Altın talebinde büyük düşüş!

YILDIZ TAŞDELENLİ

İSTANBUL - Altın üretim ve ithalatında bu yılın ilk yarısında yaşanan büyük gerileme yatırımcılar açısından güvenli liman olarak görünen sarı metalin eski cazibesini yitirip yitirmediği sorusunu akla getirdi. Cumhuriyet altını üretimi bu yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 62.5 azalarak 25.5 tona geriledi. En büyük düşüş ise daha çok yatırım amaçlı alınan meskük altın üretiminde gerçekleşti. Meskük üretimi yılın ilk yarısında yüzde 91.6’lık azalışla 2 tonda kaldı. Uzmanlar piyasada geçen yıldan büyük miktarda Cumhuriyet altını bulunduğunu, tüketimdeki doygunluğun talepteki düşüşün en büyük nedeni olduğunu kaydetti. Darphane işçilerinin grevi nedeniyle ağustos ve eylül aylarında altın basımı gerçekleştirilemezken yine de 2013 yılında tüm zamanların rekoru kırıldı. Ancak geçen yılın aksine 2014’ün ilk yarısında altın üretimi büyük hız kesmiş oldu. Dünya piyasalarında da altın talebi son 4.5 yılın en düşük seviyesine geldi.

Darphane verilerine göre, 2013'ün ilk 6 ayında 68.1 ton olan Cumhuriyet altını üretimi, talepte yüzde 62.5'lik düşüşle bu yılın ilk yarısında 25.5 tona geriledi. İlk yarıda en büyük düşüş altın sikkede (meskük) gerçekleşti. 23.5 tonluk ziynet altın basımına karşın, daha çok yatırım amaçlı alınan Cumhuriyet meskük altının üretimi geçen yılın ilk yarısına göre yüzde 91.6'lık azalışla 2 tonda kaldı. Ziynet altındaki düşüş ise yüzde 46.3 oldu. Ramazan ayı dolayısıyla düğün mevsimine girilememesinin de talebi sınırladığı belirtilirken, bayram ile birlikte temmuzun sonuna doğru canlanma yaşanması bekleniyor. 

İthalatta da büyük düşüş var 
2013'te 300 tonu aşarak tüm zamanların rekorunu kıran altın ithalatı da bu yılın ilk yarısında önemli miktarda düşüş kaydetti. Borsa İstanbul Kıymetli Madenler ve Kıymetli Taşlar Piyasası üyelerince geçen yılın ilk 6 ayında gerçekleştirilen 179.9 tonluk altın ithalatı, bu yılın aynı döneminde yüzde 72.4'lük azalışla 49.5 ton oldu. Bu arada, fiyatların etkisiyle mayısa göre altın ithalatı 2 katın üzerindeki artışla geçen ay 24.2 ton olarak gerçekleşti. 

Altın hesapları da geriliyor 
Öte yandan altına bankalar aracılığıyla gelen yatırım talebi de azaldı. Yılın ilk 4 ayında bankacılık sektöründeki altın varlığı önemli miktarda geriledi. BDDK verilerine göre, Nisan 2013 sonunda 22 milyar 76 milyon lira olan altın hesapları, bu yılın aynı döneminde 16 milyar 411 milyon liraya indi. 

Diğer yandan 2014’e 204 ton ile başlayan bankacılık sektöründeki altın hesapları, şubat sonunda 191 tona geriledi. Mart ayında gram fiyatının 100 TL'ye yaklaşmasıyla rekor miktarda satış yapıldı ve ay sonunda bankalardaki altın miktarı 165 tona düştü. Nisan ayında ise fiyatların tekrar 90 liranın altına gerilemesiyle bankalardaki altın hesaplarında bir önceki aya göre yaklaşık 20 tonluk artış kaydedildi. 

Faiz artışı da etkili 
Bankacılık kaynakları, fiyatlardaki hareketliliğin bankalardaki altın hesapları üzerinde büyük etkisi bulunduğunu ifade ederek, "Altın alan-satanların kafasında genelde bir rakam oluyor. O rakamı bulunca alıyor, istediği rakama ulaşınca da satıyor. Mesela bugünlerde banka müşterileri 80 liranın altına düştü mü alıyor, 90 liranın üstüne çıktı mı satıyor" değerlendirmesinde bulundu. Aynı kaynaklar, yatırımcıların bankalar aracılığıyla altına olan talebinin tekrar artacağı görüşünü de taşıdıklarını da sözlerine ekledi. 

Bu arada bankalardaki altın tasarrufu miktarının azalışında faiz artışının da etkili olduğu belirtiliyor. Bazı yatırımcıların altından çıkıp faize yöneldikleri iddia ediliyor.