AB ile Ada arasında ‘Brexit’ düğümü

DIŞ HABERLER - Yaklaşık 43 yıllık Avrupa Birliği (AB) üyeliğinden 23 Haziran 2016’da yapılan referandumla ayrılma kararı alan İngiltere’de, kararının resmi olarak hayata geçeceği 29 Mart 2019’a 6 aydan kısa bir zaman kalmasına rağmen belirsizlikler sürüyor. Referandumun ardından dönemin Başbakanı David Cameron’ın istifasıyla boşalan makama gelen Theresa May, hem zaman baskısı altında hem de partisi içindeki “sert” Brexit taraftarlarının eleştirilerinin hedefinde yer alıyor. Göreve geldiği ilk günden itibaren “Brexit Brexittir” sözüyle simgelenen tutumunu uzun süre netleştiremeyen May, AB ile geçen yıl haziran ayında başlayan müzakereler ilerledikçe yaklaşımını yumuşattı.

Son olarak temmuz ayında açıkladığı yeni müzakere yaklaşımında ülkenin belirsiz bir süre için Gümrük Birliği içinde kalmasına kapı aralayan May, kabinesindeki iki sert Brexit yanlısı bakanın istifasıyla sarsıldı. Referandum sürecinde İngiltere’nin AB’den ayrılması için yürütülen kampanyanın önde gelen isimlerinden Brexit Bakanı David Davis ve Dışişleri Bakanı Boris Johnson, May’in yeni yaklaşımı açıklamasını takip eden günlerde istifalarını verdi. İngiliz hükümetinin yeni Brexit yaklaşımına görevinden istifa ederek tepki veren Boris Johnson, Theresa May’i “İngiltere anayasasına intihar yeleği giydirip patlatma düğmesini Brüksel’e vermekle” suçluyor.

AB ile müzakereleri sürdüren İngiliz hükümeti bir yandan da birlikten herhangi bir anlaşmaya varılmadan ayrılmayı gündeminde tutuyor. Hükümet, geçen ay içinde yayımladığı bir dizi belge ile “anlaşmasız ayrılık” senaryosu konusundaki hazırlıklarını ve uyarılarını kamuoyuyla paylaştı.

“Anlaşmasız ayrılık” sadece bir anlaşmaya varılamaması halinde değil, AB ile varılacak anlaşmanın İngiliz parlamentosundan onay alamaması halinde de gündeme gelebilecek.

Erken seçim ihtimali güçleniyor

Bu arada Theresa May’in liderliğindeki Muhafazakar Parti milletvekilleri arasındaki sert Brexitçilerin İngiliz Başbakanı devirme planları yaptığı da kamuoyuna yansıyan iddialar arasında yer alıyor. Buna göre Brexitçi vekiller yeterli sayıda imza toplayarak partinin parlamento grubunda May hakkında bir güven oylaması istemeyi amaçlıyor. Parti içindeki Brexit geriliminin artması halinde, İngiliz hükümetinin yeni bir erken seçime gitmesi ihtimali güçleniyor. Ülkede Sky Data şirketinin yaptığı son ankete göre halkın yüzde 50'si “hükümetin önerdiği anlaşma”, “anlaşmasız ayrılık” ve “AB’de kalmak” seçeneklerini içerecek bir referandum yapılmasını istiyor. Referandum talebine karşı görüş bildirenlerin oranı ise yüzde 40'ta kalıyor.

"İngiltere'nin Brexit planı işe yaramaz"

Avusturya'nın Salzburg kentinde perşembe günü gerçekleşen AB Gayriresmi Liderler Zirvesi’nde Brexit çıkmazı yaşandı. AB Konseyi Başkanı Donald Tusk, zirvenin ardından yaptığı açıklamada, İngiltere’nin mevcut Brexit planının AB’nin ortak pazarını zayıfl atma riski taşıdığını söyleyerek, “İngiltere’nin Brexit planı işe yaramaz” dedi. İngiltere Başbakanı Theresa May ise bir kez daha Chequers Planı›nı savundu. İngiltere’nin AB’den ayrılma stratejisini belirlediği Chequers Planı İngiltere ile AB arasında malların serbest dolaşımının güvence altına alınmasını öngörüyor. AB’nin ortak pazarı ise sadece malların değil kişilerin, hizmetlerin ve sermayenin serbest dolaşımını da kapsıyor.

Brexit için önemli tarihler

Brexit sürecinde 18-19 Ekim’de yapılacak AB zirvesinin beklendiği gibi “önemli bir aşama” olmayabilir. Çünkü Muhafazakar Parti içindeki dengelerin May’in parti kongresinin hemen ardından gerçekleşecek bu zirvede AB’ye herhangi bir taviz vermesine engel olacağı belirtiliyor. Süreçteki önemli aşamanın 13-14 Aralık’ta yapılacak Avrupa Konseyi toplantısı olması ihtimali daha yüksek görünüyor. Burada, İngiltere ile AB’nin Brexit anlaşmasına imza atması bekleniyor. İmzalanacak anlaşmanın ocak ayında İngiliz parlamentosunun onayına sunulması ve ardından da 27 AB üyesi ülkenin en az 20’sinin onayını alması gerekiyor. Süreç beklendiği gibi ilerlerse, İngiltere 29 Mart 2019’da yerel saatle 23.00’da AB’den resmen ayrılmış olacak.