Merkez Bankası, nasıl bir strateji izleyecek?..

İSTANBUL - Beklentilerin üzerinde artış gösteren ekim enflasyonunda gıda ve giyim grubu başrol oynarken, TL'deki değer kayıplarının etkisi kısmen sınırlı kaldı.

MB Başkanı Erdem Başçı'nın 'enflasyon odaklı' politika izleyeceklerini vurgulamasının ardından, son gelen enflasyon verilerinin ardından nasıl bir strateji izleyeceği merak ediliyor.

Ancak ilerleyen süreçte, TCMB'nin hem kur hem de enflasyonu kontrol altında tutmak için daha şahin bir duruş sergileyebileceği düşünülüyor.

Şimdi ise MB'nin enflasyon raporundan sonra açıkladığı parasal sıkılaşmaya daha fazla önem vereceğine ilişkin söylemin uygulamaya nasıl yansıyacağı izlenecek..

Ekonomistlerin enflasyon ve MB'nin duruşuyla ilgili değerlendirmeleri şöyle:

HSBC Portföy Yönetimi Stratejisti Çakıroğlu:
İstisnai gün sayısı artabilir

Çekirdek enflasyon göstergelerinde devam eden yükseliş eğiliminin, TCMB'nin yüzde 6,8'lik enflasyon tahminine ilişkin risklerin yukarı yönlü olduğunu teyit ettiğini belirten HSBC Portföy Yönetimi Stratejisti Ali Çakıroğlu, şunları kaydetti:

"Gıda grubu fiyatlarındaki gelişmelerin enflasyonun seyri açısından temel belirleyici olacağını düşünmekle birlikte, ekim ayı rakamları sonrasında enflasyonun 2013'te yüzde 7,5 seviyelerine yakınsayabileceğini tahmin ediyoruz.

Para politikası açısından bakıldığında beklentilerin üzerinde gelen TÜFE enflasyon rakamları sonrasında TCMB'nin para politikasındaki temkinli duruşunu bir kademe belirginleştirebileceğini düşünüyoruz. Bu bağlamda önümüzdeki dönemde istisnai gün sayısının artabileceğini hatırlatırken, şu anda yüzde 6,30 seviyelerinde bulunan sistemin ortalama maliyetinin yüzde 6,75 seviyelerine doğru yükselebileceğini tahmin ediyoruz."

[PAGE]

Halk Yatırım Ekonomik Araştırmalar Müdürü Banu KıvcıTokalı:
Para politikasındaki temkinli duruş sürecek

Tokalı, yüksek baz etkisine bağlı olarak yıllık enflasyonda beklenen düşüşün, eylül sonundaki yüzde 7,88'den ekim sonunda yüzde 7,71'e daha sınırlı kaldığına işaret ederek, "Ancak, yüksek ekim ayı enflasyonunda, işlenmemiş gıda fiyatlarındaki sıçramanın önemli bir etkisi olduğu ve kur etkisinin ılımlı kaldığı gözlendiğinden, yıl sonuna ilişkin yüzde 7,5'lik enflasyon tahminimizi değiştirmiyoruz" ifadesini kullandı.

İşlenmemiş gıda fiyatlarında kasımda aşağı yönlü bir düzeltme gelme olasılığının yüksek olduğunun altını çizen Tokalı, daha kalıcı bir görünüm sunan işlenmiş gıda fiyatlarındaki aylık artışın yüzde 1,07'den yüzde 0,9 civarına gerileme göstermesinin, kur etkisinin ılımlı kalması ve dolayısıyla orta vadeli enflasyon görünümü açısından rahatlatıcı olduğunu belirtti.

Tokalı, mevsimlik ürünler ve işlenmemiş gıda fiyatları hariç çekirdek enflasyon göstergelerine bakıldığında, yıllık enflasyonun düştüğünü izlediklerini ifade ederek, şu değerlendirmeleri yaptı:

"Ancak, yakından takip edilen ve en dar tanımlı 'I' çekirdek göstergesindeki yıllık artışın yüzde 6,96'dan yüzde 7,49'a yükselmesinin yakından takip edilmesi gerekiyor. Yıl sonuna doğru aşağı düzeltme hareketi görebilecek olsak da, yılı yüzde 7,2 düzeyinde kapatabileceğini tahmin ediyoruz.

Sonuç olarak, yüksek ekim enflasyonunda, temel dinamiklerden ziyade, oldukça değişken bir yapısı olan gıda fiyatlarının önemli etkisinin olması orta vadeli enflasyon projeksiyonlarımızı değiştirmemizi gerektirmiyor. 2014 ve 2015 yılları için öngördüğümüz, sırasıyla yüzde 7,5 ve yüzde 6,7 tahminlerimizi koruyoruz. Ancak, çekirdek enflasyonda devam eden yükseliş ve küresel sermaye hareketlerindeki oynaklık, para politikasındaki temkinli duruşun sürmesi gerektiği görüşümüzü korumamıza neden oluyor."

