'Torba tasarı'nın 33 maddesi komisyondan geçti

TBMM Plan ve Bütçe Komisyonunun bugünkü görüşmelerinde, Vergi Kanunları ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Tasarısının 33 maddesi kabul edildi.

Tasarıyla, apartmanlarda yer alanlar da dahil olmak üzere; konutların çatı veya cephelerinin yenilenebilir enerji kaynaklarına dayalı elektrik enerjisi üretimi amaçlı kullanılması teşvik ediliyor. Bu suretle üretilen elektrik enerjisinin ihtiyaç fazlasını son kaynak tedarik şirketine satanlar vergiden muaf esnaf kapsamına alınacak.

Bu şekilde kurulacak üretim tesisinin kurulum gücü 10 kW'ı geçmeyecek, üretim ve tüketim tesisi aynı noktada olacak.

Kat Mülkiyeti Kanunu kapsamında ana gayrimenkulün ortak elektrik ihtiyaçlarının karşılanması amacıyla çatı veya cephelerde kurulacak elektrik enerjisi üretim tesisinden kat maliklerince elde edilecek gelirler de muafiyet kapsamında olacak.

Bu tesisten üretilen enerjiyi satanların belge düzenleme, defter tutma, beyanname verme yükümlülüğü olmayacak.

Gıda veya ilaç gibi bozulma, çürüme veya son kullanma tarihinin geçmesi gibi nedenlerle imha edilmesi gereken emtianın emsal bedeli, takdir komisyonu kararı olmaksızın mükelleflerce değerlendirilebilecek. Mükellefler, bu mahiyetteki imha işlemleri için Maliye Bakanlığına başvuracak.

Yurt dışından getirilen yabancı paralar

Tasarıyla, yatırım teşvik belgesi kapsamında yatırım yapacak tam mükellef sermaye şirketlerine, işe başladıkları hesap dönemi ve bu dönemi takip eden hesap döneminde sermaye olarak yurt dışından getirilen yabancı paralar için yeni bir değerleme müessesesi getiriliyor.

Böylece, bu amaçla getirilen yabancı paraların, işe başlanılan hesap dönemini takip eden hesap dönemi sonuna kadar kullanılmayan kısmı ile yatırım teşvik belgesinde öngörülen yatırımları gerçekleştirmek üzere kullanılan kısmı için, yabancı para değerlemesi nedeniyle ortaya çıkacak vergisel sonuçların önlenmesi amaçlanıyor.

Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dahil olmak üzere, verilmesi ve alınması gereken fatura, gider pusulası, müstahsil makbuzu ile serbest meslek makbuzlarının verilmemesi, alınmaması, düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verilmesi, bu belgelerin elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken kağıt olarak düzenlenmesi ya da hiç düzenlenmemiş sayılması halinde; bu belgeleri düzenlemek ve almak zorunda olanların her birine, her bir belge için 240 liradan aşağı olmamak üzere, bu belgelere yazılması gereken meblağın veya meblağ farkının yüzde 10’u nispetinde özel usulsüzlük cezası kesilecek.

Bir takvim yılı içinde, her bir belgede tespit edilen usulsüzlükler için kesilecek cezanın toplamı 120 bin lirayı geçemeyecek.

Elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekenler de dahil olmak üzere, perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığınca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının, düzenlenen belgelerin aslı ile örneğinde farklı meblağlara yer verildiğinin, gerçeğe aykırı olarak düzenlendiğinin veya elektronik belge olarak düzenlenmesi gerekirken kağıt olarak düzenlendiğinin tespiti ya da bu belgelerin hiç düzenlenmemiş sayılması halinde, her bir belge için 240 lira özel usulsüzlük cezası kesilecek. Ancak, her bir belge için kesilecek özel usulsüzlük cezasının toplamı her bir tespit için 12 bin lirayı, bir takvim yılı içinde ise 120 bin lirayı geçemeyecek.

Vergi Usul Kanunu kapsamında kesilen usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezalarında, ilgili kanunda yer alan şartlara uyulması durumunda, kesilen cezanın üçte biri yerine yarısı oranında indirim uygulanacak.

