'Sanayi İşbirliği Programı' hayata geçiriliyor

MEHMET KAYA

ANKARA - Türkiye’nin uzun süredir talep edilen kamunun özellikle yabancı menşeli mal ve hizmet alımlarında yerli sanayinin de katkısının uygulanmasına yönelik zorunluluk son aşamaya geldi. DÜNYA düzenleme taslağının detaylarına ulaştı. Buna göre 5 milyon doların üzerinde yabancı menşeli mal ve hizmet alımlarında en az yüzde 30 oranında yerli iştirak-işbirliği aranacak. Yabancı istekli bu işlemi, Türkiye’ye doğrudan kendisinin yatırımı, yerli ortakla yeni yatırım, ortak girişim ya da Türkiye’de faaliyette olan bir kuruluştan alım yolu olmak üzere 4 ayrı modelle yerine getirebilecek. 

Daha önce yapılan kanun düzenlemelerinin uygulanabilmesi için gerekli çerçeve yönetmelikle, “Sanayi İşbirliği Programı” (SİP) hayata geçirilecek. Uygulamayı başlatacak “çerçeve yönetmelik” niteliğindeki alt mevzuata bağlı olarak çeşitli kurum ve kuruluşlar da uygulama yönetmeliği çıkarabilecek. SİP kapsamına girecek mal ve hizmet alımlarının kapsamına yönelik bir taslak çalışma da yapıldı. Buna göre, “yenilik, yerlileşme ve teknoloji transferini sağlamaya yönelik mal ve hizmet alım ihalelerinde sanayi işbirliği programı uygulamaları” yapılması zorunlu olacak. 

Yönetmelikle 5 milyon dolar ve üzerindeki mal ve hizmet alımlarında, yabancı menşeli ürün kullanımı öngören istekli, yüzde 30 oranında SİP uygulamak zorunda olacak. Kapsama giren mal ve hizmet alımlarında tedarik sözleşmelerine ek olarak SİP sözleşmesi imzalanacak. İstekli, SİP kapsamında 4 farklı model kullanabilecek. Bunlara, Sanayi İşbirliği Modelleri adı verildi. Modeller ise ortak yatırım, ortak girişim, yerli alt yüklenici yoluyla üretim ve doğrudan yatırım olarak sıralandı. Ortak yatırımda, yüzde 30 taahhüdü yerine getirmek için isteklinin yerli bir firma ile ortak yeni yatırım yapması gerekecek. Ortak girişimde ise yabancı istekli, yerli bir üretim tesisinin imkanını kullanarak üretim yapacak. Yerli alt yüklenici yoluyla üretimde ise yabancı istekli, Türkiye’de üretilebilecek kritik parçaları tespit ederek bunları ürettirecek. Doğrudan yatırımda ise yabancı istekli, doğrudan yabancı sermaye yatırımı kapsamında Türkiye’de yatırım yapacak. 

Kurumlar kendisi sorumlu olacak 

Hazırlanan taslağa göre, SİP uygulaması, ihaleyi yapan kurum- kuruluş bünyesinde takip edilecek. İhalelerde SİP uygulanacaksa kurum bünyesinde Sanayi İşbirliği Birimi kurulacak. İhale sürecinde de seçilecek şirketi ve yerli katkıyı da belirlemek dahil SİP uygulamasında etkili olacak Sanayi Geliştirme Komisyonu olacak. Süreç, ihale komisyonu yanında bir Sanayi İşbirliği Programını belirleyecek bir proje grubu kurulmasıyla başlayacak. İhale Komisyonu ve Proje Grubu raporlarını Teklif Değerlendirme Komisyonu’na verecek. Teklif Değerlendirme Komisyonu da sonucu Sanayi Geliştirme Komisyonuna verecek ve bu komisyon alımı ve taahhüdü yönetecek. 

Taslakta, büyük miktarlı alımlara yönelik merkezi bir yönetim de önerildi. 100 milyon dolar ve üzerindeki stratejik alımlarda Başbakanlığa bağlı, Yüksek Planlama Kurulu vb. deneyimlerden faydalanılarak oluşturulacak bir Kamu Stratejik Alımları İcra Kurulu etkili olacak. İkincil mevzuatın ağustos ayı ortalarına kadar çıkarılması bekleniyor.

Yabancı girişimcilere 4 seçenek sunulacak

1- Yabancı yatırımcı Türkiye’ye doğrudan yatırım yapabilecek
2- Yerli ortakla yeni yatırım yapabilecek
3- Ortak girişim kurulacak
4- Türkiye’de faaliyette olan bir
kuruluştan alım yapabilecek