Yurtdışı eğitime yılda 2 milyar $

Türkiye’de yurtdışı eğitime her yıl 2 milyar dolar harcanıyor. Türkiye’deki eğitim ücretleriyle yurtdışındaki eğitim maliyetlerinin neredeyse aynı rakamlara ulaşması, yabancı dilin konuşulduğu ortamda öğrenilme olgusu, globalleşen dünyada uluslararası kariyer yapmanın giderek artan önemiyle yurtdışı eğitime talep giderek artıyor. Her yıl yaklaşık 100 binöğrenci çeşitli amaçlarla yurtdışında eğitime gidiyor. Bir öğrencinin gittiği ülkede barınma, ulaşım, eğitim masrafları ile birlikte yıllık maliyetinin yıllık 20 bin doları buluyor. Türkiye bu şekilde yurtdışında eğitime her yıl 2 milyar dolar harcıyor.

Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı’nın (UNESCO) verilerine göre, Türkiye’den akademik amaçlı yani lisans, yüksek lisans, doktora, Erasmus programları ve devlet bursuyla yurtdışına eğitim amaçlı çıkan öğrenci sayısı 49 bin 11. Türkiye Uluslararası Eğitim Fuarları (IEFT) Genel Koordinatörü Deniz Akar, UNESCO’nun bu rakamına dil eğitimi, diploma, staj, sertifa programlarıyla yurtdışına çıkan öğrencilerin de eklenmesi gerektiğini ve bu şekilde hesaplandığında her yıl yaklaşık 100 bin öğrencinin eğitim amaçlı yurtdışına gittiğini ifade ediyor. Akar, “UNESCO’nun eğitim amaçlı yurtdışına giden öğreci rakamına (49 bin 11) 1 ay, 2 ay, 3 ay, 6 ay ya da yıllık olarak gidilen dil eğitimleri, diploma, staj ve halkla ilişkiler ve finans gibi sertifa programlarıyla yurtdışına giden öğrencileri de eklememiz gerekiyor. Çünkü bunlar da birer yurtdışı eğitimidir. En yüksek öğrenci akışı dil eğitimindedir. Akademik eğitim ve bunun yanında dil eğitimi için yurtdışına giden öğrencilerin ortalama yıllık 20 bin dolar maliyetleri olduğunu tahmin ediyoruz. Bunu 100 bin öğrenci ile çarptığımızda 2 milyar dolarlık bir parayı yurtdışı eğitimine harcıyoruz” diyor. Öğrencilerin yıllık 20 bin dolar olan yurtdışı eğitim maliyetinin ortalama bir rakam olduğuna da dikkati çeken Akar, “Bazı ülkelerde 40- 50 bin dolar olan eğitim maliyetleri var. Hatta 50 bin doların üzerinde de olanlar da var. Sadece lisans, yüksek lisans ve doktora eğtimini alırsak ortalama yurtdışı akademik maliyet 25 bin dolarlara çıkar. Burada ortalamayı dil eğitimleri düşürüyor. Böyle bakıldığında 1 milyar 250 milyon doları yurtdışı akademik üniversite eğitimine, bunun geri kalan kısmını ise dil eğitimine harcanıyoruz” diye konuşuyor. Akar, Türkiye’de eğitim amaçlı yurtdışına giden öğrenciler için Türkiye’nin dışa açık yüzleri, genç diplomatları, genç işadamı adayları benzetmesini yapıyor ve bu öğrencilerin gittikleri ülkelerde kurdukları ilişkilerle Türkiye ekonomisinin dünyaya entegre olmasında önemli katkılar yaptıklarına dikkat çekiyor.

Türk öğrenciler,özellikle lisans ya da yüksek öğretim amacı ile yurtdışına çıkacaklarsa en sık tercih edilen yurtdışı eğitim destinasyonu 12 bin 287 öğrenciyle Amerika Birleşik Devletleri.

Türkiye, Amerika’ya en fazla öğrenci gönderen 10’uncu ülke.

Genelde uzun süreli eğitimlerde tercih edilen ülke olan Amerika, Sterlin’e oranla uygun kur oranları, ucuz sayılabilecek yaşam olanakları ve mezun olduktan sonra sunduğu geniş iş olanakları ile Türk öğrenciler arasında gözde bir destinasyon.

