E-faturada endişe

HÜSEYİN GÖKÇE

ANKARA - Zorunluluğu 1 Nisan 2014’e ertelenen e-faturada, uygulamanın ana unsurlarından birisi olan entegratör sistemine yönelik endişeler tartışma yarattı. E-faturaya tabi olup da teknik kapasitesi yetmeyen mükellefler, Maliye Bakanlığı’ndan yetki almış entegratör firmalar aracılığıyla elektronik fatura alıp gönderebiliyor. Alınan bilgilere göre entegratör sistemi de tam olarak oturmuş değil. Özellikle ticari sır niteliğinde olabilecek mal ve hizmet faturalarının üçüncü şahıslar üzerinden gönderilmesi, aynı zamanda rakiplerin de bu bilgilere ulaşmasına teknik olarak imkan sağlaması sisteme dahil olan şirketleri tedirgin etti. Söz konusu tedirginlik, “Örneğin aynı entegratör firma ile anlaşma yapm ış bir sektördeki farklı firmalar, teknik olarak diğer firmanın bilgilerine erişebilir. Yani aynı ihaleye girecek şirketler, karşı tarafın herhangi bir ürünü hangi fiyattan satın aldığını görebilir” şeklinde dile getiriliyor. Mükellefler e-faturaya, sistemine özel entegrasyon firmaları olmaksızın da bağlanabilecek. Ancak bu durumda ya ciddi bir teknoloji yatırımı yapmaları gerekecek ya da Maliye Bakanlığı’nın e-fatura portalını, kendilerine sunulan sınırlı kapasiteyle kullanacaklar. Her üç seçenekte de mükellefler için dezavantajlar bulunabileceğine dikkat çeken uzmanlar, “E-faturada taşlar hala yerine oturmadı” derken geçiş sürecinin en azından 31 Aralık'a kadar uzatılması gerektiğini vurguluyorlar.

1 Nisan’da başlayacak elektronik fatura (e-fatura) sisteminde Maliye Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı’nın www.efatura.gov.tr internet sitesi üzerinden ücretsiz olarak hizmet sunacak. Ancak 1 ayda sisteme yüklenebilecek fatura sayısının 500 ile sınırlandırılmış olması, daha büyük işlem yapan mükelleflerin bu uygulamayı kullanamamasına yol açıyor. Mükelleflerin kendilerine ait bilgi işlem sistemini GİB’in sistemine entegre ederek kullanabilmeleri de mümkün, ancak buna uygun altyapı ve maliyetler de yine  in bu yöntemi tercih etme olasılıklarını azaltıyor. 

Faturalama ihtiyaçları farklılık gösteren veya çok sayıda fatura düzenleyen  , kendilerine ait bilgi işlem alt yapısının yetersiz olması halinde bu konuda Bakanlık tarafından görevlendirilmiş entegratör firmalardan hizmet alabilecekler. GİB, özel entegrasyon izni için başvuran  i bir test uygulamasından geçirirken, testten başarılı çıkanlara özel entegrasyon firması izni veriyor. 

26 özel entegratör, Maliye'den izin almış durumda 

Bugün itibarıyla sistemde kayıtlı 26 özel entegratör firması yer alıyor. Aynı tarih itibarıyla 19 bin 145 firma e-fatura sistemine kayıt olarak, faturayı bu yöntemle alıp vermeye başladı. 

DÜNYA’ya bilgi veren kaynaklar, çıkış noktası çok iyi olan e-fatura sisteminde, özel entegrasyon yönteminin endişeleri de beraberinde getirdiğini bildirdiler. Kaynaklar, firmaların faturalarında da ticari sır niteliğinde bilgiler bulunduğunu belirtirken, “Örneğin aynı entegratör firma ile anlaşma yapmış bir sektördeki farklı firmalar, teknik olarak diğer firmanın bilgilerine erişebilir. Yani aynı ihaleye girecek şirketler, karşı tarafın herhangi bir ürünü hangi fiyattan satın aldığını görebilir” diyerek sıkıntıları dile getirdiler. 

‘Yazılım firmaları sürekli güncelleme yapmak zorunda’ 

Güncel Laviale Yönetim Kurulu Başkanı YMM Yılmaz Sezer, gerek entegratör firma gerekse muhasebe yazılım firmaları ve e-fatura kullanmak zorunda olan firmaların teknik yetersizlikler nedeniyle sorunlar yaşadıklarını söyledi.  den gelen sorulara entegratör firmaların da sisteme tam hakim olamadıkları için cevap veremediklerinin altını çizen Sezer, “Muhasebe programları yetersiz kaldığı için, yazılım firmaları sürekli güncelleme yapmak zorunda kalmışlardır. Firmaların alt yapılarının yetersiz olması sebebiyle kurulum aşamasındaki testler dahi geçilemiyor. Bunun farkına varan firmalar server sistemini yenilemek zorunda kalıyor ancak bu da yeterli olmuyor; çünkü internetleri yavaş olan firmalar da aynı sıkıntıyı yaşamaktadırlar” dedi. 