[PAGE]

T-Bank Başekonomisti Fertekligil:
Enflasyonda yüzde 7,5'un altı zor

T-Bank Başekonomisti Veyis Fertekligil, "Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) yıl sonu tahmini olan yüzde 6,8 bana iyimser gelmekte. Yıl sonuna kadar doğalgaz, elektrik ve tütüne hiçbir zam yapılmasa bile tüketici enflasyonunun yüzde 7,5'un altına gerilemesi şu şartlar altında zor görünüyor" dedi.

TÜİK tarafından açıklanan ekim ayı enflasyon verilerine ilişkin değerlendirmede bulunan Fertekligil, tüketici fiyatı artışlarının beklentilerin üstünde geldiğini belirterek, özellikle giyim fiyatlarındaki artışın oldukça yüksek olduğunu vurguladı.

Buna gıdadaki artış da eklenince enflasyonun oldukça yüksek çıktığını aktaran Fertekligil, döviz fiyatlarındaki yükselmenin etkisinin, yani döviz geçişkenliğinin etkisinin sonbahar aylarında fiyatlara daha da yansımış durumda olduğunu ifade etti.

Bunun giyim sektöründe yapılan zamların etkisi ile görüldüğünü belirten Fertekligil, ev eşyası kaleminde de hızlı artışlar olduğunu ve gıda fiyatlarındaki artışların da yaz döneminden sonra gıda fiyatlarında yapılan zamlarla açıklanabileceğini söyledi.

Enflasyonun beklenenden yüksek olduğunu vurgulayan Fertekligil, şunları kaydetti:

"Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB) yıl sonu tahmini olan yüzde 6,8 ise bana iyimser gelmekte. Yıl sonuna kadar doğalgaz, elektrik ve tütüne hiçbir zam yapılmasa bile tüketici enflasyonunun yüzde 7,5'un altına gerilemesi şu şartlar altında zor görünüyor. Öte yandan bu sene yapılmaması öngörülen doğalgaz gibi kamu tarafından yönlendirilen ürünlerdeki fiyat ayarlamalarının özellikle seneye ve seçimden sonra yapılması olasılığı da TCMB'nin 2014 hedefi olan yüzde 5,3'e ulaşılmasını güçleştirecek.

TCMB'nin enflasyon raporundan sonra açıkladığı parasal sıkılaşmaya daha fazla önem vereceğine ilişkin söylemin ise uygulamaya nasıl yansıyacağını bekleyip göreceğiz. Ancak şu aşamada ise mevcut para politikalarının enflasyon üzerinde çok etkili olamadığı açık bir şekilde görülmekte."

[PAGE]

Odeabank Ekonomik Araştırma Müdürü İnanç Sözer:
Enflasyon önümüzdeki dönemde hız kesecektir

Odeabank Ekonomik Araştırma Müdürü İnanç Sözer, "Enflasyonu oluşturan 12 alt kalemden altısının yıllık bazda yüzde 5,6'nın altında olması ve küresel enflasyon gelişmeleri dikkate alındığında, gıda fiyatlarındaki belirsizliğe rağmen enflasyonun halen önümüzdeki dönemde hız keseceğini tahmin ediyoruz" dedi.

Sözer, "Enflasyonun beklentileri aşmasında gıda fiyatlarındaki aylık yüzde 4'lük artış etkili olurken; süregelen yüksek volatilitesi nedeniyle gıda enflasyonunun ölçümünde metodoloji değişikliğinin öneminin bir kez daha gündeme gelmesinin yararlı olduğuna işaret ediyor" ifadelerini kullandı.

Diğer yandan giyim fiyatlarında mevsim normallerinin üzerindeki artışın, çekirdek tüketici enflasyonunun da aylık bazda yüzde 1,8 yükselmesine ve yıllık bazda yüzde 7,49 ile 15 ayın zirvesine çıkmasına neden olduğuna dikkati çeken Sözer, şu değerlendirmeleri yaptı:

"Gıda fiyatlarının yılın geri kalanında aynı hızda gerileyebileceği düşüncesiyle manşet enflasyona temkinli yaklaşırken, esas olarak çekirdek enflasyondaki hızlı artışın dikkat çekici olduğunu düşünüyoruz. Bu doğrultuda Merkez Bankası'nın geçen hafta işaret ettiği üzere politika duruşunu sıkılaştıracağını tahmin ediyoruz. Öte yandan enflasyonu oluşturan 12 alt kalemden altısının yıllık bazda yüzde 5,6'nın altında olması ve küresel enflasyon gelişmeleri dikkate alındığında, gıda fiyatlarındaki belirsizliğe rağmen enflasyonun halen önümüzdeki dönemde hız keseceğini tahmin ediyoruz."