Tasarıyla, usulsüzlük ve özel usulsüzlük cezaları, tarhiyat öncesi uzlaşma kapsamından çıkarılıyor. 

Daha kısa sürelerde ödeyebilecek

Tasarıya göre; üretim, yatırım, Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinin teşvik edilmesi amacıyla; sanayi sicil belgesini haiz mükelleflerin münhasıran imalat, ilgili kanunlar kapsamında faaliyette bulunan mükelleflerin ise münhasıran Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanmak üzere iktisap etikleri yeni nitelikteki makina ve teçhizat ile yatırım teşvik belgesini haiz mükelleflerin belge kapsamında iktisap ettikleri makina ve teçhizat, Maliye Bakanlığınca ilan edilen faydalı ömür süresinin yarısı dikkate alınmak suretiyle bulunacak amortisman oranlarına göre daha kısa sürelerde ödeyebilecek.

Bu düzenlemeden, düzenlemenin yürürlük tarihinden 2019 yılı sonuna kadar iktisap edilecek makina ve teçhizat için yararlanılabilecek.

Bu imkandan, sanayi sicil belgesine haiz mükellefler de yararlanabilecek.

Elektrikli araçlar teşvik ediliyor

Motorlu Taşıtlar Vergisi kapsamında olan minibüs tanımındaki "9 ile 15 oturma yeri" ifadesi "9 ile 17 oturma yeri"; otobüs tanımındaki "en az 16 oturma yeri" ifadesi de "en az 18 oturma yeri" olarak değiştirilecek. 

Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununa, "taşıtların elektrik motorlarını imal eden fabrikalarca uluslararası normlara göre tespit edilen ve kilovat (kW) olarak ifade olunan azami güç" ifadesi, "motor gücü" tanımı olarak ekleniyor.

Tasarıyla, elektrik motorlu otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtı ve benzeri taşıtlar ile elektrik motorlu motosikletler Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu kapsamına alınıyor ve bu araçlar, ilgili kanunun tarifesindeki vergi tutarlarının yüzde 25’i oranında vergilendirilecek.

Tasarıya göre, elektrik motorlu panelvan ve motorlu karavanlar Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu kapsamına alınacak. Bu araçlar, kanunda yer alan vergi tutarlarının yüzde 25'i oranında vergilendirilecek.

Elektrikli minibüs, otobüs, kamyonet, kamyon, çekici ve benzeri taşıtlar, muadili araçların vergi tutarlarının yüzde 25'i oranında vergilendirilecek.

Sadece elektrik motorlu taşıtların vergilendirilmesi için Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanununda yer alan vergilendirmeye etki eden değişkenler arasına "motor gücü" ibaresi eklenecek.

Sadece elektrik motorlu otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtı ve benzeri taşıtlar, motor silindir hacmine göre vergilendirilen muadil araçların vergi tutarlarının yüzde 25'i oranında vergilendirilecek.

Tasarıyla, açılmış davalardaki uyuşmazlık arabuluculuk yoluyla çözümlenirse ve arabulucunun son tutanağına dayalı olarak verilen kararlarda, karar ve ilam harcı 35,90 Türk Lirası olacak. 

Kaldırılan Askeri Yüksek İdare Mahkemelerinin "tarafsız ve bağımsız olmadığı" iddiasıyla Avrupa İnsan Hakları Mahkemesine (AİHM) yaptığı başvuruları derdest olanlar, tasarının kanunlaşmasından itibaren 3 ay içinde Ankara idare mahkemelerinden yargılamaların yenilenmesini isteyebilecek. Bu sürede başvuruda bulunmayanlar, AİHM'ce münhasıran iç hukuk yollarının tüketilmediği gerekçesiyle verilen kabul edilemezlik kararlarının kendilerine tebliğinden itibaren 3 ay içinde de yeniden yargılama isteyebilecek.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının sosyal hizmet modellerinden yararlanan çocukların 18 yaşını doldurdukları, korunma, bakım ve tedbir kararlarının sona erdiği tarihten itibaren 5 yıl içinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına başvurmaları halinde, hak sahibi oldukları onaylanırsa talepleri Devlet Personel Başkanlığına bildirilecek. Hak sahiplerinin atamaları il tercihleri dikkate alınarak, kura usulü ile yapılacak ve işe yerleştirmede öncelik sırasıyla lisans, ön lisans ve ortaöğretim mezunlarına verilecek.