Gerekli teknik altyapıyı tamamlamasını maliyetinin de yüksek tutarlara ulaştığına dikkat çeken Yılmaz Sezer, “ Dolayısıyla e-fatura kendisinden beklenilen tasarruf uygulamalarını karşılamadığı gibi firmaların yükünü bir hayli artırmaktadır” diye konuştu. 

‘Mahrem bilgilerin ele geçirilmesinde kim sorumlu?’ 

Firmaların özel ve mahrem bilgilerinin kötü niyetli üçüncü kişilerin eline geçmesi ve deşifre edilmesinden kimlerin sorumlu olacağının da henüz netleşmediğini belirten Sezer, yeni bir tebliğle e-faturaya geçiş sürecinin en azından 31 Aralık 2014’e kadar uzatılması gerektiğini bildirdi.

E-faturayla ilgili sık sorulan sorular ve yanıtları

● E-fatura nedir, kağıt faturadan ne farkı var? Elektronik belge biçiminde düzenlenen faturaların tarafl ar arasında güvenli dolaşımını sağlamak amacıyla oluşturulan e-fatura, yeni bir belge türü olmayıp, kağıt fatura ile aynı hukuki niteliklere sahip. E-fatura düzenlemek ve almak isteyen  , yalnızca sistemde tanımlı olan kullanıcılardan bu işlemleri yapabiliyorlar. Yani fatura düzenlemek veya fatura almak isteyen  in karşılıklı olarak sistemde tanımlı olmaları gerekiyor. 

● E-fatura ne zaman başladı? Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan 397 Sıra No.lu VUK Genel Tebliği ile 5 Mart 2010 tarihinden bu yana e-fatura uygulaması yürürlüğe girdi. Başlangıçta isteğe bağlı olarak sadece tüzel kişilerin yararlanabildiği bu sisteme daha sonra gerçek kişiler de dahil edildi ve yakın bir zamandan itibaren ise bazı mükellef gruplarının e-faturayı kullanmaları zorunlu hale getirildi. 

● Kimler e-faturaya tabi olacak? 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlar. 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu kapsamında madeni yağ lisansına sahip olanlardan 2011 takvim yılında mal alan  den 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 25 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları (kolalı gazozlar, alkollü içkiler, tütün mamulleri) imal, inşa veya ithal edenler. 4760 sayılı Özel Tüketim Vergisi Kanununa ekli (III) sayılı listedeki malları (kolalı gazozlar, alkollü içkiler, tütün mamulleri) imal, inşa veya ithal eden  den 2011 takvim yılında mal alan  den 31/12/2011 tarihi itibariyle asgari 10 Milyon TL brüt satış hasılatına sahip olanlar. 

● Zorunluluk ne zaman başlıyor? İlk mevzuat yayınlandığında, e-fatura kullanma zorunluluğu getirilen  in 1 Eylül 2013 tarihine kadar Gelir İdaresi Başkanlığı’na başvurularını tamamlamaları ve 2013 takvim yılı sonuna kadar da uygulamaya geçmeleri gerekiyordu. Maliye Bakanlığı, gelen yoğun talepleri dikkate alarak 30 Aralık 2013 tarihinde 433 sıra numaralı VUK Genel Tebliği ile e-faturaya geçiş süresini 1 Nisan 2014’e ertelendi. 1 Nisan 2014’e kadar   e-fatura veya kağıt fatura düzenleyebilecekler. Ancak aynı mal ve hizmet satışına hem kağıt hem de elektronik fatura bir arada düzenlenemeyecek. 

● Kullanmayanlara hangi yaptırım uygulanacak? Maliye Bakanlığı, zorunlu olduğu halde e-fatura yerine kağıt fatura düzenleyen şirketlerin düzenlediği bu faturalar yük hükmünde sayılacak. Bunlara fatura almayan   için öngörülen cezalar uygulanacak. Bu durumdaki kişilere fatura tutarının yüzde 10’u kadar özel usulsüzlük cezası kesilecek ve bu şekilde kesilecek cezaların toplamı 97 bin lirayı geçemeyecek.

Maliye: Endişeye kapılacak bir durum yok