'Euro, 2002 değerine geri dönecek!’

EVRİM KÜÇÜK

Dünyanın en büyük iki ekonomik gücünü temsil eden euro-dolar ikilisinin inişli çıkışlı hikayesinde başa dönmek üzeriyiz. Avrupa’daki şirketlerin sınır ötesi ticaretini kolaylaştırmak amacıyla yaratılan euro, 1999 yılında kaydi olarak yürürlüğe girmesinden bu yana önemli bir yatırım aracı haline geldi. Euro/dolar paritesi halen çözüm arana Euro borç krizi, konut krizi, internet patlaması gibi birçok krize şahitlik etti. Bu süreçte bazen euro doları alt ederken, bazen de dolar güçlendi. Uzmanlara göre şimdi yeniden doların yükselişe geçme zamanı geldi. Bu yükselişin, dolar euro karşısında 0.95 seviyesine gelinceye kadar sürmesi bekleniyor. 

2002’de euro/dolar eşitti 

ABD’nin 2015’in ilk yarısında faiz artışına başlayacağı beklentisinin güçlenmesi, Avrupa’da ise genişlemeceği politikaların devam etmesi dolara güç kazandırıyor. Kısa vadade doların euronun 1.27-1.26 bandında hareketini sürdemesi beklenirken, parite için orta ve uzun vadeli senaryolara göre dolar yükselişini sürdürecek ve euronun değeri doğduğu güne geri dönecek. 

4 Ocak 1999’da kaydi olarak yürürlüğe girdiğinde 1.1789 dolardan işlem görmeye başlayan euro, 2002 yılının başında tedavüle çıktığında 0.9036 seviyesinden satılıyordu. Tedavüle çıktığı 2002’nin temmuz ayında euro ABD’deki şirket skandallarının dolar üzerinde yarattığı baskının etkisiyle dolarla yeniden eşitlendi ve parite seviyesine ulaştı. 

Şimdi ise ABD Merkez Bankası (Fed) ile Avrupa Merkez Bankası’nın (ECB) para politikalarındaki ayrışma nedeniyle paritede yaşanan düşüşün euroyu yeniden parite seviyesine çekeceği hatta doların eurodan daha değerli hale geleceğine dair senaryolar yazılmaya başladı. Euro, mayıs ayında 1.3874 ile bu gördüğü bu yılın en yüksek düzeyinden yüzde 7’den fazla değer kaybederek 1.25’e kadar geriledi. Dolar endeksi son 4 yılın en yüksek seviyesine çıkarken, parite 24 ayın en düşük seviyesini test etti. 

12 ay sonra 1.20’ye inebilir 

Analistlerin 2015 ve 2016 yılları için euro/dolar paritesine ilişkin tahminleri 1.25-1.15 arasında değişiyor. Barclays, ECB’nin gelecek devlet tahvili alımına başlayacağını öngörerek paritenin gelecek 12 ayda 1.10’a inebileceğini hesaplıyor. Nomura 2015 ortası için 1.20 tahmininde bulunuyor. Morgan Stanley ve Commerzbank’ın beklentisi 1.22. UBS’de bağımsız ekonomik danışman George Magnus’un beklentisi 1.25-1.23. Magnus, 1.10’u çok gerkçekçi bulmuyor ve bunun olması halinde ciddi etkiler doğuracağını söylüyor. Scotiabank, euro/doların 2015’in ilk çeyreğinde 1.24, yıl sonunda ise 1.21 olacağını öngörüyor. Scotia bank Dolar/TL kuru için de tahminlerde bulundu. Banka 2014’ün son çeyreğinde içeride doların 2.19, 2015’te ilk çeyrekte ortalama 2.21, ikinci çeyrekte 2.23, üçüncü çeyrekte 2.24 ve son çeyrekte 2.25 olacağı tahmininde bulunuyor. 

2017 yılı için tahminler doların bu trendini sürdüreceği yönünde. Alman finans kuruluşu Deutsche Bank euronun dolar karşısında 2017’de 0.95’e ineceğini öngördü. Banka, piyasada oluşan euro fazlasının gelecek yıllarda ciddi etkileri olacağına dair bir not yayınladı. Avrupa’nın cari fazlasının Çin’in 2000’li yıllardaki fazlasının çok üzerine çıktığına dikkat çekilen notta bunun bir dizi sonuçlar doğuracağana dikkat çekildi. Bunların başında ise euronun zayıfl aması geliyor. Deutsche Bank, hissi senedi, sabit getirili yatırımlar, doğurdan yabancı yatırımları çıkışları arttıkça, euronun önemli bir düşüş baskısı altında kalacağını öngördü. Alman bankaya göre euro, 2017’de 95 sent yani 0.95 dolar seviyesine inecek. Deutsch’den önce Goldman Sachs da benzer bir tahminde bulunmuştu. Goldman’a göre euro/dolar beş ay içinde 1.25’e gerileyecek. 12 ay içinde ise 1.20 olacak. Paritenin 2015 sonunda 1.15’i, bir yıl sonra ise 1.05’i göreceğini öngören Goldman, 2017 itibariyle ise euro ve doların değerinin eşitleneceğini iddia ediyor. 

En yüksek 1.6018 olmuştu 

Beklentinin gerçekleşmesi durumunda euro fiziki anlamda dolaşıma girdiği 2002’den bu yana ilk kez eşitliğe erişecek. 

Euro, kaydi kullanılmaya başladığı 1999’da 1.1789’dan işlem görmeye başlamış, Ekim 2000’de ise 0.82’ye kadar gerilemişti. Bugüne kadar en yüksek kapanış değerini 2008 yılının temmuz ayında 1.5990 ile gören euro, gün içi en yüksek değerini ise nisan 2008’de 1.6018 ile test etmişti. Euronun 1999’dan bu yana dolar karşısında ortalama değeri 1.2249 olarak gerçekleşti.

Güçlü dolar ABD’nin ihracatına tehdit 

Capital Economics Başekonomisti William Jackson Çin ve Euro Bölgesi’nde ekonomik büyümenin zayıfl amasının Fed üyeleri üzerindeki endişeleri artırdığını belirterek, “Dolardaki son değerlenme, ABD’de ihracatı negatif etkileyebilir ve Fed’in yüzde 2 olan enfl asyon hedefinden uzaklaşmasına neden olabilir” dedi. Yakın zamanda küresel petrol fiyatlarının birdenbire gerilemeye başladığını anımsatan Jackson, ABD’de 10 yıllık tahvil faiz oranlarındaki gerilemenin de dikkati çekici olduğunu dile getirdi. Bu kaymaların kısmen küresel yavaşlama ile açıklanabileceğini ve ABD’de reel ekonomik büyüme üzerindeki olumsuz etkilerini dengelemeye yardımcı olacağını aktaran Jackson, şunları kaydetti: “Birçok Fed üyesi faiz artırımının öngörülenden daha uzun bir zaman alacağı konusunda endişeli olurken, bazı Fed üyeleri artırım için verilerden ziyade bir takvime bağlı olmasının yanlış olacağı görüşünde. Kritik biçimde, birçok üye sözle yönlendirmenin açıklığa kavuşmasını isterken, ilk faiz artırımının gelecek yılın mart ayında gerçekleşmesini bekliyoruz. Eğer işsizlik oranları gerilemeye devam ederse ve ücret büyümesi beklediğimiz gibi ivme kazanırsa Fed faiz artırımı için beklenenden daha erken hareket edebilir.”