'Akkuyu için ortak fondan 20 milyar dolar'

SERCAN AKINCI

ANTALYA - Daha önce açıklanan Türk- Rus ortak yatırım fonunun kurulması halinde hedefl eri konusunda da bilgiler gelmeye başladı. İki ülkenin ortak olarak karar aldığı projeleri destekleyecek fonla, Suriye başta olmak üzere, Afganistan, Pakistan, Irak gibi yeniden inşası gereken ülkelerde işbirliği yapılması ana hedeflerden biri. Ayrıca fon aracılığıyla Akkuyu’da inşa edilecek nükleer santral de fonlanabilir.

Rusya ile Türkiye arasında yaşanan ‘uçak geriliminin’ ardından özellikle turizm ve yaş meyve sebze ihracatında yaşanan kayıplar 2016’nın en önemli gündem maddeleri arasında yer almıştı. Geçtiğimiz günlerde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın yaptığı görüşmeler sonrası da ikili ilişkiler düzelmeye başladı. Dün oynanan Türkiye-Rusya dostluk maçı öncesinde ise Antalya Maxx Royal Belek otelde İsviçre merkezli medya şirketi Global Connection tarafından düzenlenen ‘Türkiye- Rusya Medya Forumu’ ile de 60’tan fazla Rus gazeteci Antalya’da ağırlandı. Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ve Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı’ya sorular soran Rus gazeteciler özellikle ‘güvenlik endişesi’, ekonomik ilişkilerin daha fazla nasıl geliştirileceği ve gayrimenkul alanlara vatandaşlık verilmesi ya da uzun süreli oturma izni verilmesi ve Türk dizileri üzerinde durdu. Özellikle Muhteşem Yüzyıl isimli dizininin Rusya’da çok fazla ilgi gördüğünü ifade eden Rus gazeteciler, dizinin çekildiği yerlere turlar düzenlenmesi, dizi oyuncularının Rusya’da ağırlanması ve iki ülkenin ortak film yapımları konusunda Bakan Nabi Avcı’dan yardım istedi.

Yatırım fonu olmayan tek ülke

Türkiye Türkiye’nin G-20 ülkeleri arasında yatırım fonu olmayan tek ülke olduğunun altını çizen Nihat Zeybekci, “Rusya’da bildiğim kadarıyla iki tane var. Türk-Rus ortak fonu için şartımız iki tarafın birlikte karar verdiği projelere destek verilecek. Asıl tercihimiz. Rus ve Türk firmalarının bir araya gelerek bu fondan yararlanması” dedi. Ortak fon ile hangi ülkelere yatırım yapılabileceği hakkında da bilgi veren Zeybekci, “Ortak yatırım fonu ile üçüncü ülkelere de yatırım yapılabilir. Bu ülkeler arasında Suriye de olabilir. Sadece Suriye değil, Afganistan, Pakistan, Irak ve Afrika da yatırım yapılabilecek yerler arasında. Çünkü söz konusu ülkelerde çok büyük sorunlar yaşandı. Yeniden inşa edilmesi gerekiyor. Bu konuda Rusya ile ortaklık yapmak hedefl erimizden biri” diye konuştu.

Dünya piyasalarına hakim olunabilir

Türkiye ve Rusya’nın 100 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşmasının da çok uzak ihtimal olmadığına değinen Nihat Zeybekci, “Rusya demir çelik alanında cevherden ara malına kadar en önemli üreticilerden biri. Türkiye’de nihai ürün alanında ön sıralarda geliyor. Otomotiv üretiminde ilk 5’e doğru ilerliyoruz. Petro-kimya alanında da çok önemli işbirlikleri yapılabilir. Bunların dışında hayvancılıkta Türkiye ve Rusya bir araya gelirse dünya lideri olabiliriz” diye konuştu. Türkiye ve Rusya’nın birbirini tamamlayan iki ülke konumunda olduğunu ifade eden Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, “Kazan-kazan ilişkisi olduğu zaman en güçlü ilişkiler kurulabilir” dedi.

Zeybekci, Erdoğan ve Putin’in iki ülke arasında yeniden sıcak ilişki kurmak üzere yaptıkları ilk telefon görüşmesinin hemen ardından Rusya’daki Türk mağazalarının cirosunun yüzde 20 arttığını da sözlerine ekledi.

