Türk müteahhitlerinin yarım asırlık yurtdışı bilançosu ortaya çıktı

Covid-19 salgını ile Rusya-Ukrayna Savaşı gibi büyük risklere rağmen Türk müteahhitlik sektörü son yıllarda yurt dışındaki başarılı performansını sürdürüyor. Sektör, 2024 yılında da yurt dışında 10 ayda 17,6 milyar dolarlık iş üstlendi. Rusya, Türk müteahhitlerinin en çok proje üstlendiği ülke Rusya olurken, bu ülkeyi Türkmenistan ve Irak izledi.

Sektör, 2019'da yurtdışında 19,9 milyar dolarlık 544 proje yürütmüştü. Pandeminin dünya ekonomisinde yarattığı olumsuz etki nedeniyle Türk firmalarının yurtdışında üstlendiği projelerin bedeli 2020'de 16,9 milyar dolara geriledi. Söz konusu yılda 386 proje üstlenildi. Proje tutarı, salgının etkilerinin zayıflamasıyla 2021'de 31,5 milyar dolara ulaşırken proje sayısı 457 olarak kayıtlara geçti. Böylece, 2012'deki 31,7 milyar dolardan sonra yıllık bazda en fazla proje tutarına ulaşılmış oldu.

Yurtdışı müteahhitlik sektörünün 2022'de üstlendiği projelerin bedeli 20 milyar dolar, proje sayısı ise 507 olarak gerçekleşti. Sektörün geçen yıl üstlendiği proje tutarı, küresel ekonomik sorunlar ve Rusya-Ukrayna Savaşı'nın etkisine rağmen 28,3 milyar doları buldu. Bu dönemde 436 proje üstlenildi.

10 ayda 179 proje

Türk müteahhitlik sektörü bu yılın 10 ayında ise yurtdışında 179 proje üstlenirken bunların toplam tutarı 17,6 milyar dolar olarak kaydedildi. Sektörün üstlendiği işlerde ortalama proje bedelindeki seyir de dikkati çekti. Sektör, son olarak 2015'te 83,8 milyon dolarlık ortalama proje bedeline ulaşırken 2021'de bu rakam 69 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti.

Ortalama proje değeri, 2022'de 39,4 milyon dolar, geçen yıl ise 64,8 milyon dolar olarak hesaplandı. Bu yılın ocak-ekim döneminde ise ortalama proje bedeli yaklaşık 98,3 milyon dolara ulaştı.

Rusya ilk sırada

Yurtdışı müteahhitlik sektörü 1972'den ekim sonuna kadar 137 ülkede 522,1 milyar dolar değerinde 12 bin 317 proje üstlendi. Bu dönemde üstlenilen projelerin ülkelere göre dağılımında Rusya, yüzde 19,6'lık payla ilk sırada yer aldı. Söz konusu ülkede bugüne kadar 102,4 milyar dolarlık proje yürütüldü.

Rusya'yı yüzde 10,3'lük payla Türkmenistan takip ederken bu ülkede üstlenilen projelerin tutarı 53,5 milyar dolar oldu. Irak, yüzde 6,7'lik pay ve üstlenilen 35 milyar dolarlık projeyle üçüncü sırada yer aldı. Bu ülkeleri, 31,2 milyar dolarlık projeyle Libya ve 31 milyar dolarlık projeyle Kazakistan izledi.

Sektörün üstlendiği projelerde Suudi Arabistan yüzde 5,6'lık pay ve 29 milyar dolarlık bedelle öne çıktı. Bu dönemde Cezayir'de 22,7 milyar dolar, Katar'da 20,3 milyar dolar, Azerbaycan'da 19,8 milyar dolar, Birleşik Arap Emirlikleri'nde 13,5 milyar dolarlık proje üstlenildi.

Türk müteahhitlerin yurtdışında bugüne kadar üstlendiği projelerde yüzde 13,9 ile kara yolu, tünel ve köprüler ilk sırayı aldı. Bu sektörü, yüzde 13,7 ile konut, yüzde 8,5 ile enerji santralı, yüzde 7 ile ticaret merkezi ve yüzde 6,6 ile havalimanı yatırımları takip etti.