Yeni yılın ilk iyi haberi İstanbul’dan geldi

Ali YILDIRIM

Türkiye ekonomisi uzun bir süredir yüksek enf­lasyonla mücadele edi­yor. Seçim sonrasında ekonomi yönetimindeki değişimle bir­likte hem enflasyonla hem de fahiş fiyatlarla mücadele art­tı.

Türkiye Cumhuriyet Mer­kez Bankası’nın (TCMB) faiz hamleleriyle birlikte enflasyon üzerindeki baskı gittikçe artar­ken, ilk iyi haber de öncü veri olan İstanbul Ticaret Odası’nın (İTO) hesapladığı İstanbul Üc­retliler Geçinme Endeksi’nden geldi.

İstanbul’un enflasyonu­nu gayet iyi geldiğini ifade eden uzmanlar, fahiş fiyat ve asgari ücret etkisinin çok da etiketle­re yansıtılmadığını vurguladı.

İstanbul'da aralıkta önceki aya göre perakende fiyatlar yüzde 1,74, toptan fiyatlar ise yüzde 0,82 arttı. Enflasyonun düşük çıkmasında Ticaret Bakanlığı ve Tarım Bakanlığı'nın 'fahiş fiyat' denetimlerinin etkili ol­duğu belirtildi.

Fiyat denetimleri işe yaradı

Fahiş fiyatla mücadelesini sürdüren Ticaret Bakanlığı ile Tarım ve Orman Bakanlığı de­netimlerine tam gaz devam etti. Bu süreçte birçok işletmede dü­zenli olarak fiyat kontrollerine gidildi. Kurallara uymayan iş­letmelere ceza yağdı. Fiyatların açıklanan yüzde 30’luk asgari ücret zammından daha fazla ar­tacağı tahmin ediliyordu.

Fakat İTO verileri, asgari ücret artışı karşısında fiyatların çok da de­ğişmediğini ortaya koydu. Geç­tiğimiz günlerde Cumhurbaş­kanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz da asgari ücretin enflasyona et­kisiyle ilgili “Sapma beklemi­yoruz. 2025'te güçlü şekilde de­zenflasyon sürecini devam etti­receğiz” dedi.

İstanbul yıllık yüzde 55 ile kapattı

İstanbul’da 2024 Aralık ayında, perakende fiyatlar bir önceki aya göre yüzde 1,74, top­tan fiyat hareketlerini yansıtan Toptan Eşya Fiyatları İndek­si ise yüzde 0,82 oranında art­tı. İTO endeksi, geçen yılı yüz­de 55,27 ile tamamlamış oldu. Toptan Eşya Fiyatları Endeksi de yüzde 40,64 olarak kayıtlara geçti. Aralık 2024’te peraken­de fiyatlarda bir önceki aya gö­re; konut harcamaları grubun­da yüzde 4,55 arttı. Onu kültür eğitim ve eğlence harcamaları grubunda yüzde 2,34 yükseliş­le takip etti.

Ev eşyası harcama­ları grubu da dikkat çekti. Yüz­de 1,13 oldu. Giyim harcamala­rı bu dönemde yüzde 1,05, gıda harcamaları grubunda yüzde 0,93 oldu. Ulaştırma ve haber­leşme harcamaları grubun­da yüzde 0,77, sağlık ve kişisel bakım harcamaları grubunda yüzde 0,54 ve diğer harcamalar grubunda yüzde 0,15 artış gö­rüldü.

Türkiye beklentisi yüzde 2’nin altında

Aralık 2024’te toptan fiyat­larda bir önceki aya göre; men­sucat grubunda yüzde 4,26, in­şaat malzemeleri grubunda yüzde 2,87, yakacak ve ener­ji maddeleri grubunda yüzde 2,74, kimyevi maddeler gru­bunda yüzde 1,35, gıda mad­deleri grubunda yüzde 1,18 ve madenler grubunda yüzde 0,48 artış; işlenmemiş madde­ler grubunda yüzde -3,61 aza­lış izlendi. Yarın Türkiye İsta­tistik Kurumu (TÜİK) tarafın­dan aralık ayı enflasyon verileri açıklanacak. Ekonomistlerin tahminlerine göre, ankette de yüzde 2’nin altı görüldü.

Anke­te katılan ekonomistlerin ara­lık ayı enflasyon beklentileri­nin ortalaması yüzde 1,61 oldu. Ekonomistlerin aralık ayı için enflasyon beklentileri yüzde 1,10 ile yüzde 1,96 aralığında yer aldı. Ekonomistlerin ara­lık ayı enflasyon beklentileri­nin ortalamasına göre (yüzde 1,61), bir önceki ay yüzde 47,09 olan yıllık enflasyonun yüzde 45,21'e ineceği öngörülüyor.

TÜİK verisi İTO kadar gelirse enflasyon yüzde 45 olacak

Verileri değerlendiren eko­nomistler, İTO enflasyonun aylık yüzde 1,7, yıllık yüzde 55,3 geldiğini, yıllık artışın kasım ayında yüzde 58 olduğunu ak­tardı. Ekonomistlerin paylaşı­mı şu şekilde oldu: “TÜİK yıl­lık enflasyonunun da İTO gi­bi 2,72 puan gerileyerek yüzde 44,37 olması için aylık enflas­yon yüzde 1,0 olmalı. TÜİK ay­lık enflasyonu İTO aylığı yüz­de 1,74 kadar gelse yıllık enf­lasyon bu defa yüzde 45,4 olur.”

“Sert bir düzeltmeye ihtiyaç yok”

Sosyal medya hesabı üzerinden paylaşım yapan ekonomist Ali Hakan Kara “Bir dönem resmi enflasyon ölçümüne dair sorunlar olduğu için reel kur hesaplarken İTO endeksini kullanıyorum. Endeks son yıllarda belirgin değerlenme gösterse de (ekonomi politikalarında ciddi bir hata yapılmayacağı varsayımı altında) sert bir düzeltme ihtiyacına işaret etmiyor” dedi. Ekonomist Şenol Babuşcu da dün gelen veriye ilişkin “Yılın ilk gününde 2024 yılı Aralık için ilk enflasyon açıklaması İTO’dan. İTO enflasyon açıklaması: Aralık ayı yüzde 1,74 yıllık ise: yüzde 55,27” şeklinde konuştu.

“Cuma günü için ilk yeşil ışık yandı”

Ekonomist Emrah Lafçı İTO enflasyonunun aylık yüzde 1,74, yıllık ise yüzde 55,27 geldiğini belirterek, “Sürpriz bir durum yok. Cuma açıklanacak TÜFE aylık beklentisine yakın bir oran aylıkta” dedi. Analist Atilla Uçan ise sosyal medya hesabı üzerinden “İTO verisi güzel geldi. Normal şartlarda beklenti enflasyonun belirli seviyede üstünde İTO verisi gelirdi ancak bu sefer beklenti olan yüzde 1,6’ya benzer bir rakam geldi. Cuma günü beklenti altında bir enflasyon datası için ilk ışık yandı” yorumunu yaptı.