Ortak üniversite açılacak

Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı da siyasi, iktisadi, ekonomik ilişkileri eskisinden de iyi seviyeye getirmek için çalıştıklarını vurgulayarak, “Rus vatandaşlarının konfor ve güvenlik içinde seyahatlerini sağlamak bizim teminatımız altında” dedi.

Antalya’da Rus-Türk üniversitesi açmak için bir girişimleri olduğunu kaydeden Bakan Nabi Avcı, “Öncelikle turizm işletmeciliği eğitimi verecek butik bir üniversite kurma girişimimiz var. Turizm meslek liselerinden ortak projeler olabilir. Eğitim dili Rusça olan bir turizm meslek lisesi olabilir. Özel sektörün de okul açma imkanı var. Rus ve Türk girişimci bunu yaparsa biz de bunu destekleriz” dedi.

TL ve ruble ile ticaret artacak

15 Temmuz’da yaşanan hain darbe girişimi olmasaydı 18 Temmuz günü dünyanın şaşıracağı bir yatırım teşvik ve ihracat destekleri sistemini açıklamayı planladıklarını ifade eden Nihat Zeybekci, “Ancak bunu ertelemek zorunda kalmıştık. Şimdi bakanlar kurulu kararını hazırladık. Gelecek hafta bunu açıklayacağız. Herhangi bir ülke sınırlaması olmayacak. Örneğin yüzde 100’ü Rus olan bir firma Türkiye’de yatırım yaptığına onu Türk firması gibi sayacağız” diye konuştu. Karşılıklı ticarette iki ülkenin para birimlerinin kullanılması konusunda da görüşmelerin devam ettiğini belirten Zeybekci, “Merkez bankaları arasında görüşmeler devam ediyor. Türkiye’ye gelen bir Rus’un ruble ile, Rusya’ya giden bir Türk’ün de TL ile harcama yapması için çalışılıyor” dedi.

Ekonomik ilişkileri artırmak istiyoruz

Türkiye ve Rusya’nın ekonomik ve ticari ilişkilerini geliştirmeye çalıştıklarını ifade eden DEİK Başkanı Ömer Cihad Vardan, “Bunu da sadece Rusya için yapmıyoruz. Ancak ekonomik ilişkilerimizi artırmak istiyoruz. Her iki ülke birbiri için çok önemli. Her iki ülkenin iyi olması, bölgedeki barışın sağlanması için de önem teşkil ediyor. İleriyi dönük ilişkileri çok daha iyi noktalara ulaşmalı” dedi.

Akkuyu için fondan yararlanılabilir

Akkuyu santralinin maliyetinin çok yüksek olduğuna dikkat çeken Nihat Zeybekci, “Ancak bunun finansmanı konusunda bir problem görünmüyor. Teknik çalışmalar devam ediyor. Nükleer santral konusunda onlarca Türk mühendis Rusya’da eğitim alıyor. Santral ihaleye çıktığında yüzde 100 Rus sermayesi ile yatırım yapılacak diye yola çıktık. Ancak kurulacak fondan da yararlanılabilir” dedi.

Eski dosttan düşman olmaz

Antalya Büyükşehir Belediye Başkanı Menderes Türel, “Antalya’yı Rus dostlarımız yakından tanıyor. Eski dosttan düşman olmaz misali yeniden ilişkilerin başlıyor olması en çok Antalyalıları memnun etti. Bizim üzüntümüz ekonomik kayıp değil, Türkiye ve Rusya arasındaki dostluğa gölge düşmesiydi. Ancak birçok Rus Antalya’yı ikinci memleketi olarak görüyor” diye konuştu.

Rusya ve Türkiye birbirinin kaderidir

TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, “2012’de Rusya ile ticaret hacmimiz 33 milyar dolara ulaştı. Ancak daha sonra bu rakamı yakalayamadık. Özellikle iki ülke arasındaki ticaretin artması için daha fazla çalışmamız gerekiyor. İki hükümet arasında atılan önemli adımlar bizi umutlandırıyor. Ruslar ve Türkler, coğrafyalarının benzer özellikler verdiği iki millettir. Rusya ve Türkiye birbirinin kaderidir. Küçük yol kazalarına teslim edilemeyecek ilişkilerimiz var. Heyecan verici bir çok hikayemiz var. Türkiye’ye gelin ve ‘kendi hikayenizi keşfedin’ diyoruz. Gün bu keşfe katkıda bulunma günü” dedi.