Sıcak paracılar 2013’te kaybetti

Naki BAKIR

Türkiye’ye parayla para kazanmak için gelen sıcak para, önceki yılların aksine 2013’ü ağır zararla kapadı. Yıllar itibariyle başlıca finansal yatırım araçları içinde en yüksek getiriyi sağlayan Borsa geçen yıl kan kaybederken, kurlarda yaşanan yükseliş nedeniyle yurt dışından döviz getirip Borsa’ya yatıranlar çifte zarar yaşadı. Kurlardaki yükseliş, yabancıların yurt dışından getirerek TL araçlara yatırdığı dolar ve Euro cinsi “sıcak para” fonların hızla erimesine yol açtı. Özellikle Fed’in parasal sıkılaştırma kararının belli olduğu Mayıs’tan sonraki dönemde sermaye hareketlerinin aleyhe dönmesi sonucu Borsa’da yaşanan düşüşe karşılık kurlardaki yükseliş, sıcak paranın Türkiye piyasasındaki getirisini eritti.

Nominal getiriler

TÜİK’in açıkladığı verilere göre, 2013 yılında BIST yıllık nominal bazda yüzde 7.76 geriledi. Geçen yıl en hızlı düşüş ise nominal yüzde 16.14’le külçe altında yaşandı.  Mevduattan da yüzde 6.1 nominal getiri elde edilirken, dolar kuru yıllık yüzde 15.96, Euro ise yüzde 21.06 artış gösterdi.  

Yıllık nominal getiriler, tüketici fiyatları (TÜFE) bazında yüzde 7.4 olan yıllık enflasyonla indirgendiğinde Borsa’da yıllık yüzde 14.12, külçe altında yüzde 21.92, mevduatta yüzde  1.21 oranında bir reel kayıp yaşandığı; buna karşılık reel bazda doların yüzde 9.97, Euro’nun yüzde 12.72 arttığı belirlendi.

Yıllar boyu piyasalarda 10 yılda elde edemeyecekleri getirileri, Türkiye’de bir yılda elde edebilen dolar ve Euro cinsi fonlar, 2013’te önceki yılların aksine ciddi zarar yaşadılar. Yıllık bazda Borsa’da nominal bazda yüzde 7.76 düşüş yaşanırken, dolar kurunda yıllık yüzde 16’ya yakın artış yaşanması, 2013’te BIST’te tutulan dolar cinsi fonların yıllık nominal bazda yüzde 20.5 erimesine yol açtı.  Külçe altın fiyatı yıllık bazda yüzde 16.14 gerilerken, altında tutulan dolar fonları kurdaki yükselişe bağlı olarak dolar cinsinden yüzde 27.7 kayba uğrattı. Yıllık getirisi yüzde 6.1 olan mevduatta ise dolar cinsinden yüzde 8.5 zarar yaşandı. Başka deyişle dolar getirip mevduata yatıranların bu fonları bir yılda dolar cinsinden yüzde 8.5 eridi.

Buna göre sıcak para getirenlerin 2013 başında Borsa’ya yatırdığı 1 milyon dolarlık fon yılın sonunda 795 bin 447 dolara geriledi. Aynı büyüklükteki fonun külçe altında tutulduğu varsayıldığında bir yılda 723 bin 180 dolara, mevduatta ise 914 bin 971 dolara gerilediği hesaplandı.

Euroda kayıp büyük

Euro kurundaki düşüşün daha hızlı olması nedeniyle Euro cinsi fonların kaybı daha da yüksek çıktı. Borsa’da değerlendirilen Euro fonların yıllık kaybı yüzde 23.81’e ulaştı. Altında değerlendirilen fonların Euro cinsinden getirisi yüzde 30.73, bir yıl boyunca TL mevduatla çevrilen fonların bir yılın sonunda yeniden Euro’ya çevrilmesi durumunda yaşanan kayıp da Euro cinsinden yüzde 12.36 olarak gerçekleşti. Geçen yıl 1 milyon Euro tutarındaki bir fonun değeri Borsa’da 761 bin 936 Euro’ya, altında 692 bin 714 Euro’ya, mevduatta 876 bin 425 Euro’ya geriledi.

2014’te Türkiye gibi ülkelerden sermaye çıkışı yaşanabilir

Önceki Türkiye’ye gelen sıcak para, kendi karlılığını yaratıyordu. Yabancı yatırımcılar TL araçlarda belli bir karlılık düzeyi oluştuğunda, pozisyon değiştirme yoluyla bu karını realize edebiliyordu. Sıcak paranın piyasadan çekilmesi, Borsa’da düşüşe ve kurlarda yükselmeye yol açarken, bu ortam da yeniden karlı sıcak para yatırımları için uygun zamanlama anlamına geliyor. Yeni girişlerle ise göstergeler tersine dönüyor. Sıcak paracılar bu döngüde, piyasayı kontrollü biçimde yönetirken, dönemsel pozisyon değiştirmelerle karlılığını süreğen hale getiriyordu. Bu döngü, özellikle küresel para otoritelerinin ekonomik krizi aşmak amacıyla piyasayı aşırı fonlamasıyla küresel likidite patlaması yaşanan son beş yıla damgasını vurmuştu. Fed’in parasal sıkılaştırmaya gitmesi ise 2014’ten itibaren bu süreci tersine çevirecek.  Türkiye gibi gelişmiş ülkelerden, aksine sermaye çıkışı yaşanabilecek.