60 maddeli tasarı Meclis'te

HÜSEYİN GÖKÇE - MEHMET KAYA

ANKARA - Hükumetin uzun süredir üzerinde çalıştığı, bütçe ve seçim çalışmaları sebebiyle gündeme getiremediği, Bankacılık Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde (KHK) Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı TBMM Başkanlığı’na sunuldu. Yürürlük ve yürütme dahil toplam 60 maddeden oluşan tasarıda, en öne çıkan maddeler ise VakıfBank’ın yüzde 58 hissesinin Hazine’ye devredilmesi, kamu bankalarının katılım bankası kurmasına olanak sağlanması ve Fon bünyesindeki bankalarla ilgili düzenlemeler oldu. 
Tasarıda, bankaların faaliyet izninin kaldırılarak el konulmasına yönelik yeni bir model getirildi. “Satınalma ve üstlenme modeli” olarak adlandırılan bu yönteme göre, faaliyet izni kaldırılan banka bir kurulacak köprü bankaya ya da kurulmuş bir başka bankaya tüm hak ve yükümlülükleriyle devredilecek. El konulan bankanın varlıkları, yükümlülüklerini karşılamazsa aradaki fark Fon tarafından ödenecek. 

Tasarıyla köprü banka kurulmasına ilişkin hükümler de getirildi. Köprü banka, TMSF'ce izne gerek olmaksızın kurulacak ve 1 yıl faaliyet gösterebilecek. Tasfiye işlemini gerçekleştiremezse süresi 1 yıl daha uzatılabilecek. Kurulacak köprü banka, mevcut bankayı “iktisadi bütünlük” olarak satabilecek. Köprü banka ile kamu sermayeli katılım bankalarının kurulması için yasal çerçeve oluşturuluyor. 

VakıfBank’ta Hazine çoğunluk hisseyi alıyor 

Tasarıya göre, VakıfBank’ın da Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün kontrolündeki yüzde 58.51 hissenin Hazine Müsteşarlığı’na menkul kıymetleştirilerek devredilmesinin ardından, bankanın halka açıklık oranının artırılması planlanıyor. VakıfBank ile ilgili yapılan değişikliğin gerekçesinde, Vakıfl ar Genel Müdürlüğü’nün hisselerinin Hazine’ye devri ile Vakıfl ar Genel Müdürlüğü’nün asli faaliyetlerini daha etkin yerine getirebilmesi için belirli ve sürekli bir gelir kaynağına sahip olmasının amaçlandığı belirtildi. 

Öte yandan, VakıfBank’ın kurulu yapısında da değişiklik yapıldı. VakıfBank’ın kuruluş kanunundaki hisse gruplarına göre yönetim temsiline ilişkin hükümler kaldırılarak, yönetim kurulu üyelerinin genel kurulda seçileceği hükmü konuldu. Yine, VakıfBank kuruluş kanununda ana hissedar olarak yetki kullanan Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne ait bütün atıflar Hazine Müsteşarlığı olarak değiştirildi. 

Kalkınma Bankası herkese kredi verebilecek 

Türkiye Kalkınma Bankası yalnızca anonim şirketlere değil, tüm gerçek ve tüzel kişilere kredi verebilecek. Tasarı, Türkiye Kalkınma Bankası’nın kuruluşuna ilişkin kanunda da değişiklik yapıyor. Buna göre Banka ve iştirakleri, yapım ihaleleri hariç, Kamu İhale Kanunu, Harcırah Kanunu, Taşıt Kanunu, Kamu Konutları Kanunu, Basın İlan Kurumu Teşkiline Dair Kanun, Küçük ve Ortak Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı Kurulması Hakkında Kanun, Kamu İktisadi Teşebbüsleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’ye tabi olmayacak. Türkiye Kalkınma Bankası yalnızca anonim şirketlere değil, tüm gerçek ve tüzel kişilere kredi verebilecek. 

Banka, kanun yürürlüğe girdikten 180’inci gününden itibaren İş Kanunu hükümlerine tabi olmayan personeli çalıştıramayacak. Bankanın mevcut personelinden, İş Kanunu’na tabi olarak çalışmak istemeyenlere diğer kamu kurumlarına geçme imkanı tanınacak. Bankada emeklilik hakkını kazanmış ve kazanacak personel emekliliğe teşvik edilecek. 

Rekabet Kurulu önce BDDK’dan görüş alacak 

Tasarının birinci maddesinde, şimdiye kadar Rekabet Kurulu’nun yürüttüğü en yüksek maddi cezayla sonuçlanan soruşturmalar arasında bulunan bankacılık sektörüne yönelik yetkide kısıtlama düzenlendi. Düzenlemenin, Rekabet Kurumu’yla doğrudan ilişkili olmasına rağmen Bankacılık Kanunu’nun 98. maddesine eklenmesi dikkat çekti. Buna göre Rekabet Kurumu, bankacılık sektörüyle ilgili re’sen ya da ön araştırma neticesinde bir soruşturma açarsa bunu BDDK’ya bildirecek. Soruşturma sonucunda oluşturulan rapor, Rekabet Kurulu karar vermeden önce “görüş alınmasını teminen” BDDK’ya gönderilecek. 

