TL mevduatta reel getiri dönemi

Birol BOZKURT

Yerli yatırımcının parası­nı enflasyona karşı ko­rumak için en çok tercih ettiği yatırım araçlarından olan TL mevduat enflasyona karşı beklenen getiriyi sağlayamadı. Ancak son dönemde enflasyon­daki baz etkisiyle yaşanan dü­şüşün de etkisiyle rüzgar tersi­ne dönmeye başladı. Ancak po­litika faizinin erken indirileceği endişesi yatırımcıları tedirgin eden bir diğer gelişme olarak öne çıkıyor.

2023 yılında ağustos ayının ilk haftasında mevduat hesap­ların toplam büyüklüğü 12 tril­yon 593 milyar lira seviyesinde bulunuyordu geçen bir yıllık sü­rede bu rakam yüzde 33,26 ar­tarak 16 trilyon 783 milyar lira­ya yükseldi. Aynı dönemde TL mevduatlardaki yükseliş dik­kat çekti. Geçen yılın ağustos ayında 7 trilyon 265 milyar TL olan Türk Lirası mevduatların büyüklüğü yüzde 44,36 artarak 10 trilyon 488 milyar lira oldu. TL mevduatın 6,4 trilyon lira­sı gerçek kişilerin hesapların­da toplanırken 3,3 trilyon lirası ticari kuruluşların hesapların­da toplandı. Yabancı para mev­duatlardaki büyüme ise sınır­lı kaldı. 2023’ün ağustos ayının ilk haftasında 5 trilyon 328 mil­yar TL olan yabacı para mevdu­atın büyüklüğü yüzde 18,12 ar­tışla 6 trilyon 294 milyar TL’ye yükseldi.

Geçen bir yıllık sürede mev­duat faizlerindeki yükse­liş mevduat hesaplarının bü­yümesine önemli katkı verdi. 2023’ün ağustos ayında yüz­de 27 civarında olan 6 aylık TL mevduatın faiz oranı son za­manlarda yüzde 60’lara kadar çıktı. Mevduat faizlerinin uzun bir süre enflasyonun altında kalarak negatif getiri sağladığı görülüyor. Ancak bu durum ay­lık bazda bakıldığında özellik­le Temmuz ayında baz etkisiyle birlikte enflasyondaki hızlı dü­şüşün sonucunda biraz değiş­ti ve enflasyon bazında mevdu­at faizleri reel getiri sağlamaya başladı.

Konuyla ilgili görüşlerine başvurduğumuz bankacılık kaynakları şunları söyledi; “Dö­viz kurlarının enflasyon ora­nı kadar artmaması hatta sabit kal­ması aslın­da dövize yıllık yüzde 50 faiz uygulandığı sonucuna çıkı­yor. Bu durum her ne kadar yük­sek faizden yararlanmak iste­yen sıcak paranın ülkemize gi­rişini sağlayacak olsa da bu kısa vadeli bir durum olacak, yüksek faizden yararlanan yabancı ya­tırımcı kısa sürede faiz gelirini alıp ülkeyi terk edecektir.”

Mevduat faizlerinde sınırlı artış

2023 yılında seçim sonra­sı ekonomi yönetiminin değiş­mesiyle TCMB, Haziran ayın­dan başlayarak politika faizini toplam 3 bin 400 baz puan ar­tırarak yüzde 42,50 seviyesi­ne yükseltirken yılbaşından bu yana 750 baz puanlık daha ar­tış yaparak politika faizini yüz­de 50 seviyesine yükseltti.

Yeni ekonomi yönetiminin uygula­dığı programla beraber mevdu­at ve kredi faizleri politika faizi etrafında seyretmeye başladığı görülüyor. Bankaların TL mev­duat için uyguladıkları faiz ora­nı 2 Ağustos haftasında bir ön­ceki haftaya göre 3 baz puan ar­tışla yüzde 55,78 olurken, dolar mevduat faizi 5 baz puan azalış­la yüzde 1,73 ve euro mevduat faizi 14 baz puan azalışla yüzde 1,10 oldu.

TL bazlı ticari kredile­rin faiz oranı ise aynı haftada bir önceki haftaya göre 15 baz pu­an azalışla yüzde 61,66 oldu. TL bazlı konut kredi faizleri 8 baz puan azalışla yüzde 43,64; taşıt kredi faizleri 397 baz puan ar­tışla yüzde 54,94 ve ihtiyaç kre­di faizleri 40 baz puan azalışla yüzde 73,93 olarak gerçekleşti. Dolar bazlı ticari kredilerin faiz oranı aynı haftada 19 baz puan artışla yüzde 8,51 olurken, Euro bazlı ticari kredilerin faiz oranı 55 baz puan azalışla %6,51 oldu.

KKM’den TL mevduata geçişin hızlanacak

Merkez Bankası, geçtiğimiz ay TL mevduatı özendirmeye yönelik adımlar attı. Karar ile KKM’den Türk Lirası mevdu­ata geçişlerin hızlandırılması hedefleniyor. TCMB uygulama talimatında yaptığı değişiklik­le, “KKM hesaplarına uygula­nan faiz oranı alt sınırını politi­ka faiz oranının yüzde 80’inden yüzde 70’ine” düşürdü. Bu deği­şiklik ile KKM’de en düşük fa­iz oranı yüzde 40’tan yüzde 35’e indirilmiş oldu.

Mevduat reel olarak yüzde 29,63 kaybettirdi

Finansal yatırım araçları yıllık olarak değerlendirildiğinde BIST 100 endeksi; Yİ-ÜFE ile indirgendiğinde %28,18, TÜFE ile indirgendiğinde ise %12,12 oranlarında yatırımcısına en yüksek reel getiri sağlayan yatırım aracı oldu. Amerikan Doları %6,65, Euro %7,12, mevduat faizi (brüt) %19,55 ve DİBS %39,45 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi. TÜFE ile indirgendiğinde külçe altın %2,55, Amerikan Doları %18,35, Euro %18,76, mevduat faizi (brüt) %29,63 ve DİBS %47,04 oranlarında yatırımcısına kaybettirdi.

Piyasadaki fazla TL çekilecek

Merkez Bankası, bu ayın başında yeni bir adım daha atarak sterilizasyon araçlarına gün içi ek TL depo alım ihaleleri ekledi. Karar ile piyasadaki fazla TL’nin azaltılması hedefleniyor. TCMB, bankalara gönderdiği yazıda, 11.00-11.30 arasında düzenlenen TL depo alım ihalelerine ek olarak, gün içerisinde ek TL depo alım ihalesi açılabilmesine karar verildi.