Türkler ‘fon’ yatırımını keşfetti büyüklük 5 trilyon TL’ye yaklaştı

Birol BOZKURT

Son dönemde Borsa İs­tanbul’da yatırımcı sa­yısında gerileme yaşa­nırken fon yatırımcı sayısın­da ciddi bir artış söz konusu. Yılbaşından bu yana 800 bi­ne yakın kişi fon yatırımcı­sı olurken, buradaki potansi­yeli gören portföy şirketleri de ürün çeşitliliğini artır­maya başladı. Haziran sonu itibarıyla Sermaye Piyasası Kurulu’ndan (SPK) kuruluş izni almış lisanslı 68 Portföy yönetim firması bulunuyor.

Bu firmaların toplam yönet­tikleri büyüklük 2023 yılın­da yaklaşık 4,9 trilyon TL ya­ni yaklaşık 150 milyar dolar seviyesine yükseldi. 2022 yı­lında bu rakam TL bazında 3,2 trilyon TL’yken dolar ba­zında da 107 milyar dolar se­viyesinde yer alıyordu. Do­lar bazında artış oranı yüzde 40’ı geçer­ken TL bazlı artış oranı yüzde 53’ü geçti.

Türkiye’deki fon yatırımına artan ilgiyi ser­maye piyasa­larının de­rinleşmesine verdiği katkıyı Neo Portföy Yönetim Kuru­lu Üyesi Emre Göltepe ile ko­nuştuk. Göltepe, fonlara ar­tan ilgiyi şu sözlerle özetliyor; “TEFAS’ın etkinliğinin art­ması ve yatırımcının fon per­formanslarını şeffaf bir şe­kilde takip eder olması, alım satımdaki kolaylık altyapısı, alternatif yatırım fonlarının etkinliğinin artması, tasarruf sahibi ailelerinin artık para­larını profesyonellere ema­net ettiğini gözlemliyoruz.

Bu kuşkusuz Türkiye’de portföy yönetimi sektörün büyüdü­ğünü, derinleştiğini gösteri­yor.” Neo Portföy’ü 4 Kurucu ortak ile 2018 yılında kurduk­larını söyleyen Göltepe, ge­çen 6 yıllık sürede yönettik­leri toplam fon büyüklüğünü 40 milyar liraya yükselttikle­rini söyledi. Kurucusu ve yö­neticisi oldukları 65 yatırım fon bulunduğunu söyleyen Emre Göltepe, “Bunların 23 tanesi menkul kıymet yatı­rım fonu, 23 tanesi gayrimen­kul yatırım fonu ve 19 tanesi girişim sermayesi yatırım fo­nu” dedi.

“Yüksek faiz ve stabil kur fonlara ilgiyi artırdı”

Yüksek faiz ve doların yu­karı yönlü yavaş hareketi­nin etkisiyle fonlara ilginin arttığını söyleyen Neo Port­föy Yönetim Kurulu Üye­si Emre Göltepe, “2024 yı­lının ilk çeyreğin itibarıyla 4.2 trilyon TL‘lik bir portföy büyüklüğü söz konusu. Ya­ni 129 milyar dolar. Yılbaşın­dan beri dolar bazında yüzde 20’lik bir büyüme söz konu­su. Özellikle yatırım fonla­rında ciddi bir büyüme var. 2023’te yüzde 140 artışla 1,8 trilyon TL’lik büyüklüğe ula­şan yatırım fonlarının büyük­lüğü 2024’ün ilk çeyreğinde 2,5 trilyon TL’ye ulaştı.

Avru­pa’da yatırım fonlarının bü­yüme oranı yüzde 4,5 olurken Türkiye’de ciddi bir büyüme yaşanıyor. Ancak, takip etme­miz gereken önemli metrik aslında yönetilen büyüklüğün gayrisafi milli hasılaya ora­nı. Bu gideceğimiz yeri gös­teriyor diye düşünüyorum. Burada biz henüz yüzde 10- 11’lar seviyesindeyiz. Avru­pa’da ise bu oran yüzde 135’e ulaşmış durumda. Kuşkusuz bu oranlara hemen ulaşmayı beklemiyoruz ancak ben ar­tış hızının, yani sektörün bü­yümesinin hızlanarak devam edeceğini düşünüyorum” ifa­delerini kullandı.

“GSYF fon sayısı 350’yi geçecek”

Girişim Sermayesi Yatı­rım Fonları’nın (GSYF) ge­rek start-up gerekse daha sonraki aşamalardaki giri­şim şirketlerine yatırım için en aktif enstrümanlar hali­ne geldiğini söyleyen Emre Göltepe, “Son 3 yıllık GSYF büyüklük rakamlarına bak­tığımızda 2021’de 45 milyar liralık 93 adet fon varken bu rakam 2022’de 46,7 milyar liralık 174 adet fona, 2023’te ise 126 milyar liralık 256 adet fona ulaştı. 2024 1. çeyrek itibarıyla da büyüme devam ediyor. 271 adet ihraç edilmiş fon var, ancak kurulu fon sa­yısının 350’nin üzerinde ol­duğunu tahmin ediyoruz, yakın zamanda buradaki ra­kamlar da yansıyacaktır” di­ye konuştu.

 “Yılı 80 milyon $ yatırımla kapatırız”

GSYF tarafındaki büyüklüğümüz yaklaşık 350 milyon dolar seviyesinde olduğunu belirten Emre Göltepe, “2024 yılında bugün itibariyle 14 girişim şirketine yatırımcı olduk. Yatırıma yönlendirdiğimiz tutar 60 milyon dolar seviyesinde. Teknoloji tarafındaki farklı ölçeklerdeki start-up yatırımlarımız sayı olarak ağırlıkta 10 adet. 2024 yılı içinde teknoloji start-up’larına yönlendirdiğimiz toplam yatırım tutarı yaklaşık 6 milyon dolar. Diğer yatırımlarımız ise ağırlıklı olarak Gıda ve tarım alanlarında yer alıyor. Bu yılı 20 işlemle kaparız diye tahmin ediyoruz.

Tüm fonlarımız içerisinde yatırıma yönlendirilebilir toplam tutar bugün itibariyle yaklaşık 15 milyon dolar seviyesinde. Ancak; Yatırımcı görüşmelerinin devam ettiği 4 yeni teknoloji fonumuzun yıl sonundan önce ilk kapanışlarını yapmayı planlıyoruz. Bunlar temiz enerji, sağlık teknolojileri fonu, genel karma teknoloji fonu ve B2B SAAS yatırımlarına odaklanacak olan teknoloji fonlarımız. Yılsonuna kadar bu yeni fonların toplam büyüklüğünün en az 20 milyon dolar olmasını bekliyoruz” dedi.

“Fonlar için 2027-2030 yılları zor geçecek”

Fonların yaptıkları yatırımlarda ortalama çıkış süresinin 7 yıl olduğuna dikkat çeken Neo Portföy Yöneticisi Emre Göltepe, “2027-2030 yılları arasında bu zamana kadar kurulan fonların portföylerinin çıkış işlemlerini takip ediyor olacağız. Benim düşüncem çok da kolay yıllar olmayacak zira bu fonlar genel olarak faizlerin düşük ve paranın daha bol olduğu pandemi sonrası kurulan fonlar oldu. Bu dönemlerde şirket değerlemeleri yüksekti ve girişimlerin iş planı para harcayarak büyümeye odaklanan kârlılığının arka plana itildiği modellerdi. Bugün bu tarz şirketlerin çok zorlandığına şahit oluyoruz” diye konuştu.

"Türk aile şirketleri Aile Ofisi sistemine geçmeye başladı"

 Dünyada son günlerde popüler hale gelen Aile Ofisi yapısına Türkiye’de de ilginin arttığına dikkat çeken Neo Portföy Yöneticisi Göltepe, “Türkiye’deki aile şirketleri arasında Aile Ofisi yapısına geçmeyi planlayan ve varlık yönetimini daha profesyonel bir şekilde yapmak isteyen yatırımcılar için de GSYF yapısı birçok anlamda çok mantıklı. Gerek aile anayasasının fon dokümanlarına entegrasyonundaki esneklik, gerekse fonun yatırımcılarına sağladığı vergisel avantajlar yatırımcılar tarafından dikkatle incelenmeli ve araştırılmalı. Bu yatırımcılarla yakın temasta olacağız” dedi.