Teşviğin kaymağını 'keçi' yiyor

Sayime BAŞÇI

İSTANBUL - Yüksek kar getirisi ile büyük sanayicilerden bireysel yatırımcılara kadar pek çok kişinin şansını denediği keçi çiftlikleri, yükselen pazar değeri ve aldığı teşviklerle, yeni yatırımlara açık bir görüntü sergiliyor. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından açıklanan tarımsal kredi programlarında, bakanlığın bu yıl küçükbaş hayvancılığın üzerinde durulduğu görülüyor.

Bakanlığın kredi desteklerinde küçükbaş hayvancılık için üst limit 3 milyon TL'den 5 milyon TL'ye çıkarılmış durumda. Bunun dışında devletin keçi sütüne litre başına 15 krş'luk pirim desteği söz konusu. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı İl Müdürlükleri koordinasyonu ile keçi başına 15 TL'lik destek veriliyor. Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (IPRAD) ise kırsal kalkınmayı destekleme kapsamında işletmelere makine alımlarında yüzde 50 hibe desteği veriyor.

Aile işletmeleri için 50 baş, sanayiciler için 500 baş şart

Mado, Bolca-Hindi, Sezer Grup gibi markalar dışında pek çok küçük bireysel girişimcinin son 5 yılda önemli yatırımlar yaptığı sektörde, hala büyük bir kapasite boşluğu söz konusu. Ambalajlı Süt Üreticileri Derneği'nin son verilerine göre toplam süt sektöründen yüzde 5 pay alan keçi sütü 350 bin tonluk üretim ile 850 milyon TL'lik ciroya ulaştı. Anne sütüne en yakın ürün olması nedeniyle son dönemlerin sağlıklı yaşam trendinden nasibini alan keçi sütü, peynir ve yoğurt olarak da önemli talep görüyor.

Market raflarındaki yerini her geçen yıl artıran bu ürünler, küçük ve büyük tüm yatırımcılara farklı fırsatlar sunuyor. Yatırımın aile işletmeleri şeklinde düşünülmesi durumunda en az 50 başla başlanması önerilirken, sanayici olarak girmek isteyenler için bu rakam 500'e kadar çıkıyor. 200 başlık bir çiftlik için gerekli yatırım soğuk hava depoları ve modern tesisler ile birlikte 10 milyon dolar iken, 500 başı aşan büyük üretim tesisleri için öngörülen rakam ise 60 milyon TL'ye kadar çıkıyor.

İnek sütüne göre 1.32 TL daha kârlı

Keçi sütünün bu kadar talep görmesinin bir başka nedeni de yüksek kar getirisi. Seferihisar'da 3 bin baş keçi ile besicilik faaliyetlerine devam eden Özer Türer, basit bir hesaplama ile inek sütü ile keçi sütü arasındaki gelir farkını ortaya koyuyor; "Bir kilogram fabrika yemi ile bir inekten 2 litre süt elde edebiliriz.

İnek sütünün kilosu bugün 75 krş. İki litresi 1.5 TL ediyor. İnek sütüne devletin 40 kuruş birim desteği var. Bununla birlikte 2 litre süt 1.58 TL'ye gelmiş oluyor. Yine 1 kilogram fabrika yemini keçiye yedirdiğinizde 2 litreden fazla süt alıyorsunuz. Keçi sütünün bugünkü litre fiyatı 1.30 TL. 2 litre süt 2.60 TL ediyor. Keçi sütüne devletin 15 krş desteği var. Bu destek ile birlikte 2 litre keçi sütü 2.90 TL ediyor. İnek sütü ile keçi sütü arasındaki fark 1.32 TL'ye varıyor."

Küçükbaşta teşvik avantajı

Gelirdeki bu fark, yatırımcılar açısından tüm hesapları değiştirebilecek bir avantaj sağlıyor. İnek sütüne göre daha karlı olan bu yatırımlar, küçükbaş hayvan işletme ve besicilik başlıklarında da çeşitli yatırım destekleri alabiliyor. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, kademeli bir sistem ile sunduğu 2012 tarım kredilerinde, küçükbaş hayvan yetiştiriciliği yatırım ve işletme kredisini 3 milyon TL'den 5 milyon TL'ye çıkardı.

Yatırım ve işletme kredilerinde yüzde 100 faiz indirimi uygulanması söz konusu. Besilicilikteki üst sınır ise 1.5 milyon TL. Bu alanda alınacak yatırım kredilerinde ise yüzde 50 faiz indirimi desteği veriliyor. Bunun dışında, devletin keçi başına 15 TL'lik yardımı söz konusu. Bu destekten faydalanmak isteyen yatırımcıların, bakanlığın il müdürlükleri ile koordinasyona geçmesi gerekiyor.

