Uzmanlar enflasyonu nasıl yorumluyor?

Enflasyon nisan ayında yüzde 1,63 ile piyasa beklentilerinin üzerinde artış gösterdi. Gıda fiyatları aylık bazda yüzde 1.63, yıllık bazda da yüzde 14.36 artarak yüksek seyrini sürdürdü. Nisan ayında aylık enflasyona en büyük katkıyı yapan giyim ve ayakkabı grubunda ise mevsimsel etkilerin izi görüldü. 

Ekonomistler, nisan ayında enflasyonun beklentilerin üzerinde gelmesinde özellikle işlenmemiş gıda fiyatlarındaki olumsuz hava koşulları kaynaklı artışın, akaryakıt ve giyim fiyatlarındaki yükselişin etkili olduğunu belirtiyor. 

TCMB Başkanı Erdem Başçı, yılın ikinci Enflasyon Raporu bilgilendirme toplantısında hava koşullarının arzı destekleyici yönde olması ve alınabilecek politika tedbirleri ile gıda enflasyonunda önemli bir düşüş alanı bulunduğunu belirtmişti. 

Geçen yıl sonunda oluşturulan Gıda Komitesi'nin alınmasını önerebileceği önlemlerin gıda enflasyonunun düşürülmesine katkı sağlayabileceğini ifade eden Başçı, "Bu doğrultuda para politikasındaki temkinli duruşumuzun sürdüğü ve gıda enflasyonunun geçmiş yıllar ortalamasına döndüğü bir görünüm altında tüketici enflasyonundaki yavaşlamanın yılın ikinci yarısında devam edeceğini tahmin ediyoruz. Gıda fiyatları, enflasyon görünümü üzerinde yukarı yönlü risk oluşturmaya devam ediyor" değerlendirmesini yapmıştı.  
Peki beklentileri aşan enflasyon için uzmanlar ne diyor; işte yanıtı…

Odeabank Başekonomisti İnanç Sözer:
Gıda fiyatları hala mevsim normallerinin üzerinde 

Odeabank Başekonomisti İnanç Sözer de nisan ayında tüketici enflasyonun piyasa beklentilerinin üzerinde arttığını ve yıllık enflasyonun marttaki yüzde 7,6'dan yüzde 7,9'a yükseldiğini kaydetti.  Soğuk hava koşullarına bağlı olarak gıda fiyatlarının nisanda da mevsim normallerinin üzerinde artmaya devam ettiğini belirten Sözer, "Diğer taraftan çekirdek enflasyon TL'deki değer kaybına bağlı olarak yüzde 1,6'lık piyasa beklentilerinin üzerinde ve öngörülerimize paralel olarak yüzde 2 arttı. Böylece yıllık çekirdek enflasyon mart ayındaki yüzde 7,1'den sadece yüzde 7'ye gerilerken, TL'deki değer kaybının ardından gıda dışı enflasyon da yüzde 5,3'ten yüzde 5,6'ya yükseldi" değerlendirmesinde bulundu. 

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi:
Enflasyonun hedeften ve yeni tahminden uzak kalacak

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi ise yıllık TÜFE'nin gelecek aylarda baz etkisi ile sınırlı gerileme ihtimalinin halen devam ettiğini ama enflasyonun hedeften ve yeni tahminden uzak kalacağını ifade etti. Nisan ayında yıllık bazda 0,3 puan artışla yüzde 7,91'e yükseliş gösteren yıllık TÜFE'nin, son Enflasyon Raporu'nda yer alan yıl sonu TCMB yeni tahmininin (yüzde 6,8) belirgin üzerinde kaldığını dile getiren Bürümcekçi, şunları kaydetti: "Önümüzdeki dönem seyri açısından ise, son dönemde TL'de gözlenen istikrarsız görünümle birlikte ocak ortasından beri kur sepeti bazında yüzde 12 civarı değer kaybı olması, döviz kurunun 2014 yılından sonra bu yıl da tüketici fiyatlarına olumsuz etkide bulunma senaryosunu iyice güçlendirmiştir. Ayrıca, petrol fiyatlarının son Enflasyon Raporu (2015: 60 dolar) üzerinde seyretmesi bu kanaldan gelecek risklerin artık aşağı yönlü olmadığını göstermektedir. Buna karşılık, henüz gözlenmese de ilerleyen dönemde gıda fiyatlarında uzun dönem ortalamalarına doğru bir yakınsama olması durumu, endeksteki ağırlığı nedeniyle olumlu etkide bulunabilir. Dolayısıyla manşet enflasyonun, özellikle 2014 yılı gerçekleşmelerinin uzun dönem ortalamalarının çok üzerinde olduğu aylarda (haziran ve temmuz) gözlenmek üzere yeniden düşüş eğilimine geçerek yüzde 7 civarına inebileceğini ancak sonrasında aleyhe dönen baz etkisi ile yılı daha yüksek bir seviyede kapatacağını düşünmekteyiz. Bu nedenle yüzde 6,8 düzeyinde olan yıl sonu TÜFE tahminimizi yüzde 7,5 olarak yukarı yönde güncellemiş bulunmaktayız." 

