Rüzgar lisanssız elektrik için esiyor

Mehmet Kara

Türkiye 2015 yılında lisanssız enerji yatırımları konusunda beklenen gelişmeyi sağlayamadı. Buna rağmen hatırı sayılır yol alındı. Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) verilerine göre Ocak 2016 sonu itibariyle şebekeye bağlı güneşe dayalı lisanssız santrallerin sayısı 409’a, bunların toplam kurulu gücü ise 290 MW’ye ulaştı. Aynı tarih itibariyle şebekeye bağlı lisanssız rüzgar santrali sayısı 10, kurulu güçleri toplamı ise 7.3 MW. Şebekeye bağlanmamış tesisleri de içeren Türkiye Rüzgar Enerjisi Birliği’nin (TÜREB) verilerine göre ise Türkiye’de rüzgardan elektrik üreten lisanssız santral sayısı 14 ve bunların toplam kurulu güçleri ise 10.4 MW düzeyinde. Yine Türkiye Elektrik İletim AŞ (TEİAŞ) verilerine göre lisanssız termik santral sayısı 24, kurulu güçleri toplamı ise 56.5 MW düzeyinde. Özetle, Türkiye’de lisanssız elektrik üretimi gerçekleştiren toplam 357 MW’lik bir kurulu güç mevcut. 

Güneş ekenler çoğalacak 

2016 yılında lisanssız elektrik üretim tesislerinin sayısında çok hızlı bir yükseliş bekleniyor. Bunda, 2015 yılı içinde bağlantı görüşü alınmış çok sayıda 1 MW altı lisanssız elektrik üretim projesinin hayata geçirilmesi için hararetli çalışmalara konu güneş santralleri başı çekecek görünüyor. 2016 sonu itibariyle lisanssız GES’lerde 500 MW seviyesinin aşılacağı tahmin ediliyor. 2014 yılında başlatılan GES lisanslama sürecinin hızlandırılmasıyla güneşe dayalı toplam elektrik üretim kurulu gücünün daha da yukarılarda gerçekleşmesi mümkün görünüyor. 

Lisanssız 

RES’ler çoğalacak Bu arada TEİAŞ verilerine göre 4533 MW’ye, TÜREB’in rakamlarına göre 4694 MW seviyesine ulaşan rüzgara dayalı kurulu gücün de bu yıl içinde 5 bin MW seviyesini rahatlıkla aşarak 6 bin MW’lere yaklaşacağına kesin gözüyle bakılıyor. Bu artışta inşaatı devam eden lisanslı RES’ler asıl sürükleyici olacak. Ancak lisanssız RES sayısında da bu yıl hızlı bir yükseliş beklenebilir. Zira TÜ- REB verilerine göre Türkiye’de proje onayı alınmış 107 adet lisanssız RES’in hazırlık ve kurulum süreçleri devam ediyor. Bunların toplam kurulu gücü ise 81.7 MW seviyesinde.

Fiyat garantisi ana itici güç

Türkiye’deki lisanssız rüzgar ve güneş santrali yatırımlarını çekici kılan en önemli faktör, bu santrallerden üretilecek elektriğin 10 yıl süreyle döviz bazında sabit fiyattan devletçe alınacak olması. kWh başına devletin ödediği fiyat güneş elektriğinde 13.3 dolar/cent, rüzgar ve hidroelektrikte 7.3 dolar/cent seviyesinde. Lisanssız santrallerin bir diğer itici gücü ise izin, inşaat, kurulum ve şebekeye bağlanma süreçlerinin daha kolay olması. Buna rağmen yatırımcıların en çok yakındıkları konuların başında, kontrol, test ve bağlanma süreçlerinin yavaş işlemesi geliyor.

Balıkesir lisanssız RES'i sevdi

TÜREB verilerine göre işletmedeki 14 lisanssız rüzgar santralinden üçü Çanakkale’de. Balıkesir, İstanbul, Tekirdağ, Tokat ve Hatay’da ikişer lisanssız RES elektrik üretirken 1 tesis ise İzmir’de bulunuyor. Ancak yatırım hazırlıkları süren 107 lisanssız RES projesinde ise 30 adetle Balıkesir, 29 adetle Çanakkale başı çeken iki il. Samsun, İzmir ve İstanbul ise lisanssız RES projesi kurulumuna en çok ilgi gösteren diğer iller.