Türk tavuklarına Zaho Kapısı’nda ‘vergi’ ayarı
Kuzey Irak Bölgesel Yönetimi’nin Türk gıda ürünlerine vergi getirmesi tepkilere neden oldu. Bölgesel yönetimin fevri aldığı karar sonucu 160 civarında Türk TIR’ı bir süreliğine gümrükten geçiş yapamadı
ZEHRA ORUÇ
BURSA - Beyaz et ve yumurta ihracatının yüzde 80’ini Irak’a gönderen kanatlı grubu, geçen yıl IŞİD’in Kuzey Irak’a saldırmasıyla bölgeye olan ihracatını yüzde 50 oranında kaybederek, büyük darbe aldı. 2014’te 1.2 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren sektör, 2015’e mevcut pazarlarda potansiyeli artırmak ve yeni pazarlara açılmak hedefleriyle hızlı başlasa da, Irak ihracatında bölgeye ulaşılabilecek tek gümrük kapısı olan Zaho Sınır Kapısı’ndaki Kürdistan Bölgesel Yönetimi’ne takıldı.
Tavukçuluk sektörünün bir numaralı pazarının Irak olduğuna vurgu yapan Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu (KTG) eski Başkanı ve Hastavuk Genel Müdürü Şahin Aydemir, “Irak pazarı her ne kadar düzeliyor dense de aksine daha fazla sıkıntı yaratan sorunlar var. Irak’a tek giriş Kuzey Bölgesi’nde bulunan İbrahim Halil (Zaho) Sınır Kapısı’ndan yapılıyor. Bu gümrük kapısı bizim tek gümrük kapımız. Burası da tamamen Kürt Bölgesi’nin elinde ve Kürt Bölgesi’ndeki yöneticiler, zaman zaman fevri kararlar alabiliyor. Bundan 15 gün önce ‘Türkiye’den gelen gıda maddelerine vergi koyacağını’ açıkladı. Bu karar sonrası 160 civarında TIR bir süreliğine gümrük kapısından geçemedi. Oysaki Türkiye Cumhuriyeti, Kuzey Irak’ı şu anda besleyen tek ülke. Buna rağmen bu tür uygulamalarda, merkezi hükümetin aldığı resmi bir karar olmadığı için müdahale edemiyoruz. Kürt Bölgesi’nin gümrüklerdeki fevri kararları nedeniyle bazen ürün geçirebiliyor, bazen geçiremiyoruz” diye konuştu. Türkiye’den Irak’a Türk tavukları geçmezken, Amerika, Brezilya ve İran tavuklarına izin verildiğini ileri süren Aydemir, “Eğer bir yasak, vergilendirme var ise bu herkese olmalıdır. Geçtiğimiz yıl birkaç kez bu uygulama yapıldı, sektör ciddi zarar gördü. Hatta oradaki bağlantılarımızdan aldığım bilgilere göre; Türk TIR’larının önümüzdeki hafta vergi uygulamasına yeniden tabi tutulacağı duyumunu aldık. Bu da ihracattaki önemli engellerden bir tanesi” savunmasını yaptı.
Rusya’ya da gecikme var
Rusya pazarında ise Türkiye’ye bir kota verilmediğini ifade eden Şahin Aydemir, “Rusya pazarına tavuk satışları dolar üzerinden başladı. Fakat bu bölgede de birkaç sorun var. Tüm işletmelere izinler verilmedi. Rusya Tarım bakanlığı ve Türkiye Cumhuriyeti Tarım Bakanlığı arasındaki bürokrasi çok uzun sürüyor. Bu da birçok işletmenin ihracat için izin beklemesine sebep oluyor. Rusya heyetlerinin gelip denetlediği işletmeler dahi hala izin bekliyor” açıklamasında bulundu. Rusya pazarının istenilen potansiyeli henüz yakalayamadığın da bilgisini veren Aydemir, sektörün 2015 için umutlu olduğunu söyledi.
'Harp bitse Suriye'ye ihracat 10’a katlanır’
Kanatlı Ürünleri Tanıtım Grubu (KTG) Yönetim Kurulu Başkanı Müjdat Sezer ise, “Bu, Ortadoğu’nun hali. Devletin yapabileceği bir durum yok. Suriye’de harp bitse, bölgeye ihracatımız 10’a katlanır. İnsanlar da ucuz beslenme için mecburen yumurta, tavuk eti tercih edecek. Irak Türkiye’den hem yumurta hem de tavuk ürünlerini almak durumunda” dedi.