ABD’den sonra gelen ikinci önemli destinasyon Almanya. 2012 yılında Almayan’ya giden Türk öğrenci sayısı 11 bin 799. Almanya’yı 4 bin 424 öğrenci ile Bulgaristan izliyor. Üç bin445 öğrenci ile 4’üncü sırada Azerbaycan var. Türklerin en çok tercih ettiği 5’inci ülke ise İngiltere. Bir yıl önce Türkiye’den İngilteye yurtdışı eğitim amaçları giden öğrenci sayısı 3 bin 96. İngiltere’de büyük bir yüksek öğretim pazarı bulunuyor. Özellikle yüksek lisans programlarında yoğunlaşma yaşanıyor. İngiltere tam zamanlı yüksek öğretimde 11 ay gibi kısa bir sürede aynı diplomayı verebiliyor. Bu noktada Amerika ile en büyük rakibi olan İngiltere uluslararası eğitim arenasında öğrenci kapma yarışı içinde.

Bu ülkelerinden ardından Avusturya, Fransa, Kırgizistan, Ukrayna, İsveç, Kanada, İtalya, İsviçre ve Kazakistan gibi ülkeler Türk öğrenciler yurtdışı eğitim için tercih ettiği destinasyonlar arasında yer alıyor. Türk öğrenciler yurtdışında en çok işletme, iktisat, finans ve uluslararası ticaret ile mühendislik bölümlerini tercih ediyor. Özellikle bilgisayar, makine, inşaat mühendislikleri ilgi görüyor. Son zamanlarda ise görsel sanatlar, moda gibi bölümlere de talep artıyor.

Staj programlarına ilgi artıyor

Sertifika ve staj programlarına olan ilgi de giderek artıyor. Yurtdışı eğitimdeki en önemli masraf kalemi olan yaşam giderleri nedeniyle uzun süreli yurtdışında kalamayan öğrencilerin ilk tercihi kısa süreli staj ve sertifika programları oluyor. Diğer yandan öğrencilerin iş dünyasına adım atmadan önce deneyim kazanmaları, özgeçmişlerini zenginleştirmeleri amacıyla bu deneyim oldukça önemli bir yer tutuyor. Sadece 2012 yılında 4 bin 800 öğrenci Work&Travel programına katılması bu programlara olan talebin giderek arttığını gösteriyor.

Dünya’ya en çok uluslararası öğrenci gönderen ülke Çin. Çin’de 2005 yılında yaklaşık 140 bin uluslararası öğrenci varken 2012’de bu sayı 290 bin uluslararası öğrenciye çıktı. IEFT Başkanı Akar’a göre Çin, Türk öğrenciler tarafından da keşfedildi. Yine Akar’ın aktardığına göre Türk öğrencilerin Çin’e yönelme nedenlerinin başında birçok üniversitenin özellikle yüksek lisans seviyesinde eğitim vermesi yer alıyor ve bu da o ülkenin tercih edilmesine neden oluyor. Yine Akar’ın verdiği bilgilere göre Çin’de alternatif tıp konusunda eğitim veren üniversitelere de ilgi artıyor.

Anlıyorum ama konuşamıyorum

Eğitim amaçlı yurtdışına çıkan öğrencilerin büyük bir bölümünü oluşturan dil amaçlı çıkışlardaki artışın temel nedeni yabancı dilin konuşulduğu ortamda öğrenme yani pratik yapma isteğinin olduğu ifade ediliyor. Halihazırda 70’in üzerinde üyesi bulunan yurtdışı Eğitim Danışmanları Birliği (YEDAB) yetklilerine göre Türkiye’de yüksek standartlarda İngilizce eğitimi veren kurumlar yanında standart müfredatla eğitim veren kurumlar da var ve genel kanı Türkiye’de alınan eğitimin yeterli pratiği veremediği. Bu nedenle pek çok öğrenci dil eğitimi için yurtdışına yöneliyor. Yine YEDAB yetlilerine göre eğitim kurumlarından mezun olan pek çok kişinin “Anlıyorum ama konuşamıyorum” sorunu Türkiye’de en önemli problemlerin başında yer alıyor.

