Türkiye'de "butik elektronik" fırsatı

Kalkınma Bakanlığı koordinasyonunda 10. Kalkınma Planı hazırlanması sürecinde oluşturulan Elektronik Çalışma Grubu, yaptığı çalışmayla sektörün diğer sektörlerle ilişkisini, yeni iş alanlarını değerlendirdi. Çalışma grubu, sektörler arasındaki yaygın etkileşimden yola çıkarak Türkiye'nin rekabet gücünün artırılması için alınması gereken önlemleri ortaya koydu. 

Elektronik Çalışma Grubu raporuna göre, havacılık ve uzay elektroniği alanında yurt dışından temin edilen bileşenlerin devamlılığı ve sürekliliğinde ciddi sorunlar yaşanabiliyor. Buna bağlı olarak da sürdürülebilirlik ve demode olma sıkıntıları bulunuyor.  

Türkiye'de elektronik sanayisinde ürün ömrü kısa olmakla beraber, havacılık elektroniğinde örneğin F16 ve F35 uçaklarında ürün ömrü 30-40 yıla ulaşıyor. Bu alt sektörde üretilen ürün sayısı azken, üretim de butik olarak yapılıyor. Türk elektronik sanayisinin önemli özelliklerinden biri olan butik üretime yatkınlık bu alanda Türkiye'yi avantajlı duruma getiriyor. Türk elektronik sanayisi, sahip olduğu özelliklerle uluslararası pazarlarda askeri ve sivil havacılık alanındaki elektronik ürünlerle yer alabilecek konumda bulunuyor. 

Söz konusu teçhizatların değeri, yer aldığı uçan sistemler üzerindeki sayısı ve kazandığı sertifikalarla katlanarak artıyor. Ancak bir sertifika almak uzun süren zahmetli ve yüksek maliyetli bir süreci beraberinde getiriyor. 

Sektörü sürükleyen daha çok savunma uygulamaları olarak dikkati çekiyor. Sivil ürünler ise henüz geriden geliyor. ürünlerdeki yetenek, yazılımla kazandırılıyor. Sektörün diğer alt dallarında olduğu gibi ara malı konusunda da dışa bağımlılık yüksek seviyede bulunuyor. 

Öneriler 

Raporda, askeri ve sivil havacılık elektroniği alt sektörünün gelişmesine yönelik şu önerilere yer verildi: 

- Mevcut ve bu konuya eğilecek yeni özel sektör firmaları arasında görev paylaştırılması bu alana yapılacak yatırımın daha etkin kullanılmasına olanak sağlayacaktır. Bu görevlendirmenin yıllık stratejik planlamalarla güncellenmesi yararlı olacaktır. 

- Sektöre girmek isteyecek özel sektör firmalarına, Ar-Ge çalışanı sayısına bakılmaksızın Ar-Ge merkezi olanakları sağlanması, yapılacak yatırımın geri dönüşünün çok uzun olmasını telafi edecektir. 

- Özellikle off-set anlaşmaları kullanılarak, yerli tasarım ve üretim havacılık elektroniği ürünlerinin birden fazla uçakta/platformda kullanılması yoluyla kabul görme derinliği artırılabilecektir. 

- Konuyla ilgili uluslararası standartların yazıldığı/oluşturulduğu grupların içine girilmesi, bu gruplarda aktif görev üstlenilmesi ve buralardaki varlığın sürekli ve kalıcı olmasının sağlanması, çıkacak standartlar konusunda hem etkin, hem de vakitlice bilgi sahibi olunup geliştirme sürecine standart daha çıkmadan başlama olanağı verecektir. Bunu destekleyecek şekilde yurt içinde tüm paydaşlar ile zamanında ve yaygın biçimde eşgüdüm sağlanması ve bu konudaki bir kısım maliyetlerin karşılıksız desteklenmesi yararlı olacaktır. 

- İlgili firmaların sektöre özel donanım, yazılım sertifikalarını almalarına yönelik hibe destek sağlanması firmaların uluslararası kabul edilirliğinde bir ilk adım oluşturacaktır. 

- Sektörün geliştirilmesi için gereken yeteneklerin uluslararası ilişkileri de kullanarak, kalıcı şekilde ve akademik çevrelerde köklenerek edinilmesi için bir program oluşturulması, sertifikasyon verebilecek akredite test laboratuvarları Türkiye'de kurulmasa bile belirli merkezler ile iş birliği anlaşmaları yapılması yararlı olacaktır.