Et ithalatıyla Bosna’ya insani yardım yapılabilir mi?

Bir süredir hayvan yetiştiricileri diken üstünde. Her gün telefon veya mesajla, “ithalat yapılacak mı?” diye soruyorlardı. 

Bildiklerimizi, öğrendiklerimizi okurlarımızla her zaman açık yüreklilikle paylaştık. 

Bakanlıktaki dostlarımızın tepkisine, öfk esine, şikayetlerine aldırmadan doğru olduğuna inandığımız her bilgiyi eğip bükmeden bu sütunda yazdık. Mürekkebi kurumadan resmi ağızlardan haberlerimiz hep doğrulandı. 

Besilik dana ithalatı konusunda bakanlıkta hazırlık olduğunu, Bosna Hersek’ ten ithalat için kararname hazırlandığını 6 Temmuz’da yazdık. 

Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker, sadece 3 gün sonra “ihtiyaç olursa ithalat yaparız, herkes bilsin “ diyerek haberimizi doğruladı ve ithalat için ilk sinyali verdi. 

Dün (23 Temmuz) Resmi Gazete’de Bosna Hersek’ten 15 bin ton sığır eti ithalatı için Et ve Süt Kurumu’na yetki veren Bakanlar Kurulu Kararı yayımlandı. 

Bakanlar Kurulu Kararı ile Et ve Süt Kurumu Genel Müdürlüğüne sıfır gümrükle 15 bin ton sığır eti ithalat yetkisi verildi. Bakanlar Kurulu Kararı’na göre Bosna Hersek Cumhuriyeti’nde 13 Mayıs’ta yaşanan sel felaketi nedeniyle bu ülkeye mali destek sağlamak amacıyla tarife kontenjanı çerçevesinde et ithalatına izin verildiği belirtiliyor. Et ve Süt Kurumu’na verilen yetki çerçevesinde Bosna Hersek’ ten taze veya soğutulmuş ve dondurulmuş olmak üzere toplam 15 bin ton büyükbaş hayvan eti ithalatı yapılacak. Sıfır gümrükle ithal edilecek 15 bin ton sığır eti için verilen süre ise 31 Aralık 2014 olarak belirlendi. 

Besilik hayvan ithalatına izin verilmesi beklenirken, et ithalatına izin çıkması ne anlama geliyor? 

En son söylenecek sözü baştan söyleyelim. Hükümet, ette ithalat kapısını açmak için Bosna Hersek’ e mali yardım kılıfını kullanıyor. 

Bosna Hersek’te 13 Mayıs’ta sel felaketi yaşanıyor. Aradan 2 aydan fazla bir zaman geçtikten sonra bu ülkeye yardım etmek için sıfır gümrükle 15 bin ton sığır eti ithal edilmesine karar veriliyor. Karara göre, Et ve Süt Kurumu ithalatı 31 Aralık 2014 tarihine kadar yapabilir. 

İthal edilmek istenen et miktarı çok fazla değil. Amaç insani yardım yapmak ise Bosna Hersek’ e nakdi yardım yapılabilir. Ayrıca neden başka bir ürün değil de et ithal ediliyor. 

Amaç insani yardım değil, ithalatla içerdeki besiciyi terbiye etmek. Başta da yazdığımız gibi hayvan yetiştiricileri diken üstünde ithalat yapılıp yapılmayacağını bekliyor. İthalatın sözü bile onları ürkütmeye, telaşlandırmaya yetecek. 

Türkiye Ziraat Odaları Birliği Başkanı Şemsi Bayraktar’ın “Yeterli besi danası olduğunu, ithalata gerek olmadığını Tarım Bakanlığı’na ve diğer yetkililere anlattık. İthalattan vazgeçildi.” tweeti yazdıktan saatler sonra ithalat kararının yayınlanmasının da ayrı bir anlamı var. 

Okurlarımız hatırlayacaktır, Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanı Mehdi Eker 2010 ilkbaharında “hayvan sayımı yaptık, yeterli sayıda hayvanımız var; ithalata gerek yok” açıklamasından bir hafta sonra ithalat kararı açıklanmıştı. 

Tarih tekerrür ediyor. 2010 yılında da öncelikle Et ve Balık Kurumu’na (sonradan adı Et ve Süt Kurumu olarak değiştirildi) sıfır gümrükle ithalat yetkisi verildi. Sonra özel sektöre izin çıktı. Kasaplık canlı hayvanla başlayan ithalat, besilik hayvan, kurbanlık küçükbaş ve büyükbaş hayvan ithalatı ve karkas et ithalatına izin verildi. 

Şimdi de benzer bir süreç yaşanabilir. Et ve Süt Kurumu’na “Bosna Hersek’e sel yardımı” adı altında başlayan ithalat, sel gibi artarak devam edebilir. 

Türkiye’nin yıllık et üretiminin 900 bin ton civarında olduğu düşünüldüğünde ithalatına izin verilen 15 bin ton sembolik bir ithalat. Ancak, sembolik gibi görünen 15 bin tonluk et ithalatı piyasayı en azından psikolojik olarak etkileyecektir. Uzun bir süreden beri ithalat olup olmayacağı tartışılırken, böyle bir karar başta besilik hayvan fiyatını, üreticinin sattığı karkas et fiyatını düşürmeye yönelik bir operasyon olarak değerlendiriliyor. Kararı Resmi Gazete’den okuyan birçok besici, fiyatların düşeceği endişesi yaşıyor. İthalat haberi ile telaşa kapılan üretici, hayvanlarını hatta ineklerini kesime götürecek. Böylece arzdaki artış, fiyatı aşağı çekecektir. Nitekim uzun bir zamandan beri yasak olmasına rağmen inek kesimi yapılıyor. Bir daha bu fiyatı bulamam ve ithalat olursa hayvanlar elimde kalır diye düşünen yetiştiriciler ineklerini kesiyor. Son dönemde yeterli süt bulunamamasının bir nedeni artan inek kesimleri. 

Ayrıca yaklaşan Kurban Bayramı öncesinde ithalatla iç piyasanın terbiye edilmesi amaçlanıyor. 

Özetle, Hükümet, Bosna Hersek’e insani yardım yapmak amacıyla ette ithalat kapısını açarak hayvancılıkta yeni bir çöküşün ilk adımını attı. Devamı mutlaka
gelecektir.