"Türkiye'nin doğalgaz hayali gerçekçi"

LONDRA - Oxford Üniversitesi'nde yapılan bir araştırma, Türkiye'nin sahip olduğu arz çeşitliliği dikkate alındığında, bir doğalgaz merkezi olma hayallerinin gerçekçi olduğu ancak piyasa reformunu hızlandırıp, gaz altyapısına daha çok yatırım yapması gerektiği sonucunu ortaya koydu.

Türkiye, hem büyüyen iç talebi hem de ucuz doğalgaz kaynaklarına yakınlığından yararlanarak, uzun zamandır önemli bir enerji ve gaz piyasası olmayı hedefliyor.

Ülkenin kendi doğal kaynakları sınırlı ancak konumu, Orta Asya ile Avrupa'yı bağlayacak ve gelecek on yıllar boyunca bölgenin piyasasını belirleyecek gaz boru hattı güzergahlarının ortasında.

Türkiye'nin enerji piyasalarında öncelikli bir duruma gelmesi aynı zamanda Orta Asya, Ortadoğu ve Avrupa Birliği arasında  önemli bir ekonomik ve siyasi oyuncu olarak giderek artan etkinliğini güçlendirecek.

BOTAŞ'ın verilerine göre ülkenin doğalgaz talebinin şu anda bulunduğu yıllık 47 milyar metreküp seviyesinden, 2030'da 81 milyar metreküpe çıkacağı tahmin ediliyor.

Oxford Üniversitesi'nin Enerji Araştırmaları Enstitüsü tarafından yapılan bir araştırmaya göre, yeni sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ve depolama tesisleri gibi doğalgaz altyapı yatırımlarını gerçekleştirdikten sonra, Türkiye yılda 100 milyar metreküp hacminde doğalgaz ticaretini gerçekleştirme potansiyeline sahip.

Türkiye gaz ithal ve ihraç boru hatlarının enterkonnekte sistemlerle diğer enerji odaklarına bağlandığı fiziki bir gaz iletim merkezi olabileceği gibi, ikili olarak veya brokerlar eliyle yürütülen işlemlerle bir gaz alışveriş merkezi de olabilir.

Araştırmanda, bu iki seçenekten hangisini gerçekleştirmek isterse istesin, Türkiye'nin mutlaka BOTAŞ'ın iletim ve toptancılık işlemlerini ayırarak, ticari nitelikte bir enerji borsası kurması gerektiği vurgulandı.

Kurulacak bir borsa, bankalar ve finansal kuruluşlar için öngörülebilir bir fiyatlandırma mekanizması sağlayabilir. Böylece, 2023 yılına kadar bulunması gereken 100 milyar dolarlık enerji yatırımı için ihtiyaç duyulan yabancı enerji yatırımcısının da güveni sağlamlaşır.

Ancak bir sıvılaştırılmış doğalgaz hub'ının oluşturulması, Türkiye'ye giren gazın büyük bölümünün uzun vadeli kontratlarla petrole endeksli olarak fiyatlandırılmasından dolayı zor olabilir.

Araştırmada şöyle deniliyor: "Hub vizyonunun gerçekleşmesi için  Türkiye'de güvenilir bir fiyat endeksi oluşmasına yetecek miktarda spot gaz ticaretinin yapılması gerekir. Tedarikçiler, uzun vadeli kontratları için petrole endeksli yöntemden, fiyat endeksine kayacaklardır."