Halk Yatırım Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı:
Çekirdek enflasyonda iyileşme hız kaybetti, yakından izlenmeli

 Halk Yatırım Yatırım Danışmanlığı ve Araştırma Direktörü Banu Kıvcı Tokalı da nisan ayında bekledikleri gibi yüksek gelen TÜFE enflasyonunda, işlenmemiş gıda fiyatlarının devam eden baskısı, altın ve benzin fiyatlarındaki yükselişin etkili olduğunu ifade etti. Gıda fiyatlarının yemek hizmetlerindeki olumsuz etkisinin de devam ettiğini ve kur etkisinin ise ev eşyası ve tur fiyatları gibi hassasiyeti fazla birimlerde gözlendiğini dile getiren Tokalı, "Gıda fiyatlarının önlemler ve mevsimselliğin etkisiyle daha ılımlı bir seyir izlemesi ve kur şoku olmadığı sürece yıllık enflasyonun mayıs ayından itibaren düşmeye başlayacağı beklentimizi koruyoruz. Yıl sonu tahminimiz yüzde 7,5. Ancak, çekirdek enflasyondaki iyileşmenin devam etmekle birlikte hız kaybetmiş görünmesi enflasyon görünümü açısından yakından izlenmeli" dedi. 

Finansinvest Başekonomisti Burak Kanlı:
Gıda başrolü oynamaya devam ediyor

Finansinvest Başekonomisti Burak Kanlı ise "gıda fiyatlarının enflasyon filminde başrolü oynamaya devam ettiğini" belirterek, gıda ve içecek fiyatlarının yıllık enflasyonu bu ay biraz daha artırdığını söyledi. "Bu alt kalem ile yakından bağlantılı olan, ekürisi sayabileceğimiz, lokanta ve otel enflasyonu hiç durur mu? O da artış gösterdi" diyen Kanlı, diğer taraftan petrol fiyatlarındaki artış ve kurdaki değer kaybıyla ulaştırma alt kaleminin enflasyona verdiği olumlu katkının azalmaya başladığını belirtti. Kanlı, kurdaki değer kaybının da enflasyonu yukarıya çektiğini dile getirerek, ancak bu etkinin, küresel olarak düşüşte olan fiyatların ve zayıf iç talebin etkisiyle geçmiş dönemlere göre daha sınırlı olduğunu söyledi. Kurun etkili olduğu çeşitli mal ve hizmetler alt kalemi enflasyonunda artış görüldüğünü ancak artış oranının çok yüksek olmadığını belirten Kanlı, diğer taraftan kurla ilintili mobilya ve ev aletleri alt kaleminde ise bir kıpırdanma olmadığını ifade etti. 

Bu veri ile Türkiye'deki yapısal enflasyon sorununu bir defa daha andıklarını aktaran Kanlı, şunları söyledi:  
"Gıda aylardır temel enflasyon dinamiği olmasına rağmen bu alanda belli ürünlerde ithalatı serbest bırakmak gibi kolayca atılabilecek adımlara dair bir işaret henüz yok. Ancak, ilerleyen dönemlerde bu tip bir önlem görebiliriz. Geçtiğimiz yıl kuraklığın etkilediği mahsul hala enflasyon üzerinde etkide bulunmaya devam ediyor. Yaz aylarında bu etkinin geçtiğini ve gıda enflasyonunun düştüğünü göreceğiz. Dolayısıyla önümüzdeki dönemde yıllık enflasyonda gıda kaynaklı aşağı yönlü sınırlı bir hareket görebiliriz." 

