Tüketici sözleşmeleri "tüketici dostu" olacak
Tüketici sözleşmelerinde, tüketicinin anlayabileceği açık ve anlaşılır bir dil kullanılacak
ANKARA - Tüketici sözleşmelerinde, tüketicinin anlayabileceği açık ve anlaşılır bir dil kullanılacak, söz konusu hükmün açık ve anlaşılır olmaması veya birden çok anlama gelmesi halinde, bu hüküm, tüketicinin lehine yorumlanacak.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın, Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Hakkında Yönetmeliği, Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
Tüketici ile kurulan sözleşmelerde yer alan haksız şartların tespitine ve denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenleyen yönetmelik, tüketici ile kurulan sözleşmelerde yer alan her türlü haksız şartı kapsıyor.
Bu kapsamda tüketici ile kurulan sözleşmelerde yer alan bir şartın haksız şart olarak kabul edilebilmesi için, tüketiciyle müzakere edilmeden sözleşmeye dahil edilmesi, tarafların sözleşmeden doğan hak ve yükümlülüklerinde dürüstlük kuralına aykırı düşecek biçimde tüketici aleyhine dengesizliğe neden olması unsurlarının bir arada bulunması gerekecek.
Bir sözleşme şartının önceden hazırlanması ve standart sözleşmede yer alması nedeniyle tüketicinin sözleşmenin içeriğine etki edememesi durumunda, o sözleşme şartının tüketiciyle müzakere edilmediği kabul edilecek, sözleşmeyi düzenleyen, bir standart şartın münferiden müzakere edildiğini iddia ediyorsa bunu ispatla yükümlü olacak.
Sözleşmenin bütün olarak değerlendirilmesinden, standart sözleşme olduğu sonucuna varılırsa, bu sözleşmedeki bir şartın belirli unsurlarının veya münferit bir hükmünün müzakere edilmiş olması, sözleşmenin kalan kısmına yönetmelik hükümlerinin uygulanmasını engellemeyecek.
Haksız şartların değerlendirilmesi
Bir sözleşme şartının haksızlığı, sözleşme konusu mal veya hizmetin niteliği, sözleşmenin kuruluşunda var olan şartlar ve sözleşmenin diğer hükümleri veya haksız şartın ilgili olduğu diğer bir sözleşmenin hükümleri de dikkate alınmak suretiyle sözleşmenin kuruluş anına göre belirlenecek.
Sözleşme şartlarının haksızlığının takdirinde, bu şartların açık ve anlaşılır bir dille yazılmış olması kaydıyla, hem sözleşmeden doğan asli edim yükümlülükleri arasındaki hem de mal veya hizmetin piyasa değeri ile sözleşmede belirlenen fiyatı arasındaki dengeye ilişkin bir değerlendirme yapılamayacak.
Sözleşme şartlarının yazılı olması halinde, tüketicinin anlayabileceği açık ve anlaşılır bir dilin kullanılmış olması gerekecek. Sözleşmede yer alan bir hükmün açık ve anlaşılır olmaması veya birden çok anlama gelmesi halinde, bu hüküm, tüketicinin lehine yorumlanacak.
Tüketiciyle kurulan sözleşmelerde yer alan haksız şartlar kesin olarak hükümsüz olacak. Ancak sözleşmenin haksız şartlar dışındaki hükümleri geçerliliğini koruyacak.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, genel olarak kullanılmak üzere hazırlanmış sözleşmelerde yer alan haksız şartların, sözleşme metinlerinden çıkarılması veya kullanılmasının önlenmesi için gerekli tedbirleri alacak.
Genel olarak kullanılmak üzere hazırlanmış tüketici sözleşmelerinde haksız şartların yer alması durumunda, bu şartların sözleşme metninden çıkarılması için sözleşmeyi düzenleyene Bakanlıkça 30 gün süre verilecek. Bakanlık gerekli gördüğü hallerde bu süreyi 90 güne kadar uzatabilecek.
Haksız şart olarak tespit edilen sözleşme şartlarının, tüketiciler açısından kesin olarak hükümsüz olduğunun sözleşmeyi düzenleyen tarafından tüketicilere açık ve anlaşılır biçimde yazılı veya elektronik ortamda bildirilmesi durumunda, tespit tarihinden önce tüketicilerle kurulan ve halen geçerli olan sözleşme metinlerinden bu şartların çıkarıldığı kabul edilecek.
Bakanlıkça verilen sürenin bitimine kadar, sözleşmeyi düzenleyen tarafından haksız şartların sözleşme metninden çıkarılmaması halinde, aykırılığın tespit edildiği her bir sözleşme için ilgili kanun uyarınca idari para cezası uygulanacak.
Söz konusu yönetmelikle, Tüketici Sözleşmelerindeki Haksız Şartlar Hakkında Yönetmelik de yürürlükten kaldırıldı.