Yapılandırması bozulanlar da affa uğrayacak

CANAN SAKARYA/HÜSEYİN GÖKÇE

Başbakan Binali Yıldırım’ın önceki akşam açıkladığı geniş kapsamlı yapılandırma ve emeklilere iki ikramiyeyi içeren, maliyetini de 24 milyar lira olarak duyurduğu paket, 25 maddelik tasarı halinde TBMM’ye sunuldu.

Tasarının genel gerekçe bölümünde düzenlemenin, ekonominin büyüme hızını desteklemek, kalkınmanın devam etmesini sağlamak amacıyla dünyadaki ekonomik ve politik riskler ile yakın coğrafyada yaşanan bölgesel olayların vatandaşlar üzerinde oluşturması muhtemel etkisini bertaraf etmek, müteşebbislerin iş ve yatırım kararlarına daha sağlıklı şekilde odaklanmalarını sağlamak amacıyla yapıldığı bildirildi. Tasarıya, TBMM’deki görüşmeler sırasında bozulan yapılandırmaların da dahil edileceği öğrenildi.

Yapılandırmaya konu alacakların ait olduğu idareler; Maliye Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Sosyal Güvenlik Kurumu, il özel idareleri, belediyeler, Yatırım İzleme ve Koordinasyon Başkanlığı.

Yapılandırma kapsamına konu alacaklar ise şöyle:

 -Beyana dayalı vergiler ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları (31 Mart 2018’den sonra ödenmesi gerekenler hariç),

 -31 Mart 2018’den önce tahakkuk eden vergi ve bunlara bağlı vergi cezaları, gecikme faizleri, gecikme zamları (MTV’nin ikinci taksiti hariç), 

 -Vergi aslına bağlı olmayan vergi cezaları, trafik cezaları, seçimde oy kullanmama cezaları, Nüfus Kanunu’na ilişkin cezalar, RTÜK tarafından verilen cezalar, 

 -Bunların dışında kalan Amme Alacakları kapsamında takip edilen alacaklar dahil olmak üzere asli ve fer’i amme alacakları,

 -İşletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat, demirbaşlar ile kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan emtia, kasa mevcudu ve ortaklardan alacakların beyanı,

- Gümrük vergileri, idari para cezaları, faizler, gecikme faizleri, gecikme zammı alacakları,

- SGK’nın her türlü prim ve ceza alacakları,

- Belediyelerin emlak vergisi ve su ile ilgili alacakları,

- Yatırım İzleme ve Koordinasyon Kurulu Başkanlıklarının, kültür varlıklarının korunmasına katkı payı ile buna bağlı fer’i alacakları, 

- İnceleme ve tarhiyat safhasında bulunan işlemler, kesinleşmemiş veya dava aşamasında bulunan alacaklar ile kesinleşmiş alacaklar yapılandırma kapsamında yer alacak.

Matrah artırımına inceleme yapılmayacak

Matrah affından yararlanmak isteyen Gelir ve Kurumlar vergisi mükellefleri, matrahlarını 2013 yılı için yüzde 35, 2014 için yüzde 30, 2015 için yüzde 25 ve 2016 için yüzde 20 artıracaklar. Matrah artışı yapan mükellefler için bu yıllara yönelik vergi incelemesi yapılmayacak. Tasarının görüşmeleri sırasında verilecek önerge ile 2017 yılı da kapsama dahil edilecek.

İşletme kayıtlarının düzeltilmesi

Tasarının 6’ncı maddesi ile işletmede mevcut olduğu halde kayıtlarda yer almayan emtia, makine, teçhizat ve demirbaşlar için de kayıt altına alınma imkanı getiriliyor. Madde ile bunların indirimli oran üzerinden KDV’ye tabi olacağı düzenleniyor.

Aynı şekilde, kayıtlarda yer aldığı halde işletmede bulunmayan mallar, kanunun yayımından itibaren üçüncü ayın sonuna kadar fatura düzenlenerek vergisel yükümlülükler yerine getirilmesi şartıyla kayıt altına alınabilecek.

Başvuru ikinci ayın sonuna kadar yapılacak

Düzenleme kapsamında getirilen ödeme kolaylıkları ve yapılandırmadan yararlanmak isteyenler, kanunun yayım tarihinden itibaren ikinci ayın sonuna kadar ilgili idarelere başvuracaklar.

Taksitle ödeme halinde belirlenen matrah; 6 taksit için 1.045, 9 taksit için 1.083, 12 taksit için 1.105 ve 18 taksit için 1.15 ile çarpılacak.

SGK borçlarının ilk taksiti yayın tarihinden itibaren üçüncü aydan, diğer kurumlara olan borçların ilk taksiti ise yayın tarihinden itibaren dördüncü aydan başlayacak. Ödemenin peşin yapılması halinde faiz alınmayacak ve gecikme faiz ve cezalarının da yüzde 90’ı silinecek.

