinin yüzde 18’lik payını 298 milyon TL’ye satmış, ayrıca ortaklar bankaya 300 milyon TL koyarak sermayeyi 1,2 milyar TL’ye yükseltmişti. Bu hamleler düşüşü sınırlamış ancak hisseler operasyon öncesi seviyelerine dönmemişti. 24 Mart’ta Katar İslam Bankası (QIB) ile ortaklık için görüşmelere başladığını duyuran bankanın hisseleri bu haberle uçuşa geçmiş, 3 gün üst üste tavan yaparak yüzde 60’a yakın değerlenmişti. Bu gelişmeler sonrasında SPK, hisselerde 8 gün boyunca pay fiyatında ve işlem hacminde gözlemlenen önemli oranlardaki yükseliş ve düşüş gerekçesiyle, bankayı 4 Nisan itibariyle brüt takasa tabi tutma kararı aldı. Karar sonrası hisseler taban yaptı, işlem miktarı günlük 236.2 milyon adetten, 22.6 milyona indi.

Önce Kervansaray sonra SPK dava açtı

Kervansaray Yatırım Holding ise SPK ile davalık oldu. Ocak ayında Zeynep Tümer, Kervansaray ile S.İ.S. Sayılgan İplik’in devralma suretiyle birleşmesi neticesinde, payların %72,87’sine sahip hale gelmişti. Şirketin büyük ortağı , diğer ortakların payları için pay alım teklifinde bulunulması yükümlülüğünden muafiyet için SPK’ya başvurmuş ve bu talep SPK tarafından olumsuz karşılanmıştı. Bunun üzerine Kervansaray SPK’ya, işlemlerin iptali ve yürütmenin durdurulması iptali istemiyle Ankara 9. İdare Mahkemesi’nde dava açtı. Mahkeme davayı 9 Nisan’da reddetti. Kervansaray ile SİS Sayılgan İplik, 0,93 TL’den birleşmiş ancak hisselerde o tarihten itibaren satış görülmeye başlanmıştı. 0,93 TL’den başlayan satışlar, İranlı bir yatırımcıya gayrimenkullerinin satışı için görüşülmeye başlandığı açıklamalarıyla devam ederek 0,37 TL’ye kadar sürmüştü. Bu gelişmeler üzerine şirket 4 Nisan’da brüt takasa alınırken SPK, Kervansaray’ın Yönetim Kurulu Başkanı Selim Sayılgan hakkında suç duyurusunda bulundu.

Tümer’e satış sonrası Ar Tarım durulmadı

Bank Asya ile birlikte aynı gün Ar Tarım ve Kervansaray Yatırım Holding için de brüt takas kararı alındı. Diyarbakır’da Bismil Ovasında organik tarım yapan Ar Tarım’ın yüzde 55,3’ü bu yıl başında Tümer Tarım’a satılmıştı. Tümer Tarım, petrol arama izni de bulunan şirketi özellikle enerji yatırımları için kullanacağını açıklamıştı. Ar Tarım’dan yapılan açıklamada, şirketin ana faaliyet konusunun tarımdan petrol arama işlerine kaydırılacağı bildirilmişti. Şirketin ortaklık yapısı ve faaliyet alanına dair spekülasyonlar nedeniyle yılbaşından bu yana hisselerde hareketlilik yaşanıyordu.

Anel brüt takas kararı ardından aldığını geri verdi

Anlık alım satım işlemi durdurulan son şirket ise Anel Telekomünikasyon oldu. SPK şirketin 26 Mart - 8 Nisan döneminde gerçekleşen işlemlerin Sermaye Piyasası Kanunu ve ilgili mevzuat çerçevesinde incelenmesi sonucunda; 11 Nisan 2014 tarihli işlemlerden başlamak üzere brüt takas uygulanmasına alınmasına karar verdi. Anel Telekom hisseleri 25 Mart, 10 Nisan tarihleri arasında yüzde 49 yükselmişti. Brüt takas uygulaması sonrasında hisseler çıkışın başladığı seviyelere döndü. Şirket hisselerinde benzer bir seyir geçen yıl Kasım ayında da yaşanmıştı.