"Altın"sız büyüme yüzde 0.8'de kaldı

 

ANKARA - Ekonomide yavaşlama yılı olan 2012'de GSYH büyüme oranı yüzde 2.2 ile hedefin ve beklentilerin çok altında kalırken; tartışmalı "altın ihracatı"ndan arındırıldığında ise yıllık büyümenin sadece yüzde 0.8 olduğu belirlendi. Geçen yıl İran'a doğalgaz karşılığı yapılan "altınla ödeme" nin ihracat gibi gösterildiği iddiaları nedeniyle tartışma konusu

olan "parasal olmayan altın" ihracatı, arızi biçimde artış rekoru kırdı. Yıllık bazda yüzde 805.4 (8 kat) artan söz konusu ihracat 13.3 milyar dolara ulaştı.

 

Merkez Bankası ödemeler dengesi verilerine göre altının toplam mal ve hizmet ihracatı içinde 2011'de yüzde 0.8 olan payı 2012'de yüzde 6.4'e ulaştı. Aynı fasılda 2011'de 6.3 milyar dolar olan ithalat ise geçen yıl yüzde 22 artışla 7.6 milyar dolara, bunun toplam mal ve hizmet ithalatı içindeki payı da yüzde 2.5'ten yüzde 3.1'e yükseldi.

 

 

 

 

Parasal olmayan altın kalemindeki dış ticarette 2011'de 4.8 milyar dolar açık verilirken, 2012'de 5.7 milyar dolarlık bir fazla ortaya çıktı. TÜİK verilerine göre  2011'de115.2 milyar olan sabit fiyatlarla GSYH, 2012'de 117.8 milyar TL'ye yükseldi. Ödemeler dengesine göre altın ihracat ve ithalatının toplam mal ve hizmet ihracatı içindeki payları esas alınarak yapılan arındırmada yıllık milli gelir 2011'de sabit fiyatlarla 115.8 milyara çıkarken, 2012'de ise 116.7 milyara düşüyor. Bu durumda büyüme oranı da yüzde 2.2 yerine yüzde 0.8 çıkıyor.

 

 

İran'dan alınan petrol ve doğal gazın bedeli için "külçe altınla yapılan ödemenin ihracat gibi gösterildiği" iddiasıyla itiraz edilen bu kalemdeki hareket, istatistiki göstergelerde ciddi boyutta bir iyileşme sağladı.

 

 

Türkiye, aldığı petrol ve gazın parasını normal süreçte İran Merkez Bankası'na transfer ediyordu. Ancak İran'a yönelik ABD ambargosu ve Batılı finans kuruluşlarının yaptırımları Türkiye-İran dış ticaretine de yansıdı. Dünyanın en önemli para transferi şirketi SWIFT, mart ayında İran'a para transferlerini durdurdu. Türkiye'nin İran'a "altın ihracatı"ndaki

astronomik büyümenin bu gelişmeyle paralel gitmesi, dikkati çekti. Ocakta aylık 218 milyon dolar olan ihracat, izleyen ay ikiye katlandı, aylık tutar nisanda 1 milyar doları, ağustosta 2 milyar doları aştı. Yılın son aylarında yeniden küçülmeye başlayan altın ihracatı toplamda 13.3 milyar dolar olarak gerçekleşti. 7.6 milyar dolarlık ithalat düşüldüğünde geçen yılki

"net" altın ihracatı 5.7 milyar dolarla tarihi bir rekor kırdı.

 

 

 

5.7 milyar doları altından Geçen yıl astronomik artışıyla dikkatleri üzerine çeken "parasal olmayan altın" ihracatı GSYH yanında, dış ticaret, cari işlemler açığı gibi temel makro ekonomik göstergelerde önemli oynamalara yol açtı. Net altın ihracatı özellikle cari açıktaki iyileşmede de önemli rol oynadı. Dış ticaret açığındaki ve dolayısıyla cari açıktaki küçülmenin 5.7 milyar doları buradan kaynaklandı. Altın ihracatındaki arızi rekor artış sayesinde bu fazla elde edilmeseydi, 2012 yılı cari açığı 46.9 milyar dolar yerine 52.6 milyar dolar çıkacaktı. Bu durumda yıllık cari açığın GSYH'ye oranı yüzde 6 değil, yüzde 6.7 olacaktı.