Öte yandan, tasarıyla 657 sayılı devlet memurları kanununa da ek madde getirilerek, Dışişleri Bakanlığı’nın göndereceği listede yer alacak uluslararası kuruluşlara, devlet memurlarının iki yıl süreyle stajyer olarak gönderilmesi imkanı tanındı. Bu süre 2 yıl daha uzatılabilecek.

Kamu bankaları el konulan bankayı ihalesiz alıp 'katılım' yapabilecek

Tasarıya göre, 4603 sayılı kanuna tabi kamu sermayeli bankalar veya 6219 sayılı kanuna tabi Vakıfl ar Bankası, doğrudan katılım bankası kurabilecek.Tasarıyla, Bankacılık Kanunu’na bir ek madde getirilerek, el konulan bankanın kamu bankası veya Vakıfl ar Bankası’na satılması halinde ihaleye gerek olmaksızın devredilebileceği ve alıcı kamu bankası veya vakıfl ar Bankası’nın katılım bankası şeklinde bir banka kurma yetkisinin otomatik olarak oluşacağı hükmü getirildi. Tasarıyla, el konulan bankanın ve hakim ortaklarının kayıtlarda görünmeyen varlıklarını ihbar edenlere de ödül verilmesi imkanı sağlandı.

Sigortacılık Kanunu’nda değişiklikler

Tasarıyla Sigortacılık Kanunu’nda da değişiklik yapılarak, “katılım sigortası” ve “yönetici şirket”, yeniden tanımlanıyor. Buna göre, katılım sigortası, sigortalılar ile sigortacının, katılım ilkelerine göre sigorta güvencesi sağladığı ve faaliyetlerinin belirlenen ilkelere göre yürütüldüğü sigortayı temsil edecek. Yönetici şirket ise sigorta teminatı sağlayan yurt içinde ya da yurt dışında yerleşik kişiler adına sigortacılık faaliyetlerinin gerçekleştirileceği sigorta piyasaları kurmak ve yönetmek üzere kendisine Müsteşarlık tarafından faaliyet izni verilen anonim şirketleri olarak tanımlanacak. Zorunlu sigortalar kapsamındaki tazminatlar, ilgili genel şartlarla tespit edilen teminat içeriği ve hesaplama esaslarına göre belirlenecek. Zorunlu sigorta sözleşmelerinin feshine ilişkin esaslar, ilgili genel şartlarda düzenlenecek. Tasarıya göre, sigorta eksperlerinin kendilerine teklif edilen işi herhangi bir sebep göstermeksizin reddetmesine imkan tanıyan düzenleme yürürlükten kaldırılacak. Arıca sigorta şirketleri, reasürans şirketleri ve Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’na göre kurulan emeklilik şirketleri giriş aidatı ödeyerek Türkiye Sigorta, Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği’ne üye olacak.

OSB arsa tahsisinde Hazine görüşü istenmeyecek

TBMM’ye sunulan tasarıda, bakanlık kredisi kullanan ve kullanmayan OSB’lerde, Bakanlar Kurulu kararıyla satılmayan parsellerin en az 10 kişinin istihdam edileceği yatırımlara ücretsiz tahsisine yönelik düzenleme yapıldı. Bakanlığa kredi borcu olan OSB’ler, parsellerini bu şekilde tahsis ederse, ilgili parselin bedelini kredi borcundan düşecek. Bu parselin güncel değeri Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından yapılacak. Hazine’nin görüşü alınma zorunluluğu kaldırıldı. Kredi borcu olmayan OSB’lerde tahsis yapılırsa, ilgili parselin bedelini Hazine ödeyecek hükmü de değiştirilerek Sanayi Bakanlığı’nın ödemesi hükmü getirildi.

Batan patronun malını ihbar edene teşvik verilecek

Tasarının en dikkat çeken maddelerinden biri ise TMSF alacaklarının tahsili için, Fon'a borçlu olan gerçek ve tüzel kişilere ait, Fonun bilgisi dahilinde olmayan haczi kabil malvarlığının bulundukları yerleri doğru olarak haber verenlere, ilgili tutarın tahsil edilmesinden sonra Fon tarafından ikramiye verilebilecek. İkramiyenin miktarı, tahsil edilen tutarın yüzde kırkını geçemeyecek. Örneğin, 1 milyonluk varlığı haber veren bir ihbarcıya, 400 bin liraya kadar ikramiye ödenebilecek. Buna göre, TMSF’ye borcu olan patron veya şirketlerin, haczi mümkün olan malvarlıklarını ihbar edenlere ‘ihbar ikramiyesi’ ödenecek.