Veriler küçülme gösteriyor, piyasa büyüme bekliyor

Yılın üçüncü çeyreğine iliş­kin gayri safi yurt içi hâsı­la (GSYH) istatistikleri 29 Ka­sım’da TÜİK tarafından açıkla­nacak. Veri öncesi kurumların büyüme beklentilerine fark­lılaşıyor.

Bahçeşehir Üniver­sitesi Ekonomik ve Toplum­sal Araştırmalar Merkezi (BETAM) uzmanlarının yayın­ladığı Ekim 2024 tarihli ana­lize göre; kesinleşen temmuz, ağustos ve kısmen açıklanan eylül ayı GSYH öncü gösterge­leri ile yapılan hesaplamalar Türkiye ekonomisinin 2024 yı­lının üçüncü çeyreğinde bir ön­ceki yılın aynı çeyreğine kıyasla yüzde 1,3 oranında küçüldüğü­nü gösteriyor. Mevsim ve tak­vim etkilerinden arındırılmış verilerle yapılan hesaplamalar­la da 2024 yılının ikinci çeyre­ğinde bir önceki çeyreğe kıyasla GSYH’nin yüzde 0,6 azalacağını öngörüldü.

Kamunun yatırım harcamalarında artış

BETAM uzmanlarının anali­zinde şu öngörüler yer aldı: “GS­YH tahmininde kullandığımız diğer mevsim ve takvim etkile­rinden arındırılmış değişkenle­re baktığımızda hizmet sektörü talebinde yüzde 3,2’lik, 12 aylık yatırım beklentilerinde ise yüz­de 4,2’lik düşüş gözlemlemek­teyiz (Tablo 8). Geçen yılın ay­nı dönemi ile kıyaslandığında elektrik tüketiminin yüzde 6,5 artacağını, perakende sektörü fiyat beklentisinin yüzde ise 8.8 azalacağını öngörüyoruz.

Mev­sim ve takvim etkilerinden arın­dırılmış veriye göre, 2024 yılı­nın üçüncü çeyreğinde yatırım malı ithalatında yüzde 4,3’lük bir düşüş, kamu yatırım harca­malarında ise yüzde 6,6’lık bir artış öngörüyoruz. Diğer yatı­rım öncü göstergelerinde bek­lenen değişimler ise yüzde 2,1 düşüş ile yüzde 1 artış arasın­dadır (Tablo 4). Yıllık bazda ise kamu yatırım harcamalarında yüksek bir artış (yüzde 55,4), ticari kredilerde ise yüzde 2,6’lık bir düşüş öngörüyoruz. Perakende stoklarında yüzde 5,5’lik, üretim beklentilerinde ise yüzde 12,9’luk ciddi bir dü­şüş hesaplıyoruz.”

TCMB anketinde yılsonu beklentisi yüzde 3,1

Foreks Haber’in 13 ekono­mist ile düzenlediği anket so­nucunda ise, 2024 yılı 3. çey­reği için en yüksek ve en dü­şük tahminler yüzde 3,1 ve yüzde 2 olarak belirlendi. Eko­nomistlerin 2024 yılı üçüncü çeyrek dönemi için GSYH’ye ilişkin yıllık medyan ve ortalama tahmini yüzde 2,4 büyüme yönünde oluştu. Diğer yandan Merkez Bankası’nın dü­zenlediği piyasa katılımcıları beklenti anketinin kasım ayı sonuçlarına göre; katılımcı­ların GSYH 2024 yılı büyüme beklentisi bir önceki anket dö­neminde olduğu gibi bu anket döneminde de yüzde 3,1’de kal­dı. GSYH için 2025 yılı bü­yüme beklentisi ise bir önceki anket döne­minde yüzde 3,3 iken, bu anket döneminde yüzde 3,2 olarak gerçekleşti.