İntegral Araştırma Direktörü Tuncay Turşucu
Hedefin yüzde 70’e yakını şimdiden gerçekleşti 

TÜFE Nisan ayında yüzde 1.63 artışla beklentilerin üzerinde gerçekleştiğini belirten İntegral Menkul Değerler Araştırma Direktörü Tuncay Turşucu'nun değerlendirmesi ise şöyle; "Böylece yıllık baz etkisine umut bağladığımız Mart ve Nisan aylarını daha yüksek enflasyonla geride bırakmış olduk. Gelecek aylarda enflasyon verisinde baz etkisi ortadan kayboluyor. Çünkü daha düşük veriler mevcut. Yılın ilk dört ayında gerçekleşen enflasyon yüzde 4.71 oldu. Merkez Bankası’nın 2015 yılı hedefi yüzde 6.8 seviyesinde. Hedefin yüzde 70’e yakını şimdiden gerçekleşti bile. Başka deyişle kalan sekiz ayda yüzde 2.09 oranında TÜFE gerçekleşmesi lazım ki hedef tutsun. Bunun olması için özellikle yaz aylarında negatif enflasyonları görmemiz gerekiyor. Ayrıca gıda fiyatları konusunda hükümetin ne gibi önlemler alacağı da önemli olacak. Ancak enflasyonun bu şekilde devam etmesi durumunda gelecek enflasyon raporunda yeni revizyonlar görebiliriz."

"Çekirdekteki yükseliş olumsuz"

Enflasyon verisine detaylı baktığımızda en yüksek katkının yüzde 12.30 artan giyim ve ayakkabı grubundan geldiği görülüyor. Söz konusu grup Nisan ayında 0.90 puan enflasyona katkı yapmış durumda. Bunun yanında Gıda fiyatlarındaki yüksek seyir Nisan ayında da devam etti. Gıda grubu yüzde 1.63’lük artışla enflasyona 0.39 puan katkı sağlamı görünüyor. Geçen ayın fiyatı düşen tek sektörü Haberleşme grubunda gerçekleşmiş görünüyor. 
Özel kapsamlı gruplara bakıldığında ise mevsimlik ürünlerin enflasyondaki yükselişte büyük etkisi bulunuyor. İşlenmemiş gıda ürünlerinin de enflasyonda yukarı etkisi devam etmiş. Bununla birlikte enerji, alkollü içkiler, tütün ürünleri enflasyonda aşağı yönlü etkiler oluşturmuş. Ancak çekirdek enflasyon olarak baktığımız I endeksine bakıldığında yüzde 2.03 ile manşet verinin oldukça üzerinde bir yükseliş görmekteyiz. Çekirdek enflasyondaki yukarı trend olumsuz. 

ALB Forex Analisti Enver Erkan:
Gıda ve kur etkili

ALB Forex Analisti Enver Erkan ise Nisan ayı enflasyon verilerini şöyle yorumladı: Gıda fiyatları aylık bazda yüzde 1.63, yıllık bazda da yüzde 14.36 artarak yüksek seyrini sürdürdü. Gıda enflasyonu halen yeterince çalışma yapılmamış ve önlem alınmamış olması nedeniyle yüksek. Nisan ayında aylık enflasyona en buyuk katkıyı yapan giyim ve ayakkabı grubunda ise mevsimsel etkiler söz konusu. İkinci önemli etken de kur geçişkenliği olarak önümüze çıkıyor. Türk Lirası dolara karşı Nisan 2014 – Nisan 2015 döneminde yuzde 21 değer kaybederken, yıl başından Nisan sonuna kadar olan değer kaybı yüzde 13, Nisan 2015 içindeki değer kaybı ise yüzde 3 olarak gerçekleşti. Mevcut tablo ithal mallar kanalı üzerinden enflasyon üzerinde önemli bir risk oluşturuyor. Kurdaki yüzde 10’luk yükselişin enflasyona 1 – 1.5 puanlık bir katkısı olduğu biliniyor. Gıda ve enerjinin hariç bırakıldığı çekirdek enflasyonda devam eden düşüşün Nisan ayında sınırlı kalması da kur geçiskenliği ile açıklanabilir.