Turizmdeki krizden, ‘periler ülkesi’ de ağır yara aldı

Mahmut SABAH - Selenay YAĞCI 

Turizm sektöründe etkisini sürdüren kriz, ‘doğa ve kültür turizmi cenneti’ Kapadokya’ya büyük darbe vurdu. Art arda gelen iptaller yüzünden bölgedeki otellerde doluluk oranı yüzde 30’lara geriledi. Aralarında, son yılların gözde yatırımı ‘kaya oyma’ butik otellerin de bulunduğu çok sayıda konaklama tesisi kapandı, bazı oteller haciz yoluyla satışa çıkarıldı. Bazı tahminlere göre 4 bin kişi işsiz kaldı. Müze girişleri yarıdan çok düşmüş durumda. 52 otel için satılık ilanı var. Bölge turizm örgütleri sağlıklı rakamlar olmadığı için strateji geliştirmekte zorlanıyor. 

Üst üste yaşanan terör saldırıları, yurdun öteki turistik yörelerinde olduğu gibi ‘periler ülkesi’ Kapadokya’yı da sarstı. Önce Japonya, Güney Kore ve Çin gibi Uzakdoğu ülkelerinden gelen turistler bölgeden çekildi. Ardından başta Almanya, İspanya ve Fransa olmak üzere diğer Avrupa ülkelerinden gelen iptaller yüzünden, bölgeye turist gelişlerinde ciddi azalmalar oldu. 

Önce Japonlar çekildi 

Kapadokya Turistik İşletmeciler Derneği’nin (KAPTİD) ortalama 2.5 milyon olan yıllık turist sayısını 5 milyona çıkarmak için “Destination Cappadocia” sloganı ile yurtdışında tanıtım atağına yoğunlaştığı bir sırada, terör saldırılarının turistin gelişini olumsuz etkilemesi, bölgedeki turistik işletmeleri hayal kırıklığına uğrattı. İşletmeler geçen yaz, önce Japonların IŞİD dehşetini gerekçe gösterip bölgeden çekilmesiyle sarsıldı, ardından da Avrupa ve Amerika’dan gelecek turistlerin rezervasyon iptalleri ile zor duruma düştü. 

KAPTİD Başkanı Yakup Dinler, bölge turizminde yaşanacak kayıpların, beklenenden çok daha yüksek olacağı endişesi taşıdıklarını belirterek “Turist sayısındaki düşüş, yeni sezonla birlikte daha da artarak ciddi boyutlara ulaştı. Bölgeyi eskiden, ağırlıklı olarak Avrupalı turistler ziyarete gelirdi. Onların yerini sonraları Uzakdoğu ülkeleri ile Latin Amerika’dan gelen turistler aldı. Japon turist, turizm getirisi bakımından gerek bölge esnafı, gerekse işletmeler için çok önemli. Japonlar fark gözetmeksizin yılın hemen her ayı gelir Kapadokya’ya. Ne var ki, geçen sezonun ikinci yarısında Japon turist sayısında yüzde 30’lara varan düşüşler oldu. Düşüş, içinde bulunduğumuz yeni sezonda da devam ediyor. Avrupa’dan, Latin Amerika ülkelerinden gelen turist sayılarında da ciddi düşüşler var. Bu düşüş doğal olarak turizm gelirlerine yansıyor. Nitekim otellerdeki doluluk yüzde 30’lara kadar gerilemiş durumda. Geçen yıl bu döneme kadar yüzde 65-70 bandında doluluk yaşayan oteller bu yıl itibariyle yüzde 30-35 bandında ayakta kalmaya çalışıyor. Fiyatlar da tabi geçen yılın altında maalesef” dedi. Kapadokya’ya ağırlıklı olarak Hindistan, Kore, Brezilya ve Çin’den turistlerin geldiğini belirten CRR otel sahibi ve Genel Müdürü Mustafa Çankaya, Japon turistlerin çoğunluğunu kaybettikleri dile getirdi. 2014 yılında yüzde 70 olan doluluk oranlarının 2015 yılında yüzde 40 düştüğünü kaydeden Çankaya, “Bu yıl da yüzde 40 olsa iyi diyorum. İşler o kadar kötü hale geldi. Şu an sadece 10 odam dolu” dedi. 

