Türk şirketlerin yurtdışı liman sayısı 50’ye gidiyor

İbrahim EKİNCİ

Yurtdışı liman yatırımları 2 milyar doları geçti. Türk şirketleri halen 29 limanda ortak veya işletici olarak faaliyet gösteriyor. Satın alınan veya ortak olunan liman sayısının önümüzdeki yıllarda 50’ye yaklaşması ihtimali yüksek. Yük limancılığında en önemli dış yatırımcı Yılport Holding’in işlettiği 20 limanın 14’ü yurtdışında. Yılport Holding Yönetim Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım, “Yeni yatırımlarımız olacak. ABD’nin en büyük liman operatörü Ports America’nın ihalesinde ikinci turu başarıyla tamamladık. Görüşmelerimizi sürdürüyoruz” dedi.

Hedef Latin Amerika

Kruvaziyerde Global Liman (GLİ) peşpeşe yatırımlar yapıyor. 3’ü Türkiye’de toplam 8 ülkede 14 liman işletiyor. Arkas, İtalya’nın La Spezia kentindeki Terminal Del Golfo limanı’nın; U.N. Ro-Ro, Trieste’de Samer Seaports terminalinin (payı yüzde 60); Ekol Lojistik, Trieste’de liman işletmecisi Europa Multipurpose Terminals’ın %65 hissesinin sahibi. Buna göre Türk şirketleri yurtdışında 29 liman işletiyor veya ortak. Ancak asıl önemli olan hedefl eri… Bu sayı, şirketlerin hedeflerine göre birkaç yılda 50’ye yaklaşabilecek. Büyük iki yatırımcı Yıldırım ve GLİ, halen görüşmeler yapıyorlar.

Yıldırım, “2025’e kadar dünyanın en büyük ilk 10 limancı şirketi arasında yer almak” istiyor. Latin Amerika ve Afrika başta olmak üzere yurtdışında liman yatırımları için görüşmeler yapıyor. ABD’de de büyük operatörün ihalesine girdi. GLİ de Latin Amerika’da liman bakıyor. Şirketin CEO’su Emre Sayın’ın verdiği bilgiye göre hedef 28 limana ulaşmak. Bu hedef için 500 milyon dolarlık yeni yatırım yapacak. Emre Sayın, Karayipler ve Uzakdoğu’da güçlerini artırmak istediklerini Havana’da birden fazla liman alabileceklerini belirtmişti.

Cey ve Limak da istiyor

Ekol, Trieste’deki yatırımına benzer yeni yatırımlar için araştırma yapıyor. Daha önce Yunanistan’da Lavrion Limanı ile ilgilendi. KKTC - Gazimagosa’daki Adaport’u işleten Arkas, İtalya’da Terminal del Golfo’yu 145 milyon dolara aldı. 100 milyon euro yatırım yapacak. Şirket yönetimi, “liman işletmeciliği konusundaki know-how’ını yurtdışına taşıma” isteğinde. Sadece Yıldırım ve GLİ’nin hedefleri bir ölçüde gerçekleştiğinde bile yurtdışında liman sayısı 50’ye yaklaşacak. Cey Group, Adriyatik’te liman yatırımı planlıyor. Limak Holding de limancılıkta yurtdışındaki yatırım fırsatlarını değerlendiren Türk şirketleri arasında.

En büyük yatırımcı Yıldırım Holding

Yılport Holding’in portföyü 20 liman ve 6 kara terminalinden oluşuyor. 10 milyon TEU konteyner, 22 milyon ton kuru yük ve genel kargo, 2.15 milyon metreküp sıvı yük ve 850 bin CEU araç elleçleme kapasitesine ulaştı. 2016 itibariyle portföyünün toplam tahmini değeri 3 milyar doların üzerinde. Yılport, Drewry’ın sıralamasında 15’inci büyük küresel oyuncu. Yılport Holding Yönetim Kurulu Başkanı Yüksel Yıldırım, “2016 altın yıllardan biri oldu. 10 limandan oluşan Tertir portföyü aldık. Yüzde 80’ine sahip olduğumuz İsveç’teki Gävle Konteyner Terminali’nin kalan %20’sini, aynı limanda Baltic Sea Gateway’in yüzde 100’ünü aldık. Ağustos 2016’da Ekvador’da Puerto Bolívar Limanı’nın 50 yıllık satın alma ve devir sözleşmesini imzaladık. Latin Amerika’nın en büyük konteyner limanını inşa edeceğiz. Bu yıl, ABD’nin en büyük liman operatörü Ports America’nın satış ihalesinde ikinci turu tamamladık. 2017’de bu süreci de başarıyla tamamlayıp dünyanın ilk 10 global liman işletmecisi arasına yükselme hedefimize bir adım daha yaklaşacağız” dedi.

