Rekabet Kurumu'nun tebliğ taslağı akaryakıtçıları hareketlendirdi

İBRAHİM EKİNCİ

Akaryakıt sektöründe hareketli günler yakında başlıyor. 2010'da 5 yıla indirilen intifa süreleri, bu yıl doluyor. Binlerce istasyon teknik olarak bağımsız kalacak ve bayilik sözleşmelerini yenileyecek. Birçok istasyonun dağıtım şirketini değiştirmesi, transfer yarışı yaşanması muhtemel. Diğer yandan bugünlerde tavan fiyat uygulamasıyla meşgul olan sektörün önündeki bir diğer gündem maddesi de Rekabet Kurumu'nun tebliğ taslağı. Taslak, kurulu akaryakıt istasyonlarında 5 yıl olan intifa süresinin, 'sıfırdan inşa edilenler için 10 yıl uygulanması'nı mevzuata bağlıyor.

Dağıtım şirketleriyle istasyonlar arasındaki bayilik sözleşme süreleri (intifa) daha önce 15 yıl olarak uygulanıyordu. Bu süre 2010'da 5 yıla indirildi ve sektörde deprem etkisi yarattı. Bazı dağıtım şirketleri onlarca istasyon kaybı yaşadı. Sektörde taşlar yerinden oynadı. 2010 tarihli mevzuatın öngördüğü süre bu yılın eylül ayında doluyor. Uzmanların verdiği bilgiye göre, bu konu yine hareketli günlerin yaşanmasına yol açacak. Dağıtım şirketleri ellerindeki bayileri tutmak ve yenilerini kazanmak için hazırlıklara başladı. Birçok istasyonun da dağıtım şirketini değiştirmesi, transfer yarışının yaşanması muhtemel görünüyor. 

Sıfırdan inşa edilene 10 yıl süre tanınacak

Diğer yandan bugünlerde tavan fiyat uygulamasıyla meşgul olan sektörün önündeki bir diğer gündem maddesi de Rekabet Kurumu'nun hazırladığı ve görüşe açtığı tebliğ taslağı. Taslak, kurulu akaryakıt istasyonlarında 5 yıl olan intifa süresinin, 'sıfırdan inşa edilenler için 10 yıl uygulanması'nı mevzuata bağlıyor. Bu yönüyle olumlu bulunan taslağın, bayilik ve ruhsatlandırma arasında geçen ve zaman zaman bir yılı bulan zaman kaybına çare olamaması ise sektörün gündeminde. Önümüzdeki günlerde sektör kuruluşlarının konuyla ilgili ortak görüş oluşturarak Rekabet Kurumu'na başvurması bekleniyor. 2010 yılında intifa süreleri 5 yıla indirilirken sıfırdan kurulan istasyonlarla, mevcutlar arasında bir ayrıma gidilmemişti. 

Süre, mevzuata bağlandığı için olumlu karşılandı

Dağıtım şirketleri sıfırdan kurulan istasyonlara büyük masraf yapıldığını, eskiler için böyle bir harcamanın söz konusu olmadığı için farklılık oluştuğu gerekçesiyle, yenilerde intifa sürelerinin 10 yıl olması talebini gündeme getirmişti. EPDK, mevzuatı olmamasına karşın, bu talebi uygun bularak izin verdi ancak konu resmiyet kazanmadığı için sorunlar bitmedi. Yine bayi ve dağıtım şirketleri arasında problemler yaşandı. Kurumun hazırladığı yeni tebliğ taslağının, 'Muafiyetin Genel Koşulları'nı düzenleyen 5'inci maddesinde konu şöyle düzenleniyor: "2002/2 sayılı Tebliğ 'de yer alan diğer hükümlerle de uyumlu olmak kaydıyla, dikey anlaşmanın daha önce üzerinde hiçbir gerçek ve/veya tüzel kişi tarafından akaryakıt ve/veya LPG bayilik faaliyeti yapılmamış araziler üzerinde kurulmuş yeni istasyona ilişkin olması halinde, alıcıya 10 yıla kadar rekabet etmeme yükümlülüğü getirilebilir."

Bu hüküm mevzuatsız olduğu için tereddütler yaratan bir boşluğun giderilmesi bakımından sektörde olumlu karşılandı. Ancak tüm beklentileri karşılamadı.

'Sadece fiili uygulama mevzuata bağlanmış oldu'

Türkiye Akaryakıt Bayileri Petrol ve Gaz Şirketleri İşveren Sendikası (TABGİS) Başkanı Ferruh Temel Zülfikar, Rekabet Kurumu'nun taslağının mevcuttaki uygulamayı mevzuata bağladığını söyledi. Zülfikar, "Daha önce bununla ilgili bir düzenleme yoktu. Ama uygulamada vardı. Mesela daha önce hiç akaryakıt istasyonu olmayan bir arazide istasyon yapıyorsanız bir dağıtım şirketi olarak kendi sermayenizle bunu 10 yıla kadar işletebiliyordunuz. Dolayısıyla bu konunun düzenlenmiş hali söz konusu" dedi.

'10 yıllık süre pompadan ilk akaryakıt satışıyla başlasın'

Rekabet Kurumu'nun hazırladığı taslağı yorumlayan PETDER Yönetim ve Dış İlişkiler Koordinatörü Serkan Bereket, "Sıfırdan kurulacak istasyonlarda masraflar büyük. Nasıl karşılanacak? Rekabet Kurumu 'yeni istasyonsa 5 + 5 yıl olabilir' diyordu. Şimdi mevzuatı çıkıyor ve direkt 10 yıl olacak" dedi. 5+5 formülünün sorunlu olduğunu dile getiren Bereket, "Çünkü opsiyoneldi. Bayi uzatmak istemeyebiliyor ve sorun çıkıyordu. Taslak buna son veriyor" diye konuştu. Ancak başka bir konuya dikkat çeken Bereket sözlerini şöyle sürdürdü: "İstasyon yeni olduğu için bayilik sözleşmesinden sonra lisans ve ruhsat alınması lazım. Başvurduğunuzda süre bir yılı bile geçebiliyor. Bu süre 10 yılın içinden sayılıyor. 10 yıl hakkının bir kısmı bir damla akaryakıt satmadan geçiyor. Taslakta bu konu düzenlenmemiş. Bizim istediğimiz istasyondan ilk akaryakıt satış tarihi, 10 yıllık sürenin başlangıcı olmalı. Çünkü hesaplar şaşıyor. Yeni istasyonlar özellikle kırsal bölgelerde açılıyor ve önemli bir sorun. Taslakta bu konu yok. PETDER'in taslaktaki incelemesi sürüyor."