"Artık mikro reformlara geçmenin zamanı geldi"

İBRAHİM EKİNCİ

İSTANBUL - Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, 3 milyon girişimin verilerini sanal kodlarla ve firma bazında eşleştirme yöntemiyle Girişimci Bilgi Sistemi'nde (GBS) birleştirdiklerini söyledi. Bakan Işık, düzenlediği basın toplantısıyla birlikte hem GBS'yi tanıttı hem de kullanıma açtı. Toplantıda yaptığı tanıtımda, GBS sistemindeki verilerle yapılmış analizlere dayanarak, reel sektör hakkında değerlendirmeler de yapan Işık, "Orta ve yüksek teknolojiye geçme, makro reformlardan mikro reformlara geçme zamanı geldi" dedi. GBS'nin doğru politikalar geliştirmek için temel veri seti olarak hizmet edeceğini belirten Işık, çalışmalara katkısı olan önceki bakanlara teşekkür etti ve "Bu çalışmalar GBS ile sonuçlandı. 3 milyon girişimin bilgilerini sisteme girdik. Hangi girişimin ne ürettiğini, borcunu, karlılığını, hangi ilin hangi ile ne sattığını, aldığını; hangi sektörün hangi sektöre ne satıp aldığını artık biliyoruz. Yaklaşık 500 veriyi ölçek, sektör, bölge ve teknoloji düzeyine göre raporladık" dedi. Bakan Işık, "sanayi envanteri yok" diye eleştiriler yapıldığını belirtirken, "Şu anda çok daha ileri bir veri tabanı var. 8 kurumun verileri sisteme entegre oldu. Diğer kurumların verileri de olacak. 2015 itibariyle toplulaştırılmış veri setleri herkesle paylaşılacak. Şirketlerin özel bilgilerini korumak için üzerinde çalışıyoruz" diye konuştu.

Fikri Işık'ın açıklamalarına göre GBS'de halen, Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Gelir İdaresi Başkanlığı, SGK, KOSGEB, TÜİK), TPE, TÜBİTAK verileri yer alıyor.

"Borç var, ama cari varlıklar da var"

Bakan Fikri Işık, tanıtımdan sonra sistemdeki verilerden elde edilen bulgularla reel sektör değerlendirmesi de yaptı. Bakan Işık, "Karlılık verileri gayrimenkul sektörünün imalattan daha yüksek kar ettiğini gösteriyor. Yine kredi payları bankalarımızın imalatan çok bankaları sevdiğini gösteriyor. İmalat sanayinin kredilerdeki payı yüzde 35.9'dan 29.6'ya gerilerken, inşaatın kredi payı yüzde 6.2'den yüzde 12.3'e yükselmiş. İstihdam açısından da veriler önemli. Eğer istihdamı artırmak istiyorsanız hangi sektörlere bakacağınız ortaya çıkıyor. Türkiye'de bir kişiye iş yaratmak için ortalama 68 bin 853 lira yatırım gerekiyor. Ancak kok kömürü, rafine petrolde bu rakam 948.2 bin liraya çıkıyor. Giyim eşyasında ise bir kişiye iş için sadece 16.9 bin liralık yatırım gerekiyor" dedi.

Bakan Işık, şirketlerin borçluluk oranları konusunda da kötü senaryolar konuşulduğunu ancak tablonun böyle göstermediğini belirtti. Işık, "Uzun vadeli yabancı kaynakların payı artıyor. Ayrıca şirketlerin borç ödeme güçlerini yansıtan cari ve borçluluk oranlarına bakıldığında, şirketlerin borçlarına karşılık paraya çevrilebilir kaynaklarının daha yüksek olduğu görülüyor. 100 lira borç var ama 140 lira da döner varlık var" diye konuştu.

Teknoloji şirketlerinin 4 yılda kara geçebildiğini, kamu teşviğinin de 4 yıl destek öngördüğüne değinen Bakan Fikri Işık, kamu desteklerinin etkilerinin ölçümü için Etki Değerlendirme Daire Başkanlığı kurulduğunu belirtti.

İmalatta en kârlısı içecek sanayi

• 2006 - 2013 dönemin imalat sanayi faaliyet karlılığında içecek sanayi yüzde 10.9'la bir numara.
Bu saktörü tütün ürünleri ve diğer metalik olmayan mineral ürünler izliyor. Faaliyet karlılığı en düşük sektör mücevherat ve tıbbi malzeme üretimi. 

• 2006 - 2013 dönemi sektörel faaliyet karlığı en yüksek ise yüzde 15.5'le madencilik ve taşocakçılığı. Bu sektörü bilgi ve iletişimle mesleki, bilimsel ve teknik faaliyetler sektörü izliyor. Gayrimenkul yüzde 8.9'la beşinci sırada. İmalat sektörü ise yüzde 5.9'la gayirmenkul çok gerisinde.

Türk şirketleri karlılıkta Avrupalılarla yarışıyor

• Türkiye'de 2 milyon 976 bin 655 girişim var. Bunların 2 milyon 729 bin 274'ü) mikro, 201 bin 194'ü küçük, 34 bin 511'i orta, 7 bin 676'sı da KOBİ üstü girişimler.

• Toplam girişimlerin yüzde 1'i tarım, yüzde 86'sı hizmetler, yüzde 13'ü sanayide. 

• Girişimlerin toplam cirolarının yüzde 1'i tarımsal girişimlerden, yüzde 70'i hizmet girişimlerinden, yüzde 29'u da sanayi girişimlerden geliyor. 

• Toplam faaliyet karının binde 2'si tarımsal girişimlerden, yüzde 46.6'sı sanayi, yüzde 53.2'si de hizmet girişimlerinden geliyor. 

• Ölçeklere göre cirolar, ölçek büyüdükçe artıyor. 2.7 milyon mikro işletmenin toplam cirosu 436 milyar lira iken, 7 bin 700 büyük işletmenin cirosu 1.9 trilyon lirayı geçiyor.

Almanya düzeyinde karlılık

• İmalat sanayide, ölçeklere göre kıyaslandığında, Türk şirketlerinin karlılığı İtalya, İspanya ve Polonya'dan daha iyi. Almanya ve Fransa'ya daha yakın. Büyük ölçeklilerde Almanya ve Fransa'yı da geçiyor. Özellikle orta ve büyük ölçekte Türk şirketleri Avrupalı imalat sanayi şirketlerinden daha karlı gözüküyor. 

• Tem sektörlerde büyük ölçekli firmalar daha karlı. teknoloji yükseldikçe bütün ölçeklerde faaliyet karlılığı artıyor. Ancak özellikle yüksek teknolojide büyük işletmeler arayı çok açıyor. 

• Tasarım konusu da faaliyet karlılığını çok etkiliyor. Tasarım yapanlarda faaliyet karlılığı, yapmayanların iki katına yakın düzeye çıkıyor.

En yerlisi mobilya

• Türkiye'de 1 milyon 761 bin çalışan düşük teknolojili şirketlerde, 877 bini orta - düşük teknolojili, 600 bini orta-yüksek, 69 bini de yüksek teknolojili şirketlerde çalışıyor. Ücretler teknoloji yükseldikçe artıyor. Yüksek teknolojili şirketlerde ücret düşük teknolojili şirketlerin iki katı. 

• Yerlilik oranı en yüksek sektör %86 ile mobilya. Bunu gıda, giyim ve medya izliyor. En düşükleri ise kok kömürü, rafine petrol ürünleri, bilgisayarlar, elektronik ve optik ürünler.