Bu kapsamda daha önce ataması yapılan ve görevde bulunanlar, kurumlarının kadroları ve ihtiyaçları göz önünde bulundurularak, tasarının yürürlüğe girdiği tarih ve öğrenim durumları itibarıyla ibraz ettikleri unvanlara atanacak. Bu istihdam hakkından yararlanmış olanlar, yine tasarının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 5 yıl içerisinde Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığına başvurmaları halinde bu haklardan yararlanabilecek.

Tasarıyla, baraj inşası için yapılan kamulaştırmalar sonunda, taşınmaz mallarının sosyal, ekonomik veya yerleşme düzeninin bozulduğu iddiasıyla dava açacak vatandaşlar, dava açmadan önce taşınmaz mallarının da kamulaştırmaya tabi tutulması için ilgili valiliğe başvurabilecek. Başvurular valilikçe kurulacak komisyon tarafından değerlendirilecek. Başvuru yapmadan doğrudan dava açanların dosyaları, dava şartı yokluğu nedeniyle usulden reddedilecek.

İdare, bu taşınmaz mallar üzerinde imar mevzuatı hükümlerini de göz önünde tutarak dilediği gibi tasarrufta bulunabilecek, gerektiğinde Hazineye bedelsiz olarak devredebilecek.

Kantinlerin kiraya verilmesi KDV dışı 

Milli Eğitim Bakanlığına bağlı okullarda, kantin olarak belirlenen alanların okul aile birlikleri tarafından kiraya verilmesi işlemlerine de KDV istisnası getirilecek.

Sanayi sicil belgesine sahip işletmelerin, yatırım teşvik belgesi aranmadan imalat sanayisinde kullandıkları yeni makine ve teçhizat alımlarına 31 Aralık 2019'a kadar KDV istisnası getirilecek. Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde bulunanlara, teknoparklarda, Ar-Ge ve tasarım merkezlerinde ve üniversitelerin araştırma laboratuvarlarında kullandıkları yeni makine ve teçhizat alımlarına 31 Aralık 2019'a kadar KDV istisnası sağlanacak.

Yatırım teşvik belgeli olsun veya olmasın imalat sanayisinde veya Ar-Ge, yenilik ve tasarım faaliyetlerinde kullanılan ve 31 Aralık 2019'a kadar alınan yeni makine ve teçhizat, mevcut amortisman sürelerinin yarısı kadarlık daha kısa bir sürede amortismana tabi tutularak gider yazılabilecek.

Müracaat olmazsa ihale bedelinden ruhsatlandırılacak

Tasarıyla, Maden Kanunu'nda değişikliğe gidilerek, iki defa ihaleye çıkılan bir sahaya müracaat olmaması halinde, söz konusu sahanın aramalara açık hale geldiği Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Maden İşleri Genel Müdürlüğünce ilan edilecek. İlan edilen sahaya 1 aylık sürede de müracaat olmaması durumunda saha, ihale taban bedeli üzerinden ruhsatlandırılacak.

İşletme izni veya bakanlıkça şerh edilmiş rödovans sözleşmesi olmaksızın mücavirdeki sahalara taşmalar hariç olmak üzere; maden ocağı açan, maden üreten veya faaliyetleri durdurulmuş maden sahasında üretim faaliyetinde bulunanlara 3 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ve 20 bin güne kadar adli para cezası verilecek. Bu suçtan hüküm giyenler, infazlarının tamamlanmasından itibaren 10 yıl boyunca madencilik faaliyeti yapamayacak.