İngilizce pratik eğitimi yerine pek çok kurum çoğu kişinin mezun olduktan sonra işine yaramayacağı gramer kalıp ve kuralları ile ilgili eğitim veriyor. Bu olgu, öğrencilerin Türkiye’ de bulamadıkları pratik ortamını yurtdışında bulmaları dolayısı ile yurtdışına çıkma istek ve eğilimini gündeme getirmektedir.

Son 10 yılda yüzde 78 arttı

Dünyada daha fazla öğrenci yüksek öğrenim için yurtdışına çımmaya devam ediyor. UNESCO İstatistik Enstitüsü’nün son verilerine göre 2010 yılında 3.6 milyon öğrenci yurtdışı eğitim için yurtdışına çıktı. Bu rakam 2000 yılında 2 milyondu. Bu şekilde, kayıtlardaki hızlı artışla eğitim amaçlı yurtdışına çıkan öğrenci sayısı son 10 yılda % 78 arttı. Küreselleşme,internet, İngilizce’nin ortak dil olarak kullanılması gibi etkenlerle dünyada yurtdışı eğitime talep artıyor. UNESCO raporlarına göre 2020’de kendi ülkesi dışında okuyan öğrenci sayısının 7 milyona çıkacağını tahmin ediliyor. Denver, Columbia, Stanfor Üniversiteleri tarafından Mart 2013 yılında yapılan World Education Services için yapılan araştıma sonuçlarına göre dünya’daki uluslararası öğrencilerin %40.3’ü ABD, İngiltere, Avustralya, Kanada’daki öğrenciler oluşturuyor. Bu ülkeler arasında Avustralya büyük bir gelişim göstermiş bulunuyor. Yine bu araştırma sonuçlarına göre 2012 yılında her 5 Uluslar arası öğrenciden 2’si Avustralya’yı tercih etti.

Dünyada İngilizce eğitiminin artması ve TOEFL sınavının öğrencileri zorlaması ile İngilizce dil kurslarına ilgi arttı. Sadece ABD’de 2004 yılında 15 bin olan dil okulu öğrencisi sayısı 2012 yılı sonunda 48 bin 900’e ulaştı. Bunların 17 bin 300’ü Arabistanlı öğrencilerdir.

En pahalı eğitim ABD’de

Dünya genelinde yüksek öğretim ücretleri ülkeden ülkeye değişiyor. İngilizce eğitim veren Anglo Saxon ülkelerinde (ABD, İngiltere, Kanada, Avustralya) eğitim hizmeti daha çok özel sektör tarafından sağlanıyor. Devlet üniversitelerinden alınacak eğitimin 7 bin -15 bin dolar arası iken, özel üniversiteler 10 bin-50 bin dolar arasında değişiyor. Kıta Avrupası ülkelerinde devlet üniversitelerine yılda ortalama 800 Euro civarı harç bedeli ödenirken, özel üniversitelerin ücreti 4 bin ile15 bin euro arası değişiyor. Tıp fakültesi ücretleri ise yaklaşık 15 bin Euro civarıdır. Uzak Doğu’da ise Çin gibi ülkelerde eğitim ücreti yıllık devlet üniversitelerinde bin dolar’dan, özel okullarda ise 5 bin dolar’dan başlıyor. Pek çok ülke ayrıca öğrencilere burs sağlıyor.

Giden öğrenciler ne diyor ?

“Eğer global bir kariyer için yurtdışına açılmak gerketiğini düşünüyorum. İngiltere ve Kanada var aklımda.”

“Doktora için yurtdışına gitmeyi düşünüyorum. Şu anda İTÜ Geomatik Bölümü master öğrencisiyim. Kanada ve Avustralya’ya baktım. Burs olanaklarını da araştırdım. yurtdışındadoktoraya kabul edildiğiniz anda o okulda araştırma görevlisi oluyorsunuz. Bu güzel bir avantaj.

“Daha önce dil okulu için yurtdışında çıktım. Ama Work and Travel ile yurtdışına tekrar çıkmayı düşünüyorum. Okan Üniversitesinde öğrenciyim. IEFT’ye okullar hakkında bilgi almak için geldim.”

“Koceli ünivesitesi Gazetecilik bölümünü bitirdim. Hep uluslararası habercilik yapmak istiyordum. Bunun için 2 dil öğrenmem gerekiyordu. Oxford House College’ın yurtdışı eğitim birimi aracılığıyla 2005’te yurtdışı eğitim için Almanya’ya gittim”