Yatırım ve hammadde ithalatında 2018'in 1. ve 2. yarısı, siyah ve beyaz gibi!
2018'in ilk yarısında yatırım malları ithalatı yüzde 26.3 hammadde ithalatı yüzde 13,6 artarken, yılın ikinci yarısında hammadde ithalatı bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 17.48 düştü. (Mehmet Kaya)
MEHMET KAYA
Türkiye'nin ithalatının yüzde 80'inden fazlası yatırım malları ve hammadde ithalatından oluşuyor. Hem ihracatın, hem de yurt içinde tüketilen çoğu ürünün hammaddesi yurt dışından ithal ediliyor. Bu iki kalemdeki ithalat hareketleri de ekonomik aktivitenin hızına dair öncü göstergelerden biri olarak kabul ediliyor. Temmuz ve ağustos aylarında Türkiye'nin yaşadığı kur şoku nedeniyle ithalatta yaşanmaya başlayan gerileme, yılın kalanında dengelenme sağlansa da devam etti. Yılın tamamında ithalat bir önceki yıla göre yüzde 4.59 oranında geriledi. Ekonomik aktivitenin öncü işaretleri olarak görülen hammadde ithalatı ise yılın tamamında 0,81 oranında geriledi ancak bu düşük seviyedeki gerilemeyi ilk yarıdaki artış sağladı. Yılın ikinci yarısında hammadde ithalatı bir önceki yıl aynı döneme göre yüzde 17.48 düştü.
Türkiye ekonomisi 2018'in birinci çeyreğinde yüzde 7.2, ikinci çeyrekte yüzde 5.3 ve üçüncü çeyrekte yüzde 1.6 oranında büyüdü. Dönemler itibariyle bakıldığında, güçlü büyüme gözlenen yılın ilk yarısında, yatırım malları ve hammadde ithalatının da güçlü şekilde arttığı gözleniyor. 2018'in ilk yarısında yatırım malları ithalatı yüzde 26.3 hammadde ithalatı yüzde 13.6 oranında arttı.
Kur şoku düşüş başlattı
2018'in üçüncü çeyreğinden itibaren ise görünün terse dönüyor. Seçim ayı olan haziran ayında ve takip eden temmuz-ağustos aylarındaki kur şokunun da etkisiyle net bir düşüş trendi başlıyor. Bu dönüş aylar itibariyle yılsonuna kadar devam etti. Türkiye ekonomisinin büyüme hızının 1,6'ya düştüğü 2018 üçüncü çeyrekte, yatırım malları ithalatı bir önceki yılın aynı çeyreğinde yüzde 23.5; hammadde ithalatı yüzde 11.21 geriledi.
Haziran ayı sonuna kadar aylık bazda da hem yatırım, hem de hammadde ithalatı bir önceki yılın aynı ayına göre artış gösterirken, Haziran ayı itibariyle aylık bazda düşüş başlıyor. Yılın geri kalan aylarında da eksi seyrediyor. Ağustos ayında yatırım malları yüzde 36,2, hammadde ise Aralık ayında yüzde 24,6 ile en yüksek oranlı düşüşlerini gösterdi.
4. çeyrekte eksi olması bekleniyor
2018, ekonomik aktivitenin öncü işaretleri olarak alınabilecek hammadde ve yatırım malları ithalatında birinci ve ikinci yarı olarak ayrılmış durumda. Mart 2019'da açıklanacak 2018 dördüncü çeyrek GSYH'de ekonomistler eksi bir seyir bekliyor. Hammadde ithalatının 2019'un ilk aylarında da benzer şekilde eksi seyretmesi bekleniyor.
