Sadece altı kurala uyun sağlıklı olun!

KEZBAN KARABOĞA

Daha ne kadar kısa anlatılabilir, makalenin başlığı şu: “Egzersiz İlaçtır" (Exercise is Medicine.) American College of Sports Medicine'de yayınlanan makalesine Jack W. Berryman, başlığını böyle atmış. Burada egzersiz meselesini tarihsel perspektif ile anlatıyor. İki temel atıfı var: Hipokrat ve Galen. Berryman, bu makalede doğal-dengeli bir hayat sürmenin 6 temel kuralını şöyle sayıyor: Temiz hava , Uyanıklık-Uyku Zamanı, İyi Yemek, Hareket Etmek-Dinlenmek, AldığınÇıkardığın ve Zihni Zinde Tutmak. Basit değil mi? Tabii nasıl yaşadığımız, yaptıklarımız ya da yapmadıklarımıza bağlı olarak değişiyor, dolayısıyla bu altı kural önemli. Literatür böyle diyor, bir de bilene soralım. Hipokrat’ın zamanından bugüne kadar değişmeyen bu 6 kural için Dr. Emin Paçacı şöyle konuşuyor: “Bu kuralları Hipokrat ile Galen koymuşlar. Bu kişiler, tıbbın temel taşlarını oluşturan kişiler. Diyorlar ki soluduğunuz hava, yaptığınız egzersiz, uyanıklık ve uyku zamanınız bunlar yaşam kalitenizi belirliyor. Bunlar yüzyıllardır değişmeyen kurallar, değişmez.”

Peki, soru şu: Bunları yapıyor muyuz? Diyor ki Dr. Emin Paçacı, “Burada 6 tane temel kural var. Bunları biliyor muyuz? İkincisi bunları düşünüyor muyuz ve sonuncusu uyguluyor muyuz? Biliyorsunuz bilmek yetmiyor.” Yoğun çalışan, stres altında olan kişilerin temel altı kurala dikkat etmesi gerektiğini belirten Dr. Paçacı, “Tabii, herkes kendi kendinin doktoru olmak istiyor. İnsanların bizim 15-20 senede öğrendiklerimizi kendi kendilerine tam olarak öğrenmeleri mümkün değil. Bu durumda doktorlarına başvurması gerekiyor” şeklinde konuşuyor.

Kendimize bakmıyoruz

Özellikle yoğun çalışan kişilerin sağlıklarını ihmâl ettiği vurgusu yapan Dr. Emin Paçacı, “Patronlar, iş insanları kendi sağlıklarını ön planda tutmuyorlar, beslenmelerine özen göstermiyorlar. Hastalık oluştuktan sonra tedaviye geliyorlar. Halbuki öncesinde de takip edilmesi gerekir. Sağlık, öncelikle korunması gereken bir yapıdır. Fiziksel, çevresel, ruhsal ve sosyal sorunlardan etkilenir. Bu yüzden bir bütün olarak incelenmesi gerekir” diyor. Bütüncü sağlık yönteminin başlangıç noktasının kişiyi iyi tanımak olduğunu söyleyen Dr. Paçacı, “Bundan sonra kişinin beklenti ve ihitiyaçlarını bilmek ve hastalık değil kişi odakları çıkarmak gerekir. Yapılacak olan sağlık planı, kişinin sağlığını korumak, iyileştirmek ve geliştirmek üzere tüm süreçleri kapsar” diyor.

Kıssadan hisse yazının başında verdiğim literatürde şöyle de bir cümle var: Die by the way we live, yani yaşadığımız gibi ölürüz. Seçim sizin...

HASTAYA ZAMAN AYIRMAK GEREKİR

1- Türkiye‘de şu anda sağlık ile ilgili spekülasyon olduğunu vurgulayan Dr. Emin Paçacı, “Sağlıkta o kadar çok 'konuşan‘ var ki... Herkes uzman, herkes konuyu çok 'iyi‘ biliyor. Herkes internete bakıyor, doktora öyle gidiyor. Hasta gelmeden önce ben de bakıyorum, bana öğretilen de bu. Bir doktor kolay yetişmiyor, bunun farkında değiliz. Doktorluk çok özveri isteyen bir iştir. Hastaya odaklanmak gerekir. Sadece 20 dakikada, 10 dakika hasta muayane etmek ile sonuç almak pek mümkün olmaz.”

YEMEK TEK BAŞINA “İYİ” TUTMAZ

2- Hipokrat’ın rejim, perhiz ya da diyet üzerinde yazdığı iki kitap var. Doktorların atası ünlü hekim, bu kitaplarda özetle şunu söylüyor: Yemek, bir insanı tek başına sağlıklı yapmaz, “iyi” tutmaz, insanlar yemek yemenin dışında egzersiz yapmalıdır. Çünkü “yemek ve egzersiz” birlikte yapıldığında insan için “sağlık üretir.” Kitaplarında tam da böyle yazıyor Hipokrat ve insanları harekete çağırıyor...