Linyit ve taşkömürü çıkaran, kamu kurum ve kuruluşlarının iştiraklerinin, bu düzenlemenin yürürlük tarihinden önce sözleşmeye bağlanarak işlettirdikleri yer altı maden işletmelerinde çalışan rödovansçıların, çalışma saatindeki azalma, ücret artışı ve yıllık izin düzenlemeleri gibi iyileştirmelere bağlı olarak oluşan maliyet artışları desteklenecek.

Amatör spor desteklenecek

Tasarıya göre; Spor Genel Müdürlüğü, Türkiye Futbol Federasyonu ve bağımsız spor federasyonlarına tescil edilen ve Türkiye'de faaliyette bulunan spor kulüpleri ile sportif alanda faaliyette bulunan sermaye şirketlerinin sporculara yaptıkları ücret ödemeleri üzerinden kestikleri gelir vergisinin beyan edilip ödenmesinden sonra bu kesintiler, spor kulüplerince ya da sermaye şirketlerince oluşturulan özel bir hesaba, ilgili vergi dairesi tarafından beş iş günü içinde aktarılacak.

Ayrıca özel hesaba aktarılan tutarlar, amatör sporcuların, bunların çalıştırıcılarının ve diğer spor elemanlarının ücretleri ile bunların sportif faaliyetleri ile ilgili seyahat, sağlık, eğitim-öğretim harcamaları ile amatör spor dallarına ilişkin hazırlık kampları, müsabaka, malzeme ve ekipman, federasyon vize, tescil ile katılım harcamalarında kullanılmasına ilişkin düzenleme yapılacak.

Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Fonu gelirlerinden engellilere ve yaşlılara yönelik hizmetlere tahsis edilebilecek yüzde 5'lik kısmın kullanım alanı ve usulleri yeniden belirlenecek. Böylece, engellilerin ve yaşlıların topluma uyumunu kolaylaştıracak ve erişilebilirliklerini sağlayacak her türlü proje ve faaliyet ile yapım, kiralama işleri bu kaynak ile gerçekleştirilebilecek.

Sivillerin yakınlarına ikinci istihdam hakkı verilecek

Terör eyleminin ortaya çıkarılması, etkilerinin azaltılması veya bertaraf edilmesinin sağlanmasında yardımcı ve faydalı olanlardan hayatını kaybeden sivillerin yakınlarına ikinci istihdam hakkı verilecek.

Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun'da düzenleme yapılarak, kuruluşların özelleştirme kapsamına alınmasında, ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlanmasına ilave olarak kamuya gelir elde edilmesi amaçlarından birisi veya belirlenecek sair bir gerekçe ile de özelleştirilebilmesi sağlanacak.

Özelleştirme İdaresi Başkanlığının bazı daire başkanlıkları birleştirilmek ve yeniden isimlendirilmek suretiyle teşkilat yapısı yeniden düzenlenecek. Özelleştirme İdaresi Başkanlığı teşkilatında bazı kadrolar iptal edilerek, değişikliklere uygun 3 kadro ihdas edilecek.

Konut desteği artıyor

Kendisine ait bir konutu olmayan Türk vatandaşlarının yurt içinde ilk ve tek konut satın alanlarına destek olunmasını amaçlayan Konut Hesabı sisteminde de düzenleme yapılacak. Bu kapsamda, sistemin daha etkin hale getirilmesi için yüzde 20 olan devlet katkısı yüzde 25'e çıkarılacak.

Devlet katkısı ödemesi katılımcı bazında 20 bin lirayı geçemeyecek. Azami tutar her yıl yeniden değerleme oranı kadar artırılabilecek ve azami tutarı üç katına kadar artırmaya Bakanlar Kurulu yetkili olacak.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı bütçesine konulması öngörülen devlet katkısına ilişkin ödenek Hazine Müsteşarlığı bütçesine konulacak ve uygulaması bütünüyle Hazine Müsteşarlığınca yürütülecek. Nispi tapu harçlarının, konutları bu madde çerçevesinde açılan konut hesaplarına istinaden devralanlar açısından farklılaştırılmasına yönelik Bakanlar Kuruluna yetki verilecek. Haksız olarak harçların eksik ödenmiş olması durumunda, harcın geri alınmasına ilişkin düzenleme yapılacak.