Aracı kurumlar halka arzı bekliyor

Jülide YİĞİTTÜRK GÜRDAMAR

Borsa İstanbul, 2016 yılının son yönetim kurulu toplantısında önemli kararlar aldı. Takasbank’taki yüzde 62,25 olan payını yüzde 70’e çıkartma kararı alan Borsa İstanbul, ‘kör havuz’ olarak bilinen, aracı kurum isimlerinin gizlenmesi uygulamasına da kademeli olarak son veriyor. Piyasada en çok ses getiren karar ise Borsa İstanbul’un aracı kurumlardan yüzde 4’luk payını geri almak istemesi oldu. Toplam 106 aracı kurumda, eşit oranda kurum başına 159 bin 711’er TL nominal değerli Borsa İstanbul hisse senedi bulunuyor. Aracı kurumlara birer mektup göndererek hisse alımı teklifinde bulunan Borsa İstanbul, hisse başına 8,4 TL fiyat verdi. Borsa İstanbul, her aracı kuruma yapılan toplam 1 milyon 341 bin 572 TL’lik, yani bugünkü cari kur ile yaklaşık 375 bin dolarlık pay alım teklifi için 16 Ocak’a kadar süre verdi. Borsa İstanbul, anonim şirkete dönüşüm sürecinde aracı kurumlara yüzde 4 oranında pay vermişti.

Bugünkü kur düşünüldüğünde fiyatta yüzde 20’lik düşüş

Fakat aracı kurumlar bu fiyatı düşük buldukları için hisse satışına pek sıcak bakmıyorlar. Çünkü Borsa İstanbul’un, aracı kurumların elinde bulunan hisse senetlerine verdiği 8,4 lira fiyat değerlemesini düşük buluyorlar. Borsa İstanbul’un bu fiyatı 2015 Aralık ayında Avrupa Yatırım Bankası’na (EBRD) yüzde 10’luk hisse satışını baz alarak belirlediği iddia edilirken, söz konusu tarihte dolar kurunun 2,95 lira olduğuna dikkat çekiyorlar. Bugünkü 3.50 TL’yi aşan kur düzeyi göz önüne alındığında fiyatta neredeyse yüzde 20’lik değer kaybının olduğu, paylarının EBRD’ye pay satışındaki değerlemeye göre 460 bin dolar ettiği ifade ediliyor.

2018’teki halka arz beklenecek

Şu anda borsada 106 aracı kurum bulunuyor. Bunun 36 tanesi ya kapalı ya da işlemleri geçici olarak durdurulmuş durumda. Görüşlerine başvurduğumuz aracı kurum sahiplerine göre, kapalı olan ve kaynağa ihtiyacı olan aracı kurumlardan yaklaşık 25 tanesi Borsa İstanbul paylarını satacak; çoğunluk ise 2018’de planlanan halka arzı bekleyecek. Bir yetkili, “Borsa İstanbul’un yapılan zamlarla 2017 yılında da ciddi bir kar elde etmesi bekleniyor. Bu nedenle bize verilen tekliften daha yüksek olacağını düşündüğümüz halka arz fiyatını beklemek daha mantıklı” diye konuştular.

'Kör Havuz'a kademeli son verilecek

Piyasada ‘kör havuz’ olarak bilinen, aracı kurum isimlerinin eş anlı olarak görülememesi uygulamasına kademeli olarak son veriliyor. Borsa İstanbul’un yönetim kurulunda aldığı bir başka karar da, BIST-30 dışındaki bütün hisselerde üyelik bilgilerinin eş anlı olarak yayınlamak oldu. Uygulamanın başlamasının ardından her ay BIST 30 içindeki 5 hissenin de kademeli olarak üye bilgilerinin yayınlanması amaçlanıyor. Teknik hazırlıklar tamamlandıktan sonra uygulama bu yıl içerisinde başlatılacak ve 6 ay deneme uygulaması yapılacak. Bu uygulamanın sonunda genel bir değerlendirme yapılacak ve devam edip edilmeyeceğine karar verilecek. Hisse senedi işlemlerinde, gerçekleşen emirlerde taraf olan aracı kurum isimlerinin gizlenmesine 2010 yılında başlanmış ve zaman içinde “kör havuz” olarak adlandırılmıştı. “Kör havuz”, büyük ve kurumsal yatırımcıların, gün içinde yaptıkları işlemleri diğer yatırımcıların takip edememelerini sağlıyor. Bu sistemde, anlık olarak işlemlerin hangi kurumdan yapıldığı görünmezken, gün sonunda belli bir ücret karşılığında veri terminalleri aracılığıyla yatırımcılarla paylaşılıyor. Uygulama uzun zamandır yoğun bir şekilde tartışılıyor.

Borsa Takasbank'taki payını yüzde 70'e çıkartacak

Öte yandan, Borsa İstanbul, Takasbank’taki payını artırmak için kolları sıvadı. Borsa İstanbul, Takasbank’taki yüzde 62,25 olan payımızı yüzde 70’lere çıkartmaya karar verdi.

Borsa’nın toplam değeri 3.6 milyar TL

Aracı kurumlara teklif ettiği hisse başı fiyat baz alındığında Borsa İstanbul’un toplam değeri 3 milyar 600 milyon TL, bir başka deyişle cari kurla 1 milyar 200 milyon dolar olarak hesaplanıyor. EBRD’ye pay satışında şirketin toplam değeri 1 milyar 200 milyon dolar seviyesindeydi.

Borsa İstanbul'dan üçüncü zam

Borsa İstanbul, anonim şirket statüsü kazandıktan sonra aracı kurumlara uygulanan borsa payı ücretlerine üçüncü zammını geçtiğimiz günlerde yaparak son iki yılda neredeyse iki katından fazla ücret artışına gitmiş oldu. 2014 Mayıs ayında yüzde 50, 2015 Nisan ayında yüzde 30 zam yapan kurum, geçtiğimiz günlerde yüzde 25’lik tarife artışına gitti. Böylece Pay Piyasası’na uygulanan temel borsa payı yüz binde 2’den yüzde binde 2.5’e çıkartıldı. Edinilen bilgiye göre, Borsa İstanbul halen devam eden, alınan ücretlerden işlem hacmine göre indirim uygulamasına da son vererek, sabit ücret uygulamasına geçmeyi planlıyor. Aracı kurum yetkilileri, sektörün aldığı komisyon oranının yüzde 15’inin Borsa’ya gittiğini belirterek, “Borsa İstanbul’un gelirleri her geçen gün artarken sektörün karlılığı düşüyor” diyerek sitemde bulundular. Bu arada, Borsa İstanbul geçtiğimiz günlerde veri ücretlerinde %50’ye varan indirime gitmiş, eşanlı düzey 1 verilerini yurt içi kullanıcıları için 3,6 TL’den 1,8 TL’ye düşürmüştü.

İlhami Koç başkan olarak kaldı

Bu arada geçtiğimiz günlerde İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı görevinden ayrılarak Anadolu Sigorta Genel Müdürü olan Türkiye Sermaye Piyasaları Birliği Başkanı İlhami Koç, birlikteki görevine devam edecek. Edinilen bilgiye göre, birlik yönetim kurulu; mevzuattaki bir maddenin yorumlanmasıyla Sermaye Piyasası Kurulu’nun da onayı ile Koç’un görevine devam etmesine karar verdi. 2014’den bu yana Birlik Başkanlığını yürüten ve mayıs 2016 yılında tekrar seçilen İlhami Koç’un görev süresinin bitmesine 1.5 yıl daha var.