Ayrıca, keçi sütüne litre başına 15 krş pirim desteği söz konusu. Yeni yatırım dışında var olan işletmelerin geliştirilmesi veya ekipman alımı konusunda da IPRAD'ın destekleri söz konusu. Yatırım destekleri için 5'inci çağrısını yapan IPRAD, 'Süt ve Süt Ürünlerinin İşlenmesi ve Pazarlanması' başlığı ile süt işleme tesislerine ve süt toplayan üretici örgütlerine toplam 17 milyon 542 bin euro bütçe ayırdı.

2012 için belirlenen bu bütçe kapsamında işletmelerin geliştirilmesine yönelik projeler için yüzde 50 hibe desteği veriliyor. Bu destekten Afyonkarahisar, Amasya, Balıkesir, Çorum, Erzurum, Isparta, Kahramanmaraş, Kars, Konya, Malatya, Samsun, Sivas, Şanlıurfa, Tokat ve Yozgat'taki işletmeler faydalanabilecek.

'Saanen' ırkının fiyatı bin-bin 500 TL arasında değişiyor

Bugüne kadar keçi çitliği yatırımlarındaki öne çıkan ırk Avustralya kökenli Saanen ırkı. Diğer cinslere göre yüksek süt verimi ile öne çıkan bu ırk, özellikle İzmir ve Çanakkale bölgesinden temin edilebiliyor. Burada önemli olan ırkın ıslah edilmiş olması. Halen Türkiye'de 300 bin civarında Saanen ırkı keçi olduğu tahmin ediliyor. Özer Türer, Türkiye'nin 10 milyon Saanen süt keçisini kaldırabilecek bir potansiyele sahip olduğuna vurgu yapıyor.

10 milyon TL'ye çiftlik kuruluyor

* Anavatanı Avustralya olan Saanen ırkı, keçi yatırımcılarının gözdesi durumunda. Saanen ıslah yolu ile verimleri 3 katına kadar çıkarılabiliyor. Yerli teke ırkları ile ıslah edilen Saanen, bol süt veren bir cinse dönüştürülüyor.

*Çanakkale 18 Mart Üniversitesi ile Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi, Batı Anadolu Süt Keçiciliğinin Geliştirilmesi ve Damızlık Sorunu Çözüm Projesiyle keçi sütü süt ürünleri ve saf kan damızlık saanen keçisi konusunda önemli bir eksiği kapatmayı hedefliyor.

*Türkiye'de bin -bin 500 TL arasında satılan saanen ırkından bir çiftlik kurmanın bedeli 10 milyon ile 60 milyon TL arasında değişiyor.

*Ege Bölgesi, iklimi ve doğa şartları ile yatırım için ön plana çıkıyor

*Keçi yatırımlarından kar elde edebilmek için dikkat edilmesi gereken dönemlerin başında doğum geliyor. Burada en önemli etken doğumdan sonra verilecek ağız sütü. Bu süre keçinin süt verimi üzerinde önemli etken taşıyor.

*Erken sağım süt verimliliği üzerinde önemli bir etkendir. 3 günün sonunda keçiler sağıma alınmalı.

Yatırımcı sayısı hızla artıyor

*Mado tüm ürünlerinin ana hammaddesini Ahir Dağı'nda kurduğu keçi çiftliğinden elde ediyor. 600 dönüm arazi üzerinde kurulan çiftlikte bin keçi yetiştiriliyor. Yaklaşık 80 milyon dolara mal olan çiftlikte 3 bin başa ulaşılması hedefleniyor. Mado Saanen ile Halep ırklarını harmanlayarak verimi artırma yolunu seçti.

*Turizmci Sezer Grup bünyesinde faaliyet gösteren Rani Çiftliği, sektörün önde gelenlerinden. Bünyesinde bin adet Rani ve Halep keçisi bulunan çiftlikte, her bir keçiden günde 2.5-3 litre süt elde ediliyor. Bu keçilerden elde edilen sütlerden farklı peynirler üretiliyor. Firma, bu yatırım için 15 milyon dolarlık yatırım gerçekleştirdi.

*Bolu Kalite Yem San iştiraki olan Bolana Keçi Süt Ürünleri İşletmesi ise 2002 yılında keçi yetiştiriciliğine başladı. Bünyesinde Saanen ırkı keçiler bulunduran şirket, 46 sözleşmeli çiftlikte 4 bine yakın keçi ile faaliyet gösteriyor. Şirket, keçilerden 300 - 320 günlük sağım süresinde 700 litre süt alıyor.