İPA'dan dikkat çeken araştırma: Emekli sayısı artıyor, geliri azalıyor

İstanbul Planlama Ajansı’nın (İPA) araştırmasına göre, Türkiye’de 2009 ile 2024 yılları arasında emekli sayısı yüzde 85,3 oranında artarken; tüm gelir içerisinde emekli aylığının payı yüzde 2,7 azalarak yüzde 18,3’ten yüzde 15,6’ya geriledi.

Haber Merkezi

YAYINLAMA 03 Ocak 2025 10:34

GÜNCELLEME 03 Ocak 2025 10:39

İPA emekli sayısı ve aylıklarına ilişkin yeni bir çalışma yayımladı. Çalışmada, son 10 yılda İstanbul’daki gelir dağılımındaki bozulmanın Türkiye’ye göre daha fazla olduğuna dikkat çekildi.

Çalışmada şöyle denildi:

"Hanehalkı Kullanılabilir gelire göre bakıldığında; Türkiye için Gini Katsayısı 2014 yılında 0,379 iken; 2024 yılında bu gösterge 0,039 puan yükselerek 0,418’e yükselmiştir. İstanbul için Gini Katsayısı 2014 yılında 0,357 iken; 2024 yılında bu gösterge 0,071 puan yükselerek 0,428’e yükselmiştir. Gini katsayısı, sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitliği, bire yaklaştıkça gelir dağılımında bozulmayı ifade etmektedir.

Son 10 yılda geliri en az artan grup en yoksullar oldu

İstanbul’da hanehalkı kullanılabilir gelire göre sıralı %20’lik gruplar itibariyle bakıldığında; 2014 yılından itibaren ortalama geliri en az artan grup en yoksul %20’lik gelir grubu olurken; ortalama geliri en fazla artan grup geliri en yüksek %20’lik grup oldu. En yoksul %20’lik grubun ortalama geliri son 10 senede 10,8 katına çıkarken; geliri en yüksek %20’lik grubun ortalama geliri 14,5 katına çıktı.

Türkiye’de 2014 yılından itibaren ortalama geliri en az artan grup en yoksul %20’lik gelir grubu olurken; ortalama geliri en fazla artan grup geliri en yüksek %20’lik grup oldu. En yoksul %20’lik grubun ortalama geliri son 10 senede 10,7 katına çıkarken; geliri en yüksek %20’lik grubun ortalama geliri 12,6 katına çıktı.

İstanbul’da en yüksek gelire sahip %10’luk kesimin payının en yoksul %10’luk kesimin payına oranı son 10 yılda 9 kattan 14 kata yükseldi. Toplumun en yüksek gelir elde eden %10’unun elde ettiği payın en düşük gelir elde eden %10’unun elde ettiği paya oranı şeklinde hesaplanan P90/P10 oranı; İstanbul’da 2014 yılında 9,25 iken; 2024 yılında bu oran 13,91’e yükseldi.

İstanbul’daki yoksul sayısı 2 milyon 756 bin olarak hesaplandı.TÜİK 2024 yılı “Yoksulluk ve Yaşam Koşulları İstatistikleri” bültenine göre bölgesel düzeyde eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırına göre; İstanbul’daki yoksul sayısı 2 milyon 756 bin kişi olarak hesaplandı.

Konut masrafları yoksul bireylere yük getiriyor.TÜİK Gelir Dağılımı ve Yaşam Koşulları Araştırması’na göre, eşdeğer hanehalkı kullanılabilir fert medyan gelirinin %60’ı dikkate alınarak belirlenen yoksulluk sınırının altında olan bireylerden konut masraflarının yük getirdiğini belirtenlerin oranı 2021-2024 yılları arasında %88,9’dan %93,8’e yükseldi. Aynı dönem dikkate alındığında; 2021 yılının başından itibaren Tüketici Fiyat Endeksinin “Konut” kalemindeki artışın %423,7 olduğu görüldü.

Türkiye’de 100 yaşlı bireyden 23’ü yoksulluk riski altında

Yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altında olanların oranı %29,3 olduğu görülürken; 2021-2024 yılları arasında bu oranın 0-17, 18-64 yaş grupları için azaldığı; 65 Yaş Üstü nüfus için arttığı gözlemlendi. 2021 yılında Türkiye’de 100 yaşlıdan 17’si yoksulluk veya sosyal dışlanma riski altındayken; 2024 yılında 100 yaşlıdan 23’ü riski altındadır."