Geçen yıl yurtdışında 42 satın alma yapıldı

Geçen yıl Türk şirketleri yurtdışında 42 adet birleşme ve satın alma işlemi gerçekleştirdi. Deloitte Türkiye’nin ‘2016 Yılı Yurtdışı Birleşme ve Satın Almalar Raporu’na göre Türk şirketlerinin yurtdışında gerçekleştirdiği birleşme ve satın almaların toplam işlem hacmi 2.3 milyar dolar oldu. İşlem sayısı geçmiş yıllarla paralel seyrederken, işlem hacmi ise son beş yılın en düşük seviyesinde kaldı. Bununla birlikte, son on yılda Türk şirketlerin yurtdışında gerçekleştirdiği toplam 292 adet birleşme ve satın alma işleminin toplam hacmi 26.3 milyar doları buldu.

Deloitte Türkiye Kurumsal Finansman Ortağı Lideri Başak Vardar rapora ilişkin olarak şunları söyledi: “Yatırım açısından öngörülebilirliğin azaldığı bir dönem olmasına rağmen, Türk iş dünyasının stratejik hedefleri çerçevesinde dış pazarlara açılma iştahının devam ettiğini gözlemliyoruz. Gelecek dönemde büyümede yavaşlama, kârlılıklarda baskı ve finansman kaynaklarına erişim gibi kısıtlamalar olsa da, Türk şirketlerinin yurtdışındaki stratejik yatırım fırsatlarını finansal güçleri ölçüsünde aktif olarak takip etmeye devam edeceğini düşünüyorum.”

Yarısı liman yatırımları

Doğuş Grubu, Global Liman İşletmeleri, Yıldırım Holding, MNG Holding gibi büyük gruplar, restorancılık ve otelcilik, altyapı ve üretim sektörlerindeki yatırımları ile toplam işlem sayısının yaklaşık yarısını gerçekleştirdi. Trakya Cam, Arçelik ve Vestel gibi Türkiye’nin önde gelen şirketleri ise yurtdışında satın alımlarla global pozisyonlarını güçlendirdi. Yatırımcılar genellikle yüzde 100 veya çoğunluk hisse tercih etti. Yılın en büyük işlemi Yıldırım Holding’in 750 milyon dolar değerindeki Puerto Bolivar Harbor satın alımı oldu. Söz konusu işlem tek başına, 2016 yılında gerçekleşen toplam işlem hacminin %33’ünü oluşturdu. 2014 ve 2015 yıllarında sırasıyla 159 milyon dolar ve 100 milyon dolar olan ortalama işlem hacmi bu yıl 55 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Yatırımcılar Avrupa’ya açılıyor

Avrupa bölgesi, hedeflenen pazarlar arasında 2016’da da 1.2 milyar dolarlık 32 adet işlemle öne çıktı. Avrupa’yı 5 işlem ile Kuzey Amerika takip etti. Türk şirketler Bangladeş, Burkina Faso ve Ekvador gibi ülkelerde de ilk satın almaları yaptı. Yatırımlarda altyapı, üretim, restorancılık ve otelcilik sektörleri ilgi gördü. Son on yılda Türk yatırımcıların yurtdışında en çok ilgi gösterdikleri sektörler gıda-içecek, enerji, gayrimenkul, altyapı ve üretim olarak sıralandı. Doğuş Grubu restorancılık ve otelcilik sektörüne yoğun ilgi göstererek sektördeki 8 adet işlemin tamamına imza attı. Yıldırım Holding, Global Liman İşletmeleri ve Ekol Lojistik öne çıktı. Ayrıca, MNG Holding madencilik sektöründe özellikle Afrika bölgesine yönelik 3 adet işlem gerçekleştirdi. Geçen yıl Türk şirketlerinin yaptığı toplam 42 satın almanın 20'sinde hedef şirketin yüzde 100'ü satın alındı. Bazı işlemlerin değeri açıklanmadı.