Sağlık turizminde geliri ikiye katlayacak plan

MEHMET KAYA

ANKARA - Türkiye, sağlık turizmine yönelik yeni bir atılım yapmaya hazırlanıyor. DÜNYA’nın yaptığı hesaplamalara göre, hükümet tarafından sağlık turizmine yönelik olarak 2018’e kadar oluşturulan eylem planına göre, bu alanda elde edilen gelirin kişi başına tutarı ikiye katlanacak. TÜİK verilerinden yapılan hesaplama, sağlık amaçlı Türkiye’ye gelen turistlerin “en çok kişi başı harcamayı” yapan kitle olduğunu gösteriyor. Turizm istatistiklerine göre 2013 yılı sonunda Türkiye’ye 188 bin 295 kişi münhasıran sağlık (teşhis, tedavi, termal vb.) amacıyla geldi. Bu kişilerden 543 milyon 204 bin dolar gelir elde edildi. Böylece gerçekleşen sağlık amaçlı turistlerden elde edilen gelir kişi başına 2 bin 884,8 dolar oldu. Turizm istatistiklerine göre Türkiye’ye gelen “yabancıların” kişi başına harcaması 749 dolar olarak gerçekleşti. Bu verilere göre, her bir sağlık turisti, normal turistin 3.8 kat daha fazla harcadı. 

Hükümetin açıkladığı eylem planları arasında bulunan ve 2018’e kadar hedefl erin yer aldığı “Sağlık Turizminin Geliştirilmesi Programı Eylem Planında”, 2018 itibariyle Türkiye’nin toplam sağlık turizmi gelirinin yaşlılar ve normal termal turistler de dahil edilerek 9 milyar 350 milyon dolara ulaştırılması hedefl endi. Bu geniş kapsamlı sağlık turizmi yaklaşımında, toplam turist sayısı da 2 milyon 350 bin kişi olarak hedeflendi. Eylem planının alt dağılımında ise hedeflerde, termal turistlerden sağlık amaçlı gelecek kişi sayısı 600 bin kişi, medikal turist sayısı da 750 bin kişi olarak belirlendi. Bu iki gruptan elde edilecek gelir de (termal turist kişi başı harcama tahmininden yapılan hesapla) 8.6 milyar dolar olarak ortaya çıktı. 

Eylem planında, medikal turistlerin kişi başına harcama tutarı tahmini 7 bin 466,6 dolar hesaplanırken, termal turistlerin 2 bin dolar olarak belirlendi. Böylece, tedavi amaçlı Türkiye’ye gelecek kişilerin kişi başına ortalama harcaması da 4 bin 733 dolar olarak hesaplandı. 

Sağlık turizmi için kısa ve orta vadede neler yapılacak? 

Hükümet sağlık turizminin geliştirilmesine yönelik kısa ve orta vadede çeşitli adımlar atmaya hazırlanıyor. DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre 2015 yılında bu alanda bir dizi uygulama devreye alınacak. 

Buna göre 2015 yılı içinde, halen daire başkanlığı düzeyinde bulunan idari yapılanma değiştirilerek, Sağlık Bakanlığı içinde bir Sağlık Turizmi Genel Müdürlüğü kurulacak. Bu Genel Müdürlük, sağlık turizmi hizmeti verecek kuruluşlar ve aracılık hizmeti verecek kuruluşların belirlenmesi, denetimi ve uygulamalarını, sertifikasyon sistemini yürütecek. Genel Müdürlük ayrıca, “ülkeler arası işbirlikleri ile devletten devlete anlaşmalarla hasta getirmeye yönelik” çalışmalar yapacak. Türkiye’nin rekabet avantajını ortaya koymak için hangi bölgelerde ve hangi branşlarda sağlık turisti çekilmeye çalışılacağına yönelik bir pazar araştırması yapılacak. Bu bölgere yönelik özel tanıtım ve pazarlama yöntemleri uygulanacak. 

Yine 2015 yılı içinde sağlık kuruluşları sertifika sistemine geçirilecek. Türkiye’de yabancı kişilere yönelik sağlık turizmi hizmeti verecek sağlık kuruluşlarına yönelik her bir branş için alınmak zorunda olunacak bir sertifika sistemi oluşturulacak. Bunun için ikincil mevzuat çalışması yapılacak. 
Hastaların yurtdışından getirilmesi ve yine evlerine dönüşüne kadar, bütün aracılık (tanıtım, pazarlama, sigorta, ulaşım, bütün bu hizmerleri sunan paket hazırlama vb.) “aracılık hizmeti” olarak standart bir tanımlama ve sertifikasyon sistemi oluşturulacak. Bu amaçla da ikincil mevzuat 2015 yılı içinde çıkarılacak. 

Bu arada, henüz işlerlik kazanmayan ve plan aşamasında kalan “Sağlık Serbest Bölgeleri” için planlanan, Türkiye’de yabancı hekim çalıştırılmasına yönelik düzenlemenin, kısa vadede münhasıran sağlık turizmine yönelik yetki alan sağlık kuruluşlarında ve yine münhasıran sağlık turistlerine hizmet vermek şartıyla kısıtlı düzeyde uygulanmasına yönelik alternatifin de değerlendirildiği kaydedildi. 

Sağlık turizmi çalışmalarına teknik düzeyde katkı vermek amacıyla, Sağlık Bakanlığı’nın başkanlık edeceği, Kültür ve turizm, Ekonomi, Kalkınma, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı ile TİKA, YÖK gibi kamu kurumları ile TÜRSAB ve sağlık turizmine yönelik medikal dışı hizmetleri kapsayan kuruluşların katılımıyla bir Sağlık Turizmi Koordinasyon Kurulu oluşturulacak. 

Orta vadede sağlık turizmine yönelik yapılacaklar ise Eylem Planı’nda yer aldı. Buna göre orta vadede, kamu ve özel hastaneler sağlık turistlerine yönelik fiyat farklılaştırabilecek. Termal turizme yönelik belirlenen 5 bölgede yatırım için uygun altyapı hazırlanacak. Termal potansiyeli olan bölgelerde uzin vadeli işletme hakkı devri imkanı sağlanacak. Sağlık turizmine yönelik insan gücü yetiştirmeye yönelik ortaöğretimde ve yüksek öğretimde düzenlemeler yapılacak. Türkiye’de daha fazla yabancı tıp öğrencisi kontenjanı açılacak.

Sağlık turizminde hedef ve tahminler 

TÜİK verilerine göre, 2013 yılında; 
• Yabancı turistlerin kişi başı harcaması 749 dolar. 
• Yabancı kişiler içinde geliş nedenini “sağlık” olarak beyan edenlerin kişi başı harcaması 2 bin 884,8 dolar.

• Sağlık amacıyla Türkiye’ye geldiğini beyan eden yabancıların sayısı 188 bin 295. 
• Bu kişilerden elde edilen gelir 543 milyon 204 bin dolar (başka amaçlarla Türkiye’ye gelip, çeşitli nedenlerle Türkiye’de sağlık harcaması yapanlar hariç). 

Sağlık Turizminin Geliştirilmesi Programı Eylem Planı (2014- 2018) hedeflerine göre, 2018 yılında: 

• Medikal turist kişi başına 7 bin 466,6 dolar olmak üzere, yıllık 750 bin medikal amaçlı turistten toplam 5.6 milyar dolar toplam gelir. 
• 600 bini tedavi amaçlı olmak üzere 1.5 milyon termal turist. Termal turistlerden kişi başına 2 bin dolar gelir olmak üzere 3 milyar dolar gelir. 
• İleri yaş turizminden 150 bin turist ve 750 milyon dolar gelir.