Eski yapılandırmayı peşin ödeyene indirim

Daha önce çıkarılan yapılandırma kanunlarından yararlanmış olup, ödemeleri devam edenler, kalan taksitlerin tamamını bu kanunda öngörülen süre ve şekilde ödemeleri halinde, önceden hesaplanmış Yİ-ÜFE tutarının yüzde 90’ı alınmayacak. Tasarının komisyon ve genel kurul görüşmeleri sırasında, bu maddenin de kapsamı genişletilerek bozulan yapılandırmalar da dahil edilecek. İlk iki taksitin süresinde ödenmemesi veya eksik ödenmesi halinde veya bir takvim yılı içinde ikiden fazla taksitin süresinde ödenmemesi halinde, yapılandırma bozulacak.

Emekliye bayram ikramiyesi

Tasarının gider kısmını oluşturan kısmı emeklilere bayram ikramiyesi ödenmesini öngören 23’üncü maddesi ile 12 milyonun üzerindeki emekliye Ramazan ve Kurban Bayramlarında 1000’er TL ikramiye ödenecek. 14’üncü madde ile de 65 yaş aylığı 266 liradan 500 liraya çıkarılıyor. Tasarıyla terör suçu dışında her ne sebepten olursa olsun üniversiteden kaydı silinenler ile kayıt yaptırmayan öğrencilerin eğitimlerine devam etmesine yönelik af getirilmekte.

Yapı-denetim kanunu değişti

Yapı denetim kanununda yapılan değişiklikle yapı denetim sisteminde teknik öğretmen, tekniker ve teknisyenlerin belirli sınırlar içerisinde denetim görevi almasına imkan sağlanarak yardımcı kontrol elemanı tanımı içine alınıyor. Yapı denetimi hizmet bedeli oranı sabitlenerek farklı fiyat uygulamalarının önüne geçilmekte. Hizmet bedeli, binalarda yapı inşaat alanının Bakanlıkça Yönetmelikle belirlenen birim maliyeti veya birim maliyeti ile çarpımından ede edilen bedeli oluşturacak. Bir ilde faaliyet gösterebilecek yapı denetim kuruluşlarının sayısının belirlenmesinde ve iş dağılımında adaleti sağlayacak şekilde Bakanlık tarafından çıkarılacak yönetmelikle düzenleme yapılacak. Yapı denetim kuruluşlarının yapı denetim hizmetlerinde görevlendirilmesine Çevre Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanacak yönetmelik öncesinde imzalanan yapı denetim hizmetleri sözleşmeleri geçerli olacak bu işlerde sözleşme hükümlerine göre işlemlere devam edilecek.

Genç girişimcilere prim istisnası

Tasarıyla genç girişimcilere prim istisnası getiriliyor. Vergi teşviğinden faydalanan 18 yaşından büyük 29 yaşından küçük olanların bir yıl süreyle aylık prime esas kazançları günlük prime esas kazanç alt sınırının 30 katını geçmemek üzere Hazine tarafından ödenecek. Adi ortaklıklar ve şahıs şirket ortaklıklarında sadece bir ortak bu düzenlemeden yararlanabilecek. Tasarıya göre, köy ve mahalle muhtarları, kendine adına bağımsız çalışanlarla, tarımda çalışanlardan, SGK’ya kayıt ve tescil yaptırdığı halde 31 Mayıs 2018 tarihi itibariyle prim borcu olan ve ödeme yapmayan sigortalıların, sigortalılık süreleri durdurularak, prim borçları silinecek.

Sultanbeyli'ye tapu

İstanbul Sultanbeyli’de meskun alanın yaklaşık yüzde 50’sini oluşturan, ilçe merkezinin de aralarında bulunduğu ve üzerinde yaklaşık 200 bin kişinin yaşadığı, büyük kısmının tapu malikleriyle üzerindeki fiili kullanıcıların farklı kişiler olması nedeniyle ortaya çıkan mülkiyet sorunun iyileştirme, yenileme ve dönüşüm uygulamaları ve yapılacak imar uygulamalarıyla çözümlenmesi, yürütülen trampa işlemleri sonucunda fiili kullanıcıların kullandıkları alanların satın almalarına dönük yasal zemin oluşturuluyor.

Hazine arazisini kullanan çiftçiye kolaylık

İmar planı bulunmayan veya imar planında tarımsal amaca ayrılan Hazineye ait tarım arazilerini en az üç yıldan beri tarımsal amaçla kullandığı 31 Aralık 2017 tarihinden önce bakanlık tarafından tespit edilen ve başvuru tarihi itibariyle kullanımlarının devam ettiği tespit edilenler düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde başvurmaları ve ecrimisil borçları olmaması halinde cari yıl ecremisil bedelinin yarısı üzerinden 10 yıla kadar kiralayabilecekler.

Harçlar Kanunun ‘Tapu İşlemleri’ başlıklı başlıklı bölümünde yer alan ‘gayrimenkullerin türleri’ ibaresinden sonra gelmek üzere ‘yeni inşa edilen konut veya iş yerlerinin ilk satışı’ ibaresi eklenerek yeni inşa edilen konut ve iş yerlerinin ilk satışlarında farklı tapu harcı uygulanmasına yönelik yetki alınıyor.

İmar barışı

Başbakan tarafından ‘imar affı’ değil ‘imar barışı’ olarak açıklanan düzenlemeye göre, afet risklerine hazırlık kapsamında ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılan kayıt altına alınması imar barışının sağlanması amacıyla, 31 Aralık 2017 tarihinden önce yapılmış yapılar için Çevre ve Şehircilik bakanlığının yetkilendireceği kuruluşlara 31 Aralık 2018 tarihine kadar başvurulması ve belirtilen şartların yerine getirilmesi halinde Yapı Kayıt Belgesi verilebilecek. Yapılan tespit sonucunda arsa emlak değeri ile yapı yaklaşık maliyeti toplamı üzerinden yüzde 3 oranında alınacak kayıt bedeli başvuru sahibi tarafından bütçeye gelir olarak kaydedilmek üzere merkez muhasebe birimi hesabına yatırılacak. Bu ödenek dönüşüm projeleri özel hesabına aktarılacak. Kayıt bedeline ilişkin oranı iki katına kadar artırmaya , yarısına kadar azaltmaya, ayrıca bölgelere göre kademelendirmeye ve başvuru süresini bir yıla kadar uzatmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak. Yapı Kayıt belgesi alan yapılara talep halinde ilgili mevzuatta tanımlanan ait olduğu abone grubu dikkate alınarak geçici olarak su, elektrik ve doğalgaz bağlanabilir. Yapı kayıt belgesi verilen yapılarla ilgili alınmış yıkım kararları ile tahsil edilmeyen idari para cezaları iptal edilecek. Yapı ruhsatı ı alıp da yapı kullanma izin belgesi almamış veya yapı ruhsatı bulunmayan yapılarda , yapı kayıt belgesinin ve maliklerin yarısının muvafakatinin bulunması halinde yapı kullanma izin belgesi aranmaksızın cins değişikliği ve kat mülkiyeti tesis edilebilecek. Yapı kayıt belgesi düzenlenen yapıların yenilenmesi durumunda yürürlükte olan imar mevzuatı hükümleri uygulanacak. Yapının depreme dayanıklılığı konusundaki sorumluluk malikte olacak.

Tarih 30 Nisan'a çekilecek

Uzun süredir üzerinde çalışılan tasarının yapılandırmayla ilgili kısımlarına komisyon ve genel kurul aşamalarında ekleme yapılacağı öğrenildi. Tasarının TBMM’ye gönderildiği 30 Nisan tarihi aynı zamanda, 2017 yılında elde edilen Gelir ve Kurumlar Vergisi beyannamelerinin verilmesinin de son günüydü. Bu yüzden, tasarı metninde matrah affı ile ilgili kısımda en son 2016 yılı gelirleri yer aldı. Tasarının komisyon görüşmeleri sırasında, matrah affına 2017 yılının da dahil edileceği belirtiliyor. Açıklaması Başbakan Binali Yıldırım tarafından yapılan düzenlemenin aslında temel unsurlarından birisini oluşturması beklenen, geçmiş yıllara ait bozulan yapılandırmaların yer almaması da şaşkınlık yaratmıştı. DÜNYA’nın edindiği bilgilere göre tasarı görüşmelerinde verilecek önergelerde, geçmiş yıllarda çıkarılan yapılandırmalara başvurmuş ancak iki taksit ödeyemediği için yapılandırması bozulmuş olanlar için de yeni bir hak getirilecek. Ayrıca tasarıda 31 Mart 2018 tarihine kadar olan borçların yapılandırılması öngörülürken, verilecek önergelerle bu tarihin de 30 Nisan 2018’e çekileceği öğrenildi.

Öğrenci affından 500 binden fazla kişi yararlanabilecek

Yükseköğretim Kurulu’ndan alınan bilgiye göre, TBMM’ye sunulan, Vergi ve Diğer Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun Tasarısında yer alan öğrenci affının detayları belli oldu. Buna göre üniversitelerden hazırlık ve lisansüstü dahil kendi isteğiyle ilişikleri kesilenler, her ne sebeple olursa olsun ilişiği kesilenler ile kazandıkları halde kayıt yaptırmayanlar, düzenlemenin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 4 ay içinde ilişiklerinin kesildiği üniversiteye başvurmaları halinde 2018-2019 eğitim-öğretim yılında öğrenimlerine başlayabilecek. Terör suçları ve örgütlerle ilişkileri olanlar kapsam dışında kalacak. Düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle öğrencilikle ilişiği kesilen 500 bini aşkın kişi, üniversite eğitimine devam edebilecek.