Petrolde gözler Cezayir zirvesinde
Çarşamba günü Cezayir’de yapılacak üreticiler toplantısı petrolde rotayı çizecek. Toplantıda bir uzlaşma beklenmezken, üretimi kısma teklifinin gelecekte bir anlaşma için kapıyı açık bırakması ile birlikte petrol yükselişe geçti.
Aydın ŞAHİNALP
DIŞ HABERLER - Dünyanın en büyük petrol üreticisi Suudia Arabistan, finansal kriziden bu yana ilk kez OPEC ile koordineli üretim kısma programına katılmaya hazırlanıyor. Ancak tarihi arz fazlasının olduğu petrol piyasalarında suların durulması pek de kolay olmayacak gibi görünüyor.
Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü (OPEC) üyeleri ve Rusya, Cezayir’de düzenlenen Uluslararası Enerji Forumu’nda petrol üretiminin geleceğini ve iki yaşındaki arz bolluğu krizini sonlandırmak için bir gayri resmi değerlendirme toplantısı düzenleyecek.
Birkaç OPEC delegesi beklentileri yönetmek için bu toplantının resmi olmadığı ve sadece kasım ayında bir sonraki resmi OPEC toplantısı için zemin hazırlamaya yarayabileceğini belirtti.
Fakat toplantı öncesinde petrol piyasalarında Doha görüşmeleri öncesindekine benzer bir dalgalanma yaşanıyor. Brent tipi ham petrolün varil fiyatı TSİ 15.15’te yüzde 1.63 yükselişle 46.64 dolar, ABD ham petrolünün varil fiyatı ise 1.35 artışla 45.09 dolar seviyelerine yükseldi.
Suudi heyetinin hedefi en büyük rakibi İran’ın günlük üretimini 3.6 milyon varilde tutmasını bir anlaşmayla çözmek. Tahran yönetimi de altyapısını geliştirip ham petrol üretim seviyesini günlük 4 milyon varile çıkarmak istiyor.
“Anlaşmaya varılacağından şüpheliyim”
Konu hakkında Financial Times’a konuşan Credit Suisse Analisti Jan Stuart, Cezayir’deki görüşmelere kuşkuyla yaklaşarak, “Bu hafta çarşamba günü Cezayir görüşmelerinden bir anlaşma çıkacağı konusunda şüpheliyim. Ancak petroldeki risk gözardı edilemez boyutlara ulaşmıştı. Gördüğümüz kadarıyla petrol üreticileri bu hafta en azından masadaki önemli teklifin özelliklerini açıklayabilirler. Müzakerelerde varılacak olası bir anlaşmayı canlı tutmayı tercih edebilirler” dedi. Cezayir Enerji Bakanı Nureddin Bouterfa ise, “Toplantı sonrası elimiz boş dönmeyeceğiz” diye konuştu.
Suudi Arabistan petrolde ilk kez sadece bir toplu üretim kesimini tartışmayı değil -günlük 700 bin-1 milyon varil gibi-belirli bir aralığı masaya koyuyor.
OPEC kaynakları bu hafta resmi anlaşmaya köprü olabilecek bir uzlaşmaya varılmasının Suudi Arabistan ve İran’ın tutumunda yumuşamaya neden olabileceğini düşünüyor. Adının açıklanmasını istemeyen Afrika ülkesi heyetinden bir kişi İran’ın tutumu hakkında, “Onlar, konuşmak için çok daha istekli ve çok daha esnekler” diye konuştu. Suudi Arabistan’ın ham petrol üretimi günlük 10.6 milyon varille rekor seviyelerde iken OPEC üyesi olmayan en büyük petrol ihraç eden ülke konumundaki Rusya, günlük petrol üretiminin 11 milyon varili aştığını söylüyor. İran’ın üretimi de yükseldi. Tahranlı yetkililer ham petrol üretiminin günlük 3.8 milyon varil seviyelerinde olduğunu belirtirken, bu rakam İran’ın hedefinden çok da uzak değil.
Uzmanlar fiyatların 50 dolar altında seyretmesi halinde bütçelerini ham petrol varil fiyatlarının 100 dolar civarında seyretmesine göre planlamış OPEC üyesi ülkelerin kamu harcamalarını finans etmekte zorlanacağını belirtiyor.
Muhtemel herhangi bir üretim anlaşmasına varmanın yolu, Suudi Arabistan’ın İran’ın üretimi üzerinde daha esnek olması için bir yöntem bulmasından geçiyor. Petrol piyasasını dengelemek için Riyad ile çalışmaya karar veren Rusya, ihracatının yaptırımlar altında çöküşünü gördükten sonra İran’ın konumu anlaşılabilir olduğu görüşünde. Ancak OPEC üyeleri Rusya’ya sormadan kartel içinde bir anlaşmanın sağlanması gerektiğinin farkındalar. Buna rağmen Rusya Enerji Bakanı Alexander Novak Cezayir görüşmelerinde yer alacak.
"Devler aynı gemide olmalı”
Bir OPEC delegesi, “Tüm büyük üreticiler aynı gemide değilse, hiçbir anlaşma olmayacak. Metodoloji üzerinde herhangi bir anlaşma yoksa, ortada üretim için hiçbir donma, kısma kararı olmaz. Kısacası hiçbir anlaşma olmaz” diye konuşuyor.
Üretimde herhangi bir kısma fiyatları çok yükseğe itebileceği için pek yararlı olmayabilir. ABD kaya gazı petrol üretimi endüstrisi Kasım 2014’te varil fiyatlarını 60 dolar ötesinde kurtarmak isteyen OPEC’in vanaları açmasına neden olmuştu. Suudi petrol devi Aramco’nun Yönetim Kurulu Başkanı Amin Nasır petrol piyasasının hala zayıf ve yakın gelecekte de dalgalı bir seyir izleyeceği konusunda uyarıyor.
Suudi Arabistan 5.3 milyar $ enjekte etti
Arap dünyasının en büyük ekonomisi Suudi Arabistan’da merkez bankası petrol fiyatlarının düşük seyretmesinden olumsuz etkilenen bankacılık sistemini desteklemek için 5.3 milyar dolar enjekte etti. Bankanın bu hamlesinin Riyad yönetiminin nakit sıkıntısı çeken bankacılık sektörünü rahatlatmak adına uluslarası tahvil satışına hazırlanmak üzereyken gelmesi dikkat çekti.
