TCMB'den yeni 'Ekonomi Notu'nda mevduat faizlerindeki farklılaşmaya yönelik dikkat çeken analiz!
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan yeni Ekonomi Notu, mevduat faiz oranlarının büyüklüklere göre farklılaşmasını ele aldı. Notta, küçük tutarlı mevduatlara daha düşük faiz oranı uygulandığı, bu ayrışmanın enflasyon beklentileri ve para politikası sıkılaşmasıyla arttığı belirtildi. Metinde bankaların büyüklüğü ve likiditesinin yanı sıra, politika düzenlemelerinin de bu farklılaşmada etkili olduğu ifade edilirken özellikle 2022 yılı son çeyreği itibarıyla faiz ayrışmasının arttığına dikkat çekildi. İşte ayrıntılar...
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), "Ekonomi Notları" serisi kapsamında yayımladığı çalışmada, mevduat büyüklüğünün faiz oranları üzerindeki etkisini inceledi. "Mevduat Büyüklüğüne Göre Faizlerdeki Ayrışmayı Etkileyen Faktörler" başlıklı çalışmada, bankaların mevduata uyguladığı faiz oranlarının mevduat tutarlarına göre farklılık gösterdiği vurgulandı.
Tuba Pelin Sümer ve Ayça Topaloğlu-Bozkurt tarafından kaleme alınan bu notta, bankaların mevduat faiz oranlarının farklı büyüklüklerdeki mevduat sahipleri arasında nasıl ayrıştığını detaylı bir şekilde analiz edildi.
Analiz, yüksek tutarlı mevduat sahiplerinin finansal okuryazarlık seviyesinin daha yüksek olması, faiz oranı değişimlerine daha duyarlı davranmaları ve banka risklerini daha iyi izlemelerinin, bankaların bu yatırımcılara daha yüksek faiz sunmasına yol açtığını ortaya koyuyor. Buna karşın, düşük tutarlı mevduatların sigorta kapsamında olması nedeniyle bankaların bu mevduatlara daha düşük faiz oranı uyguladığı belirtildi.
TCMB çalışmasında, faiz farklılaşmasının para politikası ve piyasa koşullarından da etkilendiği ifade edildi. Özellikle enflasyon beklentilerinin bozulduğu ve sıkı para politikalarının uygulandığı dönemlerde, yüksek ve düşük tutarlı mevduatlar arasındaki faiz farkının arttığı gözlemlendi. 2022 yılı son çeyreğinden itibaren Türk Lirası'na geçiş hedeflerinin uygulanmasıyla bu farklılaşmanın daha belirgin hale geldiği kaydedildi.
Bankaların büyüklüğü ve likidite durumu gibi faktörlerin de faiz oranları üzerindeki etkisine değinilen çalışmada, mevduat dışı fonlama payı, sermaye yeterlilik rasyosu ve kredi büyümesi gibi banka spesifik değişkenlerin dönemsel olarak faiz farklılaşmasına katkı sağladığı ifade edildi.
Ayrıca, kur korumalı hesapların mevduattaki payının azalması ve enflasyon beklentilerinin iyileşmesi durumunda faiz farklarının düşeceği öngörüldü. Çalışmada, düşük tutarlı mevduat sahiplerinin yüksek faizlerden faydalanmasının, tüketim yerine tasarrufu artırarak enflasyon görünümüne olumlu etkide bulunabileceği belirtildi.