Serbest bölgelerin ihracattaki payında azalma sürüyor
2000’in başlarında serbest bölgelerden ihracatın toplam ihracat içindeki payı yüzde 4’ün üzerindeyken, bu oran 2006-2009 arasında hızlı bir düşüş gösterdi ve yüzde 2’nin altına indi. İniş trendi izleyen yıllarda sürdü ve 2017'de yüzde 1,27’ye kadar geldi.
Talip AKTAŞ
1980 sonrası dışa açılmayla birlikte ihracata dayalı büyüme stratejisi paralelinde gündeme gelen serbest bölgelerin ilki, 1987’de Mersin’de ve ardından Antalya’da kurulmuştu. 1990-2000 arasında 15’in üzerinde yeni serbest bölge faaliyete geçti. Halen 18 serbest bölge faaliyetini sürdürüyor. Serbest bölgelerin kuruluş amacı, ihracata yönelik yatırım ve üretimi teşvik etmek, doğrudan yabancı yatırımlarla teknoloji girişini hızlandırmak, işletmeleri ihracata yönlendirmekti. Bu amaçla, modelin gereği olarak bu bölgelere yönelik özel teşvikler uygulamaya konuldu. Ancak, gelişim süreci, Türkiye’nin serbest bölge modelinden amaçlanan ölçüde yararlanamadığına işaret ediyor. Nitekim aradan geçen 30 yıla yakın sürede, serbest bölgelerin ihracat ve ticaret hacmindeki payında artış bir yana başlangıç yıllarına göre düşüş yaşanıyor.
2000’in başlarında serbest bölgelerden ihracatın toplam ihracat içindeki payı yüzde 4’ün üzerindeyken, bu oran 2006-2009 arasında hızlı bir düşüş gösterdi ve yüzde 2’nin altına indi. İniş trendi izleyen yıllarda sürdü ve 2017'de yüzde 1,27’ye kadar geldi. Serbest bölgeleri yeniden canlandırmak amacıyla uzun süren çalışmaların ardından Şubat-2017’de ilgili mevzuatta değişiklik yapıldı. Bu bölgelere kuruluş, yatırım, işletme ve istihdamla ilgili yeni destekler getirildi. Bu ek teşviklerin etkilerini ölçmek için 10 aylık bir süre yeterli değil. Önümüzdeki 2-3 yıl, mevzuat değişikliğinin bu bölgelerin ihracatına ne ölçüde katkı sağlayacağını ortaya koyacak.