Müze girişleri yarıya indi 

Müze giriş sayılarının büyük düşüşü yansıttığını belirten KAPTİD Başkanı Dinler, yılın ilk 2 ayı için müze giriş sayılarının yarıda fazla düştüğünü söyledi. Dinler’in verdiği bilgiye göre 2015’te 209 bin 497 kişi müze girişi yaptı. 2016’da bu rakam 101 bin 800 kişi! Dinler, düşüşün izleyen aylarda da devam ettiğini söyledi. Bölgede oteller dışındaki işletmelerin de zor durumda olduğunu belirten Dinler, şunları söyledi: “Oteller, restoranlar, kafeler, baloncular, atlı tur düzenleyen çiftlikler, turist rehberleri zor günlerden geçiyor. El dokuması halı, bölgeye özgü onix mermer, süs eşyası, seramik biblo, tablo, çanak- çömlek satışlarında ciddi oranda düşüşler var. Turistik eşya satışlarındaki kayıplar, azalan turist oranından daha fazla. İstihdamda da, kaygı verici bir daralma yaşanıyor. Kapadokya’da en büyük sorunlarından biri bölgeye kaç turistin geldiği, hangi ülkelerden geldiğini ve kaç gece kaldıklarına dair istatistiki bilgilerin olmayışı… Bunu çok kez dile getirdim. Tüm oteller Jandarma veya Emniyet’e her gece rapor gönderiyor. Kimin kaldığı ortada. Bu veriler birleştirilip, bölgeye nereden kaç kişi gelmiş gibi çok önemli istatistiki bilgiler elimizde olursa tanıtım stratejimizi ona göre planlarız dedim. Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürü Sayın Adnan Aslan konuyla ilgili çalışma yaptıklarını bildirdi.”

Bölgede 52 otel satılığa çıktı

Sahibinden.com’da Nevşehir’de 52 tane satılık otel ilanı bulunuyor. Kapadokya esnafı kötü geçen turizm sezonunun ardından bu yılda işlerin iyi olmadığını belirtiyor. Uçhisar’da hediyelik eşya dükkanı sahibi Mehmet yedekçi, 10 tane elemanı işten çıkarmak zorunda kaldığını dile getirerek işlerin çok kötü olduğunu ve her yerin kapanacak durumda olduğunu kaydetti. Yedekçi, satılık yüzlerce yer olduğunu belirtti. Gizli Bahçe adlı çay bahçesi ve hediyelik eşya dükkanı sahibi Hasan Karacan “ Bu sezon çok kötü başladık. Geçen yıldan daha kötü olacak diye korkuyoruz. Bölgeye gelen turistin yarısını Doruk Holding getiriyor ama bize pek yararı yok” diye konuştu. Restoranların otellerden daha zor durumda olduğunu kaydeden Sedef Restoran sahibi Mesut Kalamış, şunları anlattı: “Gelen ziyaretçiler çoğunlukla otel restoranlarını kullanıyor. Artık işler eskisi gibi değil. Yaz Kapadokya’nın mevsimi değil. En çok ilkbahar ve sonbaharda ziyaretçi gelir ama önümüzü göremiyoruz.”

İşletmeler kapanıyor, işsizler artıyor 

Avanos’ta turistik tesis işletmeciliği yapan Ahmet Kılıç, bölgeye Japonya’dan gelen turistlerin yanı sıra Fransa, Almanya ve İtalya’dan gelenlerin de eskiye oranla çok azaldığını söyledi. Kılıç, “Kapadokya’da irili ufaklı 300 tesis, bu tesislerde 25 bin dolayında turist yatağı var. Otel, butik otel, motel pansiyon ve kamping türü bu tesislerde 2015 yılı öncesine kadar 2 milyondan fazla turist ağırlayan bölge, şu sıralar maalesef turist yüzüne hasret. İptaller nedeniyle bazı oteller kapandı. Bazıları satışa çıkarıldı. İflas ertelemeleri duyuyoruz. Krediyle çalışanlar çok zorda. Bunların bankalardan hacizli olduğu söyleniyor. Bölgede üç tesisi olan tanınmış bir holding bile otellerinden ikisini kapamak zorunda kaldı. Sadece oteller değil, restoranlar, kafeler, turistik eşya satıcıları da zor durumda. Çok sayıda işletme kapandı. İstihdamda da durum aynı. Gecen yıl başlayan daralma artarak bu yıla da sarkınca bölgede işsiz kalanlar nerede ise 4 bine ulaştı” diye konuştu. 

Farklı alanlara gidiliyor 

Turizmde yaşanan olumsuz gelişmeler, işinden ayrılmak zorunda kalan sektör çalışanlarını farklı işlere yöneltiyor. Evinin geçimini, Japon turistlere rehberlik yaparak sağlayan, ancak kriz nedeniyle para kazanamaz hale geldiğini söyleyen 39 yaşındaki Mustafa Donan, çiçek yetiştiriciliği işine başlamış. Donan, “Küçük yaştan beri sektörün içindeyim. İşim rehberlik. Hem turist gruplarını gezdiriyor, hem de bir halı mağazasında Japoncam sayesinde halı satışı yapıyordum. Ancak aylardan beri bölgeye turist gelmeyince işten ayrılmak zorunda kaldım. Şimdi babadan kalma evimin bahçesinde fidan yetiştiriyor, çiçekçilik yapıyorum” diyor.