[PAGE]

Ata Portföy Fon Yönetim Direktörü Tözge:
Gösterge faizinin yüzde 8’in üzerinde kalıcı olabilir

Ata Portföy Fon Yönetim Direktörü Cem Tözge, "Geçen hafta Merkez Bankası'nın (TCMB) verdiği likidite sıkılaştırma mesajlarına ek olarak bugün de enflasyonun beklentilerin üzerinde gelmiş olması ilerleyen süreçte TCMB'nin hem kur hem de enflasyonu kontrol altında tutmak için daha şahin bir duruş sergileyebileceği algılaması yaratabilir" dedi.

Tözge, özellikle alt endekslerden H ve I endekslerindeki değer artışlarının dikkat çekici olduğunu söyledi.

Hem genel TÜFE'nin hem de önemli alt verilerin yüksek gelmesinin 2013 yıl sonu gerçekleşmesinin TCMB'nin yüzde 6,8'lik beklentisinin belirgin bir şekilde üzerinde olabileceği beklentisi yaratırken, faizler üzerinde de olumsuz bir etki yarattığını aktaran Tözge, geçen hafta TCMB'nin verdiği likidite sıkılaştırma mesajlarına ek olarak bugün de enflasyonun beklentilerin üzerinde gelmiş olmasının ilerleyen süreçte TCMB'nin hem kur hem de enflasyonu kontrol altında tutmak için daha şahin bir duruş sergileyebileceği algılaması yaratabileceğini ifade etti.

Tözge, bunun da özellikle kısa vadeli faizler için kötü haber olduğunu ve gösterge tahvilin bileşik faizinin yüzde 8 üzerine kalıcı bir şekilde oturduğunun görülebileceğini söyledi.

[PAGE]

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi:
MB gerekli gördüğünde ek sıkılaştırmaya gidecek

Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, ekim ayında TÜFE'nin yüzde 1,80 artış ile yüzde 1,3 artış düzeyinde olan piyasa beklentisinin ve yüzde 1,70 artış ile daha ihtiyatlı olan kendi beklentilerinin de üzerinde gerçekleştiğini söyledi.

Yıllık bazdaki gerilemede ise, işlenmemiş gıda fiyatlarında olumsuz görünüme rağmen enerji fiyatlarında lehte baz etkisinin ağır basması etkili olduğunu ve TL'deki değer kaybının bazı fiyat gruplarına (otomobil, ev aletleri, audio-video vb) olumsuz yansımaya devam etmesinin ise gerilemeyi sınırladığını belirten Bürümcekçi, TCMB'nin Para Politikası Kurulu (PPK) özetlerinde, geçen yıl ekim ayında gözlenen elektrik-doğalgaz fiyat ayarlaması etkisinin ortadan kalkması ile yıllık enerji enflasyonunda belirgin bir düşüş olacağından bahsettiğini, işlenmemiş gıda fiyatlarına ilişkin ise bir sinyal vermediğini anımsattı.

Bürümcekçi, hesaplarına göre geçen yıl ekim ayında işlenmemiş gıda fiyatlarının aylık yüzde 2,2 artarken bu yıl yüzde 7,2 artış gösterdiğine dikkati çekerek, dolayısıyla yıllık bazda işlenmemiş gıda fiyatlarının yıllık enflasyonunun eylül ayında geri çekildiği yüzde 9 seviyelerinden yüzde 14 seviyesine yükselmiş olduğunu ifade etti.

Böylece, gıda fiyatlarının yıllık artış hızının da yüzde 11,1 seviyesine yükselirken, son Enflasyon Raporu'ndaki temel varsayımın (yüzde 7) belirgin şekilde üzerinde kalmaya devam ettiğini kaydeden Bürümcekçi, "Eğer, daha önceki dönemlerde olduğu gibi kısa vadede ortalama enflasyona yakınsama şeklinde bir düzeltme eğilimi gözlenmezse TCMB'nin yıl sonu enflasyon tahmini (yüzde 6,8) üzerindeki riskler (yaklaşık 1,0 puan) çok artacaktır" dedi.

Eylül ayında yüzde 7,88 seviyesine gerileyen yıllık enflasyonun ekim ayında yüzde 7,71 ile gerilemesini sürdürse de, Ekim Enflasyon Raporu'nda yer verilen yıl sonu TCMB'nin tahmini (yüzde 6,8) ve enflasyon hedefi (yüzde 5) üzerindeki seyrini koruduğunu aktaran Bürümcekçi, şunları ifade etti:

"Yıllık enflasyonun aşağı yönlü eğilimini yılın kalan iki ayında devam ettirmesi, lehte çalışacak baz etkisi kalmaması nedeniyle ve işlenmemiş gıda fiyatlarındaki düzeltmenin olmaması durumunda, zor görünmektedir. Buna karşılık, yeni yılın ilk ayında ise 2013 Ocak ayında tütün ve alkollü içeceklerdeki ÖTV ayarlamasının (bu grupta yüzde 14,3 fiyat artışı getirmişti) tekrarlanmaması durumunda, diğer koşullar aynı kalmak üzere yıllık enflasyonda 0,7 puan düşüş gözlenebilecektir.

Temel eğilim açısından izlenen göstergelerde ise beklediğimiz gibi yükselişin sürdüğü gözleniyor, çekirdek enflasyon (I) yıllık bazda yüzde 6,96'dan yüzde 7,49'a beklenen yükselişini gösterirken, buna karşılık hizmet fiyatlarının yıllık artışının da yüzde 8,22'den yüzde 8,00'e gerilediğini hesaplamaktayız. Çekirdek enflasyonda yükseliş eğilimi, TL'de birikimli değer kaybı nedeniyle kasım ayında sınırlı olsa da devam edebilir. Bu bağlamda, TL'de nisan ayı sonundan beri gözlenen kümülatif değer kaybını yüzde 14'de tutan satış baskısının kalıcılığına bağlı olarak, yıl sonu TÜFE tahminimiz olan yüzde 7,5 üzerinde yukarı yönlü risklerin ağır basmaya devam ettiği söylenebilir."

Ara dönem çözümü…

Sonuçların TCMB'nin beklentilerine paralel olmasına karşılık, enflasyonda bulunulan yüksek seviyelerin enflasyon beklentilerine ve fiyatlama davranışlarına olan olumsuz etkisini dikkate alarak, "temkinli" yaklaşımını korumaya devam edeceğini ve gerekli gördüğü sıklıkta ek parasal sıkılaşmaya gideceğini düşündüklerini aktaran Bürümcekçi, TCMB Başkanı Erdem Başçı'nın güncel açıklamalarının ve son Enflasyon Raporu'nun, faiz koridorunun etkin kullanımının bir süre daha dışlanacağı, likidite politikası ile gecelik para piyasası oranlarının genel olarak yüzde 6,75 yakın ve ek parasal sıkılaştırma (EPS) uygulaması yapıldığı günlerde ise (mevcut durumda haftada bir) yüzde 7,75'e yakınsayacak şekilde oluşacağı mesajını verdiğini söyledi.

TCMB Başkanı Erdem Başçı'nın enflasyon hedeflerle uyumlu hale gelene kadar para politikasında gevşemeye gidilmeyeceği güçlü bir şekilde vurgulandığını anımsatan Bürümcekçi, TCMB'nin faiz oranlarında stabilite getiren bu duruşunun döviz kurlarında daha fazla dalgalanma anlamına geldiği çıkarımını ve TL'nin relatif performansında bir iyileşme getirmeyeceğini daha önce belirttiklerini ancak enflasyon görünümü nedeniyle bu duruşu kalıcı bir duruştan ziyade bir  "ara dönem çözümü" olarak görmekte olduklarını anlattı.

Bu ara dönemin uzunluğunun Fed'in para politikası kararlarına bağlı olacağını düşünürken, zaman içinde TCMB'nin elindeki hiç bir aracın kullanımını dışlamayan bir pozisyona geri döneceğini düşündüklerini dile getiren Bürümcekçi, şunları kaydetti:

"Öte yandan, yarın açıklanacak olan ekim ayı reel kur endeksinin (REK) enflasyon gerçekleşmesi sonrası önceki 108,3 değerinden 110,0 civarına yükseliş gerçekleştireceğini öngörürken, şu anda bulunulan 2,3700 kur sepeti seviyesinde seyrin kasım ayı boyunca sürmesi durumunda da yine bu civarlarda kalınacağını düşünüyoruz.

TCMB iletişiminde bu endeksin 120 değerini TL'de sermaye girişlerinin yoğun olduğu dönemde aşırı değerlenme için referans eşik değer olarak kullanırken, aşırı değer kaybı için ise son dönemde yeni bir referans değerden bahsetmeye başlamıştı. Yeni çizgi REK'in Ocak 2003=90 olan gerçek değerinden başlatılarak ve yine yıllık yüzde 2 değerlenme konarak bugüne getirilmişti ve hesaplamalarımıza göre alt çizgi ekim ayı itibari ile 111,0 seviyesinde bulunuyor. TCMB REK'in bu çizginin altında olmasının aşırı olduğunu ve yine önceki aralığına (111-120) döneceği mesajını vermekte."