ULUSAL DÖNGÜSEL EKONOMİ EYLEM PLANI AYRINTILARI: Geri dönüşüm ve atık dönüşümü teşviği...
Çeşitli Bakanlıkların katkıları ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı öncülüğünde Ulusal Döngüsel Ekonomi Eylem Planı hazırlandı. Bu eylem planıyla atık getirme merkezlerine ikinci el satış mağazası, takas merkezi, onarım atölyesi gibi birimlerin dahil edilmesi, atık dönüşümün hızlanması, teknolojik ürünlerin hızlı çöp olmasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
Ticaret Bakanlığı koordinasyonunda yürütülen Yeşil Mutabakat Eylem Planı kapsamındaki projeler hayata geçmeye başladı. Bu kapsamda çeşitli Bakanlıkların da katkılarıyla Ulusal Döngüsel Ekonomi Eylem Planı hazırlandı ve yeşil dönüşüm alanında 2028 sonuna kadar atılacak adımlar planlandı.
Bu kapsamda, özellikle atık dönüşümünün hızlanması konusuna ağırlık verilecek. Teknolojik ürünlerin hızlı çöp olmasının önüne geçilmesi, dijital ürün hazırlığı, geri dönüşüme teşvik sağlanması, tek kullanımlık ürünlerin yeniden kullanımı gibi çeşitli konularda hedefler belirlendi.
Öncelik verilecek sektörler
Yeşil Mutabakat Eylem Planı'yla, özellikle çevresel etkileri fazla olan elektronik ve bilgi ve iletişim teknolojileri, batarya ve araçlar, ambalaj, plastik, tekstil, inşaat ve bina, gıda ve biyokütle gibi sektörlere öncelik verilecek.
Ürün tasarımı ve üretim süreçleri, ürünlerin tüketimi, atık yönetimi ve ikincil ham maddelerin kullanımı gibi ürünlerin tüm yaşam döngüsünü kapsayacak 6 stratejik hedef, 23 amaç ve 55 eylem belirlendi.
Yeni döngüsel girişimler
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı koordinatörlüğünde daha "döngüsel ürünler"in üretiminin teşvik edilmesi planlanıyor.
Avrupa Birliği'nin (AB) eko-tasarım ile ilgili tüzüğü kapsamında oluşturulacak yeni yasal çerçeveyle çeşitli yönetmelik revizyonları yapılacak.
Ticaret Bakanlığı da yeni döngüsel girişimleri için gerekli altyapıları hazırlayacak. Yeşil dönüşümün etkilerinin kamu alımlarında da öne çıkması bekleniyor. Bu kapsamda Hazine ve Maliye Bakanlığı "yeşil kamu satın alım strateji ve kriterleri"ni belirleyecek.
Dijital ürün pasaportu hazırlığı yapılıyor
Ürünlerin yaşam döngülerini, geri dönüştürülmüş malzeme içeriği ve diğer verileri içerecek dijital ürün pasaportu uygulamasına yönelik yasal çerçeve ve altyapı oluşturulacak.
Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı öncelikli sektörlerin üretim, tüketim ve atık yönetimini kapsayan "döngüselliği" artırma amacıyla teşvik mekanizmaları geliştirecek.
Ulusal ve uluslararası AR-GE, teknoloji, inovasyon destek program projelerinin geliştirilmesi amacıyla öncelikli sektörler özelinde KOBİ'ler ve teknoloji geliştiren yeni girişimlere yönelik döngüsel ekonomiye geçiş destek programlarının hazırlanması planlanıyor.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumunun (BDDK) da döngüsel ekonomi modellerinin yaygınlaşmasına yönelik teşvik modellerini kurgulayarak, faiz oranı düzenlemeleri yapması bekleniyor.
Tek kullanımlık ürünler için çeşitli tedbirler uygulanacak
Atık getirme merkezlerinin işlevselliğinin ve erişilebilirliğinin artırılması da hedefleniyor.
Bu kapsamda ilgili bakanlıklar ve belediyeler işbirliği yapacak. İl düzeyinde dijital atık getirme merkezi harita altyapısı oluşturulması, atık getirme merkezi sayısının artırılması, yeniden kullanım işlevi entegre edilmiş atık getirme merkezlerinin oluşturulması hedefler arasında bulunuyor.
Bazı tek kullanımlık ürünler özelinde çeşitli tedbirlerin uygulanması planlanıyor. Yeniden kullanım işleviyle atık getirme merkezlerine ikinci el satış mağazası, takas merkezi, onarım atölyesi gibi birimlerin entegrasyonu yapılacak. Böylece, telefondan bilgisayara kadar teknolojik ürünlerin hızlı "çöp" olmasının önüne geçilecek.
Son dönemde yoğun olarak gündeme gelen atık bataryaların yönetimine ilişkin de AB tüzüğüne uygun çerçeve belirlenmesi planlanıyor.
Ömrünü tamamlamış araçlardan ambalaj atıklarının kontrolüne, tekstilde üretimden tüketime döngüselliğin sağlanmasından gıda bankacılığına yönelik altyapının oluşturulmasına kadar adımlarda da çalışmalar yapılacak.