Türkiye beş yıl sonra saman ithal ediyor

Ali Ekber YILDIRIM

Türkiye 5 yıl aradan sonra saman ithal ediyor. Sığır ithalatında dünyada ikinci, Avrupa'nın ise lideri olan Türkiye, kırmızı et, damızlık, besilik ve kasaplık hayvan, küçükbaş hayvan, yem ham maddelerinden sonra 5 yıl aradan sonra tekrar saman ithal etmeye başladı. Bulgaristan'dan ilk ithal saman İzmir Limanı'na geldi. Türkiye ilk kez 2012 yılında saman ithal etmişti. İthalatın yapıldığı 2012'den bu yana tarımla ilgili konular gündeme geldiğinde "saman bile ithal ediyoruz" denilerek hayvancılık politikası eleştiriliyor. Hayvancılık sektörü temsilcileri, saman üretiminin azalması, bazı tüccarların stok yapması nedeniyle saman fiyatının sezon başında 25 kuruştan 50-60 kuruşa kadar çıktığını kış aylarında 1 liraya yaklaşacağını bu nedenle ithalatın kaçınılmaz olduğunu iddia ediyor.

Bulgaristan'dan tonu 120 dolara ithal saman

Saman ithalatı ağırlıklı olarak Bulgaristan'dan yapılıyor. Türkiye'deki saman piyasasını yakından izleyen Bulgar saman üreticileri tonu 40 dolar civarında olan samanı, Türkiye'nin yoğun talebi ile 60 doların üzerine çıkardı. Bulgaristan'da kalitesine göre 50 ile 65 dolara alınan samanın tonu Türkiye'ye maliyeti 110-120 dolara geliyor.

Saman fiyatı neden artıyor?

Bulgaristan'dan ilk saman ithalatı yapan İzmir Kırmızı Et Üreticileri Birliği Başkanı Osman Civil, Türkiye'de saman fiyatının sezonunda tonunun 300-400 liraya çıktığını belirterek DÜNYA'ya şu değerlendirmeyi yaptı:

"Daha sezondayken fiyatların yükselmesi hepimizi tedirgin etti. Özellikle sonbahar ve kış aylarında fiyatın daha çok yükseleceği endişesi var. Bu nedenle önlem olarak ithalat yapmaya karar verdik. Türkiye'de özellikle saman üretiminin yoğun olduğu Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde buğday ve arpa tohumunda değişikliğe gidildi. Yüksek dane verimi olan ama sapı kısa çeşitler ekildi. Ayrıca yine bu bölgede biçerdöverler yüksek biçim, yani daneye yönelik biçim yaptıkları için sap anız olarak tarlada kaldı ve saman verimi düştü. Samanın az olduğunu gören tüccarlar fiyatın artacağını düşünerek stok yapmaya başladı. Biz, sipariş veriyoruz, sözleşme yapıyoruz. Fakat saman göndermiyorlar. Bu nedenle ihtiyacımızı karşılamak ve fiyat artışını önlemek amacıyla ithalat yapmaya karar verdik. Çünkü önlem alınmazsa kış aylarında saman fiyatı 700 liranın üzerine çıkar."

İthal saman İzmir Limanı'nda

İzmir Kırmızı Et Üreticileri, Birliği'nin ithal ettiği ilk parti saman İzmir Limanı'na geldi. Birlik Başkanı Osman Civil, Bulgaristan'a ilk gittiklerinde samanının tonunun 40 dolar civarında olduğunu hatırlatarak: "Şu anda 2017 mahsulü samanın tonu 50 ile 60 dolar arasında. Geçen yılın ürünü ise 5-10 dolar daha düşük. Türkiye'nin yoğun talebi üzerine onlar da fiyat yükseltiyor. Çünkü, Türkiye piyasasını yakından izliyorlar. Bize, Konya'da, Polatlı'da kimde ne kadar saman var onu söylüyorlar. Orada 55-60 dolara alınan samanın Türkiye'ye maliyeti 110-120 dolar. Gümrük vergisi yok. Fakat taşıma, liman hizmetleri, karantina, boşaltma ve benzeri maliyetlerle tonu 120 dolara geliyor. Biz üreticiye bu fiyattan veriyoruz" dedi.

Ot sorunu çözülmeden et sorunu çözülemez

Aksaray'da yonca üretimi, ticareti ve ihracatı yapan Mesut Örkçü, saman ithalatının takrar gündeme gelmesinin hayvancılık politikasındaki yanlışlıklardan kaynaklandığını belirterek DÜNYA'ya şunları söyledi: "Türkiye'nin saman üretim merkezi Urfa, Mardin, Konya, Ankara Polatlı ve Trakya bölgesi. Hasat ilk başladığında tonunu 280 liraya Urfa'dan aldığımız saman şimdi 500 lira oldu. Türkiye'de et sorunu yok ot sorunu var. Meralarımız, tarım arazilerimiz boş dururken yıllık ortalama 15 milyon ton kaba yem açığımız var. Saman ithal ediyoruz. O zaman bir yerde yanlışlık var. Bunu görmek lazım. Ete tarladan değil kasaptan bakan bir politikamız var. Et sorununa kasaptan değil, tarladan topraktan bakmalıyız. En çok ihtiyacımız olan kaba yemi üretemiyoruz. Verimli arazilerin ekilmesi, meraların ıslah edilerek hayvancılığa kazandırılması gerekir. Yoksa ithalat hep gündemde olur."

İthal 500 bin hayvana ne yedirilecek?

Et ve Süt Kurumu'nun 500 bin baş besilik hayvan ithal edeceğini ancak bu hayvanlara ne yedirileceğinin düşünülmediğini belirten Örkçü: "et ve süt kurumundan hayvan alacaklar bizden yem talebinde bulunuyor. Hayvanların ne zaman geleceği, kime kaç hayvan verileceği belli değil. Et ve Süt Kurumu 500 bin baş hayvan ithal edecek ama bu hayvanların yem programı yapılmadı. Bu hayvanlar ne yedirilecek belli değil" dedi.

Bayram sonrası saman yüklü gemiler gelecek

İzmir Damızlık Sığır Yetiştiricileri Birliği, bayramdan sonra 9 bin ton saman ithalatı için Bulgaristan'da sözleşme yaptı. Birlik Başkanı Ahmet Kocaağa anlaşmaya vardıkları 9 bin ton samanın 3 parti halinde bayramdan sonra İzmir Limanı'na geleceğini belirterek DÜNYA'ya şu bilgileri verdi:" Türkiye'de büyük bir saman sıkıntısı yok. Saman var. Fakat belli tüccarların elinde. Bunlar fiyatı yükseltiyor. Saman istiyoruz göndermiyorlar. Biz de yönetim kurulu olarak ithalat yapmaya karar verdik. Bunun için sözleşme imzaladık. İlk parti bayramdan sonra gelecek. Bize ton maliyeti 120 dolar civarında olacak. Bunun üzerine azda olsa bir kâr koyup üretici ortaklarımıza vereceğiz. Biz bu ithalatla bir nevi piyasaya müdahale ederek fiyatın yükselmesini engellemeye çalışıyoruz."

Bulgaristan'da da fiyat arttı

Türkiye'nin Bulgaristan pazarına yönelmesi ile tonu 40 dolar olan saman 60 dolara kadar çıktı. Türkiye piyasasını yakından izleyen Bulgaristan'daki üreticiler, yerli saman fiyatının yükselmesi ve Türkiye'nin yoğun talebi üzerine